Thực phẩm phải bảo quản chu đáo, cẩn thận; chế biến đa dạng, phong phú; cung cấp đủ chất dinh dưỡng và năng lượng cho cơ thể. Vậy cần tiến hành bảo quản và chế biến thực phẩm như thế nào cùng HOC247 tham khảo nội dung bài học Phương pháp bảo quản và chế biến thực phẩm. Chúc các em học tốt!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Khái quát về bảo quản và chế biến thực phẩm
1.1.1. Vai trò, ý nghĩa của bảo quản và chế biến thực phẩm
- Bảo quản thực phẩm có vai trò làm chậm quá trình thực phẩm bị hư hỏng, kéo dài thời gian sử dụng mà thực phẩm vẫn được đảm bảo chất lượng và chất dinh dưỡng.
.jpg)
Thục phẩm bị hư hỏng
- Chế biến thực phẩm là quá trình xử lí thực phẩm để tạo ra các món ăn được đảm bảo chất dinh dưỡng, sự đa dạng và hấp dẫn.
1.1.2. An toàn thực phẩm trong bảo quản và chế biến thực phẩm
* Khái niệm an toàn thực phẩm
- An toàn vệ sinh thực phẩm là các biện pháp, điều kiện cần thiết để giữ cho thực phẩm không bị biến chất; không bị chất độc, vi khuẩn có hại xâm nhập giúp bảo vệ sức khoẻ con người ra các món ăn được đảm bảo chất dinh dưỡng, sự đa dạng và hấp dẫn.
* Biện pháp đảm bảo an toàn thực phẩm khi bảo quản và chế biến thực phẩm
- Giữ thực phẩm trong môi trường sạch sẽ, có che đậy để tránh bụi bẩn và các loại côn trùng;
- Để riêng thực phẩm sống và thực phẩm chín;
- Rửa tay sạch trước khi chế biến thực phẩm;
- Sử dụng riêng các loại dụng cụ dành cho thực phẩm sống và thực phẩm chín.
1.2. Một số phương pháp bảo quản thực phẩm
1.2.1. Làm lạnh và đông lạnh
- Làm lạnh và đông lạnh là phương pháp sử dụng nhiệt độ thấp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn.
- Làm lạnh: Bào quản thực phẩm trong khoảng nhiệt độ từ 1°c đến 7°c, thường được dùng để bảo quản thịt, cá, trái cây, rau củ,... trong thời gian ngắn từ 3 đến 7 ngày.
- Đông lạnh: Bảo quản thực phẩm trong khoảng nhiệt độ dưới 0°c, thường được dùng để bảo quản thịt, cá,... trong thời gian dài từ vài tuần đến vài tháng.
1.2.2. Làm khô
- Làm khô là phương pháp sử dụng nhiệt độ cao làm bay hơi nước có trong thực phẩm để ngăn chặn vi khuẩn làm hỏng thực phẩm
- Áp dụng: dùng để bảo quản nông sản và thuỷ - hải sản.
1.2.3. Ướp
- Ướp là phương pháp trộn một số chất vào thực phẩm để diệt và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn làm hỏng thực phẩm.
- Áp dụng: bảo quản các loại thực phẩm như thịt, cá
1.3. Một số phương pháp chế biến thực phẩm
1.3.1 Chế biến thực phẩm có sử dụng nhiệt
a. Luộc
- Khái niệm: Luộc là phương pháp làm chín thực phẩm trong nước, được dùng để chế biến các loại thực phẩm như: thịt, trứng, hải sản, rau, củ,...
- Ưu điểm: phù hợp chế biến nhiều loại thực phẩm, đơn giản và dễ thực hiện.
- Hạn chế: một số loại vitamin trong thực phẩm có thể’ bị hoà tan trong nước.
b. Kho
- Khái niệm: Kho là làm chín thực phẩm trong lượng nước vừa phải với vị mặn đậm đà, được dùng để chế biến các loại thực phẩm như: cá, thịt, củ cải,...
- Ưu điểm: món ăn mềm, có hương vị đậm đà.
- Hạn chế: thời gian chế biến lâu.
c. Nướng
- Khái niệm: Nướng là làm chín thực phẩm bằng sức nóng trực tiếp của nguồn nhiệt, được dùng để chế biến các loại thực phẩm như: thịt, cá, khoai lang, khoai tây
- Ưu điểm: món ăn có hương vị hấp dẫn.
- Hạn chế: thực phẩm dễ bị cháy, gây biến chất.
d. Rán (chiên)
- Khái niệm: Rán là làm chín thực phẩm trong chất béo ở nhiệt độ cao, được dùng để chế biến các loại thực phẩm như: thịt gà, cá, khoai tây, ngô
- Ưu điểm: món ăn có độ giòn, độ ngậy.
- Hạn chế: món ăn nhiều chất béo.
1.3.2. Chế biến thực phẩm không sử dụng nhiệt
a. Trộn hỗn hợp
- Khái niệm: Trộn hỗn hợp là phương pháp trộn các thực phẩm đã được sơ chế hoặc làm chín, kết hợp với các gia vị tạo thành món ăn. Trộn dầu dấm, nộm,... là những món ăn được chế biến bằng phương pháp này.
- Ưu điểm: dễ làm, thực phẩm giữ nguyên được màu sắc, mùi vị và chất dinh dưỡng.
- Hạn chế: cầu kì trong việc lựa chọn, bảo quản và chế biến để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
b. Muối chua
- Khái niệm: Muối chua là phương pháp làm thực phẩm lên men vi sinh trong thời gian cần thiết, được dùng để chế biến các loại thực phẩm như: rau cải bắp, rau cải bẹ, su hào.
- Ưu điểm: dễ làm, món ăn có vị chua nên kích thích vị giác khi ăn.
- Hạn chế: món ăn có nhiều muối, không tốt cho dạ dày
* Nghề đầu bếp:
- Đầu bếp là tên gọi dành cho những người chế biến món ăn ở các nhà hàng, quán ăn, khách sạn,...
- Nghề đầu bếp đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và khéo léo.
1.4. Thực hành
1.4.1. Món salad hoa quả
a. Vật liệu và dụng cụ cần thiết
- Nguyên liệu: Táo: 2 quả, dứa: 1 quả; dưa chuột: 1 quả; thanh long: 1 quả; cà chua bi: 3 quả; chanh: 1 quả; sữa đặc: 40g; mật ong: 2 thìa canh; sốt mai-o-ne (mayonnaise): 50g; rau xà lách: 1 cây; đường: đủ dùng.
- Dụng cụ: Dao thái, thớt, bát (tô) to, đĩa to.
b. Nội dung và trình tự thực hành
- Bước 1: Sơ chế nguyên liệu
+ Các loại trái cây: làm sạch, gọt vỏ, bỏ hạt, thái miếng vừa ăn.
+ Rau xà lách: tách rời các lá, rửa sạch.
- Bước 2: Trộn
+ Làm nước sốt: Cho sữa đặc, mật ong, sốt mai-o-ne, đường vào bát to rồi trộn đều.
+ Trộn hoa quả với nước sốt: cho tất cả hoa quả đã sơ chế vào bát đựng nước sốt, dùng thìa đảo đều để nước sốt ngấm vào các loại hoa quả.
- Bước 3: Trình bày món ăn
+ xếp lá xà lách lên đĩa, cho sa- lát lên trên.
+ Trình bày món ăn cho đẹp mắt, hấp dẫn
Salad hoa quả
1.4.2. Món nộm rau muống tôm thịt
a. Vật liệu và dụng cụ cần thiết
- Nguyên liệu: Rau muống: 400g; tôm tươi: 200g; thịt ba chỉ: 200g; lạc rang: 100g; tỏi: 5-6 tép; đường trắng: 4 thìa cà phê; chanh: 1 quả; ớt: 2 quả; nước mắm: 4 thìa canh; hành 4 thìa canh.
- Dụng cụ: Rổ, dao, thớt, nồi, đĩa to.
b. Nội dung và trình tự thực hành
- Bước 1: Sơ chế nguyên liệu
+ Rau muống nhặt bỏ phần già, lá, rửa sạch, chẻ dọc theo thân thành các sợi mỏng và ngâm trong nước muối loãng 20 - 25 phút. Sau đó vớt ra rổ, để ráo nước.
+ Tôm và thịt luộc chín. Tôm bóc vỏ và để lại phần đuôi. Thịt cắt thành miếng nhỏ vừa ăn.
+ Lạc rang chín, bỏ vỏ và giã nhỏ..
+ Tỏi bóc vỏ, băm nhỏ. ớt rửa sạch, băm nhỏ. Chanh vắt lấy nước cốt.
- Bước 2: Làm nước sốt
+ Cho đường, nước cốt chanh, nước mắm vào bát to rồi trộn đều.
+ Thêm tỏi, ớt vào hỗn hợp vừa trộn.
- Bước 3: Trình bày món ăn
+ Cho rau muống vào đĩa, xếp thịt ba chỉ và tôm lên trên, rắc lạc rang và hành phi.
+ Rải đều nước sốt vào đĩa nguyên liệu
Món nộm rau muống tôm thịt
Bài tập minh họa
Bài tập 1: Nêu đặc điểm của nghề đầu bếp?
- Đầu bếp là tên gọi dành cho những người chế biến món ăn ở các nhà hàng, quán ăn, khách sạn,...
- Nghề đầu bếp đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và khéo léo.
Bài tập 2: Kể tên các món ăn mà gia đình em thường dùng và sắp xếp chúng vào từng nhóm phương pháp chế biến phù hợp?
- Thịt: thịt kho, luộc, rang
- Tôm: luộc, tôm chiên
- Gà: gà kho, gà chiên mắm.
Bài tập 3: Làm thể nào để hạn chế các tác nhân gây hư hỏng thực phẩm?
Sử dụng các phương pháp bảo quản khác nhau tạo nên nhiều sản phẩm thực phẩm có thời hạn sử dụng lâu dài.
Luyện tập
- Học xong bài này, các em cần:
+ Nêu được vai trò, ý nghĩa của việc bảo quản và chế biến thực phẩm
+ Trình bày được một số phương pháp chế biến thực phẩm
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 6 Kết nối tri thức với cuộc sống Chương 2 Bài 5 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Dễ gây biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thực phẩm
- B. Làm chín thực phẩm bằng nhiệt độ cao, trong thời gian thích hợp
- C. Gần như giữ nguyên được màu sắc, mùi vị, chất dinh dưỡng của thực phẩm
- D. Làm chín thực phẩm trong môi trường nhiều chất béo
-
- A. Canh chua
- B. Rau luộc
- C. Tôm nướng
- D. Thịt kho
-
- A. Rau, quả, thịt, cá.. phải mua tươi hoặc ướp lạnh
- B. Thực phẩm đóng hộp phải chú ý hạn sử dụng
- C. Tránh để lẫn lộn thực phẩm sống với thực phẩm cần nấu chín
- D. Tất cả các câu trên đều đúng
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 6 Kết nối tri thức với cuộc sống Chương 2 Bài 5 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Câu hỏi trang 26 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Khám phá trang 26 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Khám phá trang 27 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Khám phá trang 29 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Luyện tập trang 30 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Kết nối năng lực trang 31 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Vận dụng 1 trang 32 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Vận dụng 2 trang 32 Công nghệ 6 SGK Kết nối tri thức
Bài tập 1 trang 13 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 2 trang 13 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 3 trang 14 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 4 trang 14 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 5 trang 14 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 6 trang 14 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 7 trang 14 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 8 trang 15 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 9 trang 15 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 10 trang 15 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 11 trang 15 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 12 trang 16 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Bài tập 13 trang 16 SBT Công nghệ 6 Kết nối tri thức
Hỏi đáp Bài 5: Phương pháp bảo quản và chế biến thực phẩm Công nghệ 6
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
