Phương pháp Tính số loại kiểu gen ở các Đột biến số lượng NST Sinh học 12

BÀI TẬP VỀ SỐ LOẠI KIỂU GEN Ở CÁC ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NST

Câu 1: Một loài thực vật có bộ NST 2n = 14. Giả sử trên mỗi cặp NST xét một gen có 2 alen.

a) Theo lí thuyết, số loại kiểu gen ở các đột biến lệch bội thể một của loài này là bao nhiêu?

b) Theo lí thuyết, số loại kiểu gen ở các đột biến lệch bội thế ba của loài này là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

a) Số loại kiểu gen ở các đột biến lệch bội thể một của loài này là \( = {3^{n - 1}}x2n\)

- Trên mỗi cặp NST xét 1 cặp gen thì mỗi cặp NST sẽ có số loại kiểu gen = 3.

- Vì đột biến thể một, cho nên có 1 cặp NST bị đột biến, số cặp NST không bị đột biến là n-1 cặp. --> số loại kiểu gen ở các cặp NST này = 3ⁿ⁻¹

- Ở cặp NST bị đột biến dạng thể một thì sẽ có 2 kiểu gen. (Giải thích: Vì ở dạng thể một, NST chỉ có 1 chiếc, do đó với 1 gen có 2 alen là A và a thì chỉ cớ 2 kiểu gen là kiểu gen A và kiểu gen a).

- Loài có bộ NST 2n thì số loại đột biến thể một \(= C_n^1 = n\).

--> số kiểu gen \(= {3^{n - 1}}xC_n^1x2 = {3^{n - 1}}x2xn\)

b) Số loại kiểu gen ở các đột biến lệch bội thể ba của loài này là \(= {3^{n - 1}}x4n\)

- Trên mỗi cặp NST xét 1 cặp gen thì mỗi cặp NST sẽ có số loại kiểu gen = 3.

- Vì đột biến thể một, cho nên có 1 cặp NST bị đột biến, số cặp NST không bị đột biến là n-1 cặp --> số loại kiểu gen ở các cặp NST này = 3ⁿ⁻¹

- Ớ cặp NST bị đột biến dạng thể ba thì sẽ có 4 kiểu gen. Vì ở dạng thể ba, NST có 3 chiếc, do đó với 1 gen có 2 alen là A và a thì sẽ có 4 kiểu gen là kiểu gen AAA, kiểu gen AAa, kiểu gen Aaa và kiểu gen aaa.

- Loài có bộ NST 2n thì số loại đột biến thể một \(= C_n^1 = n\)

--> Số kiểu gen \(= {3^{n - 1}}xC_n^1x4 = {3^{n - 1}}x4n\)

Câu 2: Ở một loài thực vật (2n = 6) có kiểu gen AaBbDd, xét các trường hợp sau:

1. Nếu cơ thể này giảm phân bình thường thì số giao tử có thể tạo ra là 8.

2. Khi giảm phân, ở một số tế bào cặp Aa không phân li ở giảm phân I, giảm phân II bình thường thì số
loại giao tử tối đa có thể tạo ra là 16.

3. Khi giảm phân, ở một số tế bào cặp Aa không li ở giảm phân II, giảm phân I bình thường và các cặp
Bb, Dd không phân li ở giảm phân I, giảm phân II bình thường thì số loại giao tử có thể tạo ra là 80.

4. Gây đột biến đa bội bằng consixin ở cơ thể này đã tạo ra các thể đột biến số lượng NST khác nhau, số
thể đột biến có kiểu gen khác nhau có thể tìm thấy là 8.

5. Giả sử gây đột biến đa bội thành công tạo ra cơ tứ bội có kiểu gen AAaaBBbbDDdd, nếu đem cơ thể
này tự thụ thì đời con có tỉ lệ phân li kiểu gen là (35:1)3
Số trường hợp cho kết quả dự đoán là đúng?

A. 1                             B. 2                             C. 3                             D. 4

Hướng dẫn giải

Đáp án A.

- Ý 1. Sai, nếu cơ thể này giảm phân bình thường thì số loại giao tử có thể tạo ra là 8.

- Ý 2. Đúng.

- Ý 3. Sai, cặp Aa cho các loại: A, a, O, AA, aa: 5 loại.

Cặp Bb cho các loại: B, b, O, Bb: 4 loại.

Cặp Dd cho các loại: D, d, O, Dd: 4 loại.

Vậy tổng cộng có 5 × 4 × 4 – 1 = 79 (do giao tử O bị tiêu biến).

- Ý 4. Sai khi gây đột biến đa bội bằng consixin có thể thành công hoặc không thành công.

Aa → AAaa, Aa: 2 kiểu.

Bb → BBbb, Bb: 2 kiểu.

Dd → DDdd, Dd: 2 kiểu.

Vậy tổng cộng có 2 × 2 × 2 - 1 = 7 (do AaBbDd không bị đột biến).

- Ý 5. Sai, tỉ lệ phân li kiểu hình là (35:1)^3

Câu 3: Cho biết quá trình giảm phân của cơ thể đực có một số tế bào có cặp NST mang cặp gen Aa không phân li trong giảm phân 1, giảm phân 2 diễn ra bình thường. Trong quá trình giảm phân của cơ thể cái có một số tế bào mang cặp NST Dd không phân ly trong giảm phân 2 ở tất cả các tế bào, giảm phân 1 diễn ra bình thường. Các tế bào khác giảm phân bình thường. Ở đời con của phép lai: AaBbDd x AaBbDd sẽ có tối đa bao nhiêu loại kiểu gen đột biến lệch bội về cả 2 cặp NST nói trên ?

A. 48                           B. 36                           C. 24                           D. 72

Đáp án:D

- Xét cặp Aa x Aa

Cơ thể đực có 1 số tế bào không phân li ở giảm phân 1, giảm phân 2 bình thường, các tế bào khác bình thường

Vậy tạo ra các giao tử : Aa, 0, A, a

Cơ thể cái giảm phân bình thường cho giao tử A, a

Vậy số loại kiểu gen lệch bội về cặp NST này là 2 x 2 = 4

- Xét cặp Bb x Bb: Cặp này bình thường, đời con có 3 loại kiểu gen

- Xét căp Dd x Dd:

Cơ thể đực bình thường cho D, d

Cơ thể cái 100% không phân li ở giảm phân 2, cho giao tử DD, dd, 0

Vậy số loại kiểu gen lệch bội là 2 x 3 = 6

Vậy số loại kiểu gen lệch bội về cả 2 gen là 4 x 3 x 6 =72