Hoá học 8 Bài 42: Nồng độ dung dịch

a) Định nghĩa

• Nồng độ phần trăm (C%) của một dung dịch cho ta biết số gam chất tan có trong 100 gam dung dịch.
• Công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch: \(C\% = \frac{{{m_{ct}}}}{{{m_{dd}}}}.100\%\)​
  • C% là nồng độ phần trăm của dung dịch.
  • m_ct  là khối lượng chất tan (gam)
  • m_dd  là khối lượng dung dịch (gam) với (m_{dung dịch}  =  m_{dung môi}  +  m_{chất tan})

• Các công thức suy ra từ công thức tính nồng độ phần trăm C%

  • Công thức tính khối lượng dung dịch là: \({m_{dd}} = \frac{{{m_{ct}}.100\% }}{{C\% }}\)​

  • Công thức tính khối lượng chất tan: \({m_{ct}} = \frac{{C\% .{m_{dd}}}}{{100\% }}\)

b) Vận dụng

•  Ví dụ 1: Hòa tan 15g NaCl vào 45g nước. Tính C% của dung dịch.
• Hướng dẫn:

Đề bài cung cấp dữ kiện về khối lượng chất tan (NaCl) và khối lượng dung môi (nước) nên ta có khối lượng dung dịch là:

m_dd = m_ct + m_dm= 15+45 = 60 (gam)

Áp dụng công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch có:

\(C\% = \frac{{{m_{NaCl}}}}{{{m_{{\rm{dd}}}}}}.100\% = \frac{{15}}{{60}}.100\% = 25\%\)

Vậy C% của dung dịch là 25%

• Ví dụ 2: Dung dịch H₂SO₄ nồng độ 14%. Tính khối lượng H₂SO₄ có trong 150 gam dung dịch.
• Hướng dẫn:

Nhìn vào công thức tính C% ta nhận thấy có 3 ẩn là m_ct, mdd và C%. Đề bài cho giá trị C% = 14% và khối lượng dung dịch là 150 gam vậy dễ dàng tính được khối lượng chất tan (H2SO4)

Cụ thể như sau: \(C\% = \frac{{{m_{ct}}}}{{{m_{dd}}}}.100\%\) ⇒ \({m_{{H_2}S{O_4}}} = \frac{{C\% .{m_{dd}}}}{{100\% }}\) = \(\frac{{14\% .150}}{{100\% }} = 21(gam)\)

Vậy khối lượng H2SO4 có trong 150 gam dung dịch là 21 gam.

• Ví dụ 3:

Hòa tan 50g đường vào nước, được dung dịch đường có nồng độ 25%.

a. Tính khối lượng dung dịch đường thu được.

b. Tính khối lượng nước cần dùng cho sự pha chế

• Hướng dẫn:

Đề bài cho khối lượng chất tan là 50 gam đường và nồng độ phần trăm của dung dịch C% = 25%.

a. Vận dụng công thức tính khối lượng dung dịch ta có:

\({m_{dd}} = \frac{{{m_{ct}}.100\% }}{{C\% }}\) = \(\frac{{50.100\% }}{{25\% }} = 200(gam)\)

b. Các em lưu ý tới công thức tính khối lượng dung dịch là mdung dịch  =  mdung môi  +  mchất tan

Có khối lượng chất tan (50gam đường), có khối lượng dung dịch vừa tính ở câu a (200 gam dung dịch). Như vậy ta suy ra được khối lượng dung môi (nước)

mdung dịch  =  mdung môi  +  mchất tan ⇒ mdung môi = mdung dịch - mchất tan = 200 - 50 = 150 (gam)

Vậy khối lượng nước cần dùng cho sự pha chế là 150 gam.

a) Định nghĩa

• Nồng độ mol (kí hiệu là C_M) của dung dịch cho biết số mol chất tan có trong 1 lít dung dịch
• Công thức tính nồng độ mol của dung dịch: \({C_M} = \frac{n}{V}(mol/l)\)

  • n: số mol chất tan.

  • V: thể tích dung dịch.

• Các công thức được suy ra từ công thức nồng độ mol của dung dịch:
  • Công thức tính số mol chất tan: \(n = {C_M}.V(mol)\)
  • Công thức tính thể tích dung dịch: \(V = \frac{n}{{{C_M}}}(lit)\)

b) Vận dụng

• Ví dụ 1: Trong 200ml dung dịch có hòa tan 16 gam CuSO₄. Tính nồng độ mol của dung dịch.
• Hướng dẫn:

​Từ công thức tính nồng độ mol của dung dịch nhận thấy có chứa 3 ẩn là số mol (n), thể tích (V) và nồng độ mol (C_M).

Đề bài cung cấp 2 dữ kiện là thể tích dung dịch và số gam chất tan (CuSO₄)

Lưu ý: Vì đơn vị của nồng độ mol là (mol/lit) nên thể tích phải đổi từ ml sang lít, khối lượng chất tan đổi về số mol chất tan.

Cho nguyên tử khối của Cu = 64, S = 32, O = 16

Cụ thể như sau:

Ta đổi 200ml sang lít: \(V=\frac{{200}}{{1000}} = 0,2(lit)\)

Số mol chất tan CuSO₄ là: \({n_{CuS{O_4}}} = \frac{{{m_{CuS{O_4}}}}}{{{M_{CuS{O_4}}}}} = \frac{{16}}{{(64 + 32 + 16.4)}} = 0,1(mol)\)

Thay vào công thức tính số mol ta có:

\({C_M} = \frac{{{n_{CuS{O_4}}}}}{V} = \frac{{0,1}}{{0,2}} = 0,5(mol/l)\)

• Ví dụ 2: Trộn 2 lit dung dịch đường 0,5M với 3 lit dung dịch đường 1M. Tính nồng độ mol của dung dịch đường sau khi trộn.
• Hướng dẫn:

​Ở ví dụ này đề bài cho 2 dung dịch. Mỗi dung dịch lại có chứa lượng chất tan riêng nên ta tính khối lượng chất tan độc lập ở từng dung dịch sau đó cộng tổng lại.

Số mol đường có trong dung dịch 1: \({n_1} = {C_{M(1)}}.{V_1} = 0,5.2 = 1(mol)\)

Số mol đường có trong dung dịch 2: \({n_2} = {C_{M(2)}}.{V_2} = 1.3 = 3(mol)\)

Tổng số mol chất tan của dung dịch sau khi trộn là tổng số mol của hai dung dịch:

\(n = {n_1} + {n_2} = 1 + 3 = 4(mol)\)

Thể tích dung dịch đường sau khi trộn sẽ bằng tổng thể tích của hai dung dịch:

\(V = {V_1} + {V_2} = 2 + 3 = 5(lit)\)

Nồng độ mol của dung dịch sau khi trộn sẽ sử dụng số mol chất tan tổng và thể tích tổng:

\({C_M} = \frac{n}{V} = \frac{4}{5} = 0,8(mol/lit)\)

Vậy nồng độ mol của dung dịch đường sau khi trộn là 0,8 mol/l

Bài 1:

Hòa tan 10 gam muối NaCl vào 40 gam nước. Tính nồng độ phần trăm của dung dịch muối thu được.

Hướng dẫn:

Đề bài cung cấp dữ kiện về khối lượng chất tan (NaCl) và khối lượng dung môi (nước) nên ta có khối lượng dung dịch là:

mdd = mct + mdm= 10+40 = 50 (gam)

Áp dụng công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch có:

\(C\% = \frac{{{m_{NaCl}}}}{{{m_{{\rm{dd}}}}}}.100\% = \frac{{10}}{{50}}.100\% = 20\%\)

Vậy C% của dung dịch là 25%

Bài 2:

Một dung dịch H₂SO₄ có nồng độ 15%. Tính khối lượng H₂SO₄ có trong 200 gam dung dịch?

Hướng dẫn:

Nhìn vào công thức tính C% ta nhận thấy có 3 ẩn là mct, m_dd và C%. Đề bài cho giá trị C% = 15% và khối lượng dung dịch là 200 gam vậy dễ dàng tính được khối lượng chất tan (H2SO4)

Cụ thể như sau: \(C\% = \frac{{{m_{ct}}}}{{{m_{dd}}}}.100\%\) ⇒ \({m_{{H_2}S{O_4}}} = \frac{{C\% .{m_{dd}}}}{{100\% }}\) = \(\frac{{15\% .200}}{{100\% }} = 30(gam)\)

Vậy khối lượng H2SO4 có trong 200 gam dung dịch là 30 gam.

Bài 3:

Hòa tan 20 gam đường vào nước được dung dịch nước đường có nồng độ là 10%

a/ Tính khối lượng dung dịch nước đường thu được?

b/ Tính khối lượng nước cần dùng cho sự pha chế?

Hướng dẫn:

Đề bài cho khối lượng chất tan là 20 gam đường và nồng độ phần trăm của dung dịch C% = 10%.

a. Vận dụng công thức tính khối lượng dung dịch ta có:

\({m_{dd}} = \frac{{{m_{ct}}.100\% }}{{C\% }}\) = \(\frac{{20.100\% }}{{10\% }} = 200(gam)\)

b. Các em lưu ý tới công thức tính khối lượng dung dịch là mdung dịch  =  mdung môi  +  mchất tan

Có khối lượng chất tan (20gam đường), có khối lượng dung dịch vừa tính ở câu a (200 gam dung dịch). Như vậy ta suy ra được khối lượng dung môi (nước)

mdung dịch  =  mdung môi  +  mchất tan ⇒ mdung môi = mdung dịch - mchất tan = 200 - 20 = 180 (gam)

Vậy khối lượng nước cần dùng cho sự pha chế là 180 gam.

Sau bài học cần nắm:

• Nồng độ phần trăm của dung dịch
• Nồng độ mol của dung dịch

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 8 Bài 42 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Hoà tan 6,2g Na₂O vào nước được 2 lít dung dịch A. Nồng độ mol/l của dung  dịch A là:

  • A. 0,05M
  • B. 0,01M
  • C. 0,1M
  • D. 1M

• Câu 2:

  Hoà tan hết 10 gam NaCl vào 40g H₂O. Nồng độ % của dung dịch thu được là: (cho rằng nước bay hơi không đáng kể).

  • A. 5%
  • B. 10%
  • C. 15%
  • D. 20%

• Câu 3:

  Hòa tan 20 gam đường vào nước được dung dịch nước muối có nồng độ là 20%.  Khối lượng dung dịch nước đường thu được và khối lượng nước cần dùng cho sự pha chế là?

  • A. 200 gam và 180 gam
  • B. 200 gam và 160 gam
  • C. 100 gam và 80 gam
  • D. 100 gam và 60 gam

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 8 Bài 42.

Bài tập 1 trang 145 SGK Hóa học 8

Bài tập 2 trang 145 SGK Hóa học 8

Bài tập 3 trang 146 SGK Hóa học 8

Bài tập 4 trang 146 SGK Hóa học 8

Bài tập 5 trang 146 SGK Hóa học 8

Bài tập 6 trang 146 SGK Hóa học 8

Bài tập 7 trang 146 SGK Hóa học 8

Bài tập 42.1 trang 57 SBT Hóa học 8

Bài tập 42.2 trang 57 SBT Hóa học 8

Bài tập 42.3 trang 58 SBT Hóa học 8

Bài tập 42.4 trang 58 SBT Hóa học 8

Bài tập 42.5 trang 58 SBT Hóa học 8

Bài tập 42.6 trang 58 SBT Hóa học 8

Bài tập 42.7 trang 58 SBT Hóa học 8

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa HOC247 thảo luận và trả lời nhé.