Phương pháp giải Dạng bài Xác suất trong quy luật Menden Sinh học 12

PHƯƠNG PHÁP GIẢI NHANH DẠNG BÀI XÁC SUẤT TRONG QUY LUẬT MENDEN

Bài 1: Ở 1 loài thực vật, alen A quy định quả đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy định quả xanh. Cho cây quả đỏ dị hợp giao phấn với nhau, thu được F₁.

a. Lấy ngẫu nhiên 1 cây quả đỏ ở F₁, xác suất để thu được cây thuần chủng là bao nhiêu?

b. Lấy ngẫu nhiên 3 cây quả đỏ ở F₁, xác suất để trong 3 cây này chỉ có 2 cây thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định tỉ lệ của loại biến cố cần tìm xác suất:

- Cây quả đỏ dị hợp có kiểu gen Aa.

Sơ đồ lai: Aa × Aa, thu được F₂ có tỉ lệ kiểu gen 1AA : 2Aa : laa.

- Cây quả đỏ gồm có 2 loại là 1AA và 2Aa.

→ Trong số các cây quả đỏ, cây thuần chủng (Cây AA) chiếm tỉ lệ =1/3; Cây không thuần chủng (cây Aa) chiếm tỉ lệ =2/3.

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất:

Lấy ngẫu nhiên 1 cây quả đỏ ở F₁, xác suất thu được cây thuần chủng là 1/3.

b. Lấy ngẫu nhiên 3 cây quả đỏ ở F₁, xác suất để trong 3 cây này chỉ có 2 cây thuần chủng:

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất:

\(C_3^2 \times {\left( {\frac{1}{3}} \right)^2} \times \frac{2}{3} = \frac{2}{9}\).

Bài 2: Cho biết mỗi gen quy định một tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn và không xảy ra đột biến. Phép lai P: AaBbDdEe × AaBbDdEe thu được F₁. Theo lí thuyết, lấy một cá thể có 4 tính trạng trội ở F₁, xác suất thu được cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Công thức giải nhanh:

Chứng minh:

Cặp gen Aa tự thụ phấn, thu được F₁ có tỉ lệ kiểu gen là: 1AA : 2Aa : laa.

→ Trong số các cá thể có kiểu hình trội (A-), cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ =1/3.

→ Kiểu hình có n tính trạng trội thì cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ =(1/3)ⁿ.

Áp dụng công thức, ta có xác suất =(1/3)⁴=1/81.

Bài 3: Cho biết mỗi gen quy định một tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn và không xảy ra đột biến. Phép lai P: AaBbDdEe × AaBbDdEe thu được F₁. Theo lí thuyết, lấy một cá thể có 3 tính trạng trội ở F₁, xác suất thu được cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Công thức giải nhanh:

Chứng minh:

Cặp gen Aa tự thụ phấn, thu được F₁ có tỉ lệ kiểu gen là: 1AA : 2Aa : laa.

→ Trong số các cá thể có kiểu hình trội (A-), cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ = 1/3.

→ Kiểu hình có m tính trạng trội thì cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ = (1/3)^m.

Áp dụng công thức, ta có xác suất =(1/3)³=1/27.