Lý thuyết và phương pháp giải bài tập về Sự truyền ánh sáng môn Vật lý 7

LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VỀ SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG MÔN VẬT LÝ 7

I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT

1. Đường truyền của ánh sáng

    Định luật truyền thẳng của ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng

2. Tia sáng và chùm sáng

    a) Tia sáng

    Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng.

    Biểu diễn tia sáng:

    b) Chùm sáng

    - Chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành.

    - Có ba loại chùm sáng:

        + Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.

        + Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.

        + Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.

    Lưu ý: Ánh sáng truyền đi trong không khí với vận tốc rất lớn, gần bằng 300000 km/s. Có nghĩa là cứ mỗi giây ánh sáng đi được khoảng 300000 km.

II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI

1. Giải thích khi nào nhìn thấy được vật

    Để giải thích tại sao khi mắt ta mở và vật là một nguồn sáng nhưng ta vẫn không nhìn thấy vật. Căn cứ vào ánh sáng truyền theo đường thẳng, ta kẻ một đường thẳng từ mắt đến vật đó. Nếu:

    - Đường thẳng đó gặp vật cản là vật chắn sáng thì ta không thể nhìn thấy vật.

    - Đường thẳng đó không gặp vật cản là vật chắn sáng thì ta nhìn thấy vật.

2. Giải bài tập ánh sáng truyền đi trong các môi trường

    Căn cứ vào định luật truyền thẳng của ánh sáng để giải thích:

    - Ánh sáng truyền đi trong một môi trường:

        + Nếu môi trường đó là trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

        + Nếu môi trường đó là trong suốt và không đồng tính hoặc đồng tính nhưng không trong suốt thì ánh sáng không truyền đi theo đường thẳng.

    - Ánh sáng truyền đi trong hai môi trường: Nếu cả hai môi trường đều trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo hai nửa đường thẳng bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường đó.

III. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

Bài 1: Chiếu một chùm ánh sáng hẹp vào mặt một tấm gỗ phẳng. Hiện tượng nào sau đây sẽ xảy ra?

    A. Ánh sáng truyền xuyên qua tấm gỗ.

    B. Ánh sáng đi vòng qua tấm gỗ theo đường cong.

    C. Ánh sáng đi vòng qua tấm gỗ theo đường gấp khúc.

    D. Ánh sáng không truyền qua được tấm gỗ.

Đáp án

    - Theo định luật phản xạ ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án B và đáp án C sai.

    - Tấm gỗ không cho ánh sáng truyền qua ⇒ Đáp án A sai, đáp án D đúng.

Bài 2: Chùm sáng…………. gồm các tia sáng…….. trên đường truyền của chúng. Chọn các cụm từ cho sau đây, điền vào chỗ trống của câu trên theo thứ tự cho đầy đủ.

    A. Phân kỳ; giao nhau         B. Hội tụ; loe rộng ra

    C. Phân kỳ; loe rộng ra         D. Song song; giao nhau

Đáp án

    Chùm sáng hội tụ ⇒ giao nhau ⇒ Đáp án B sai

    Chùm sáng phân kỳ ⇒ loe rộng ra ⇒ Đáp án A sai

    Chùm sáng song song ⇒ không giao nhau ⇒ Đáp án D sai

    Vậy đáp án đúng là C.

Bài 3: Các chùm sáng nào ở hình vẽ dưới đây là chùm sáng hội tụ?

    A. Hình a và b         B. Hình a và c

    C. Hình b và c         D. Hình a, c và d

Đáp án

    Ta xác định các loại chùm sáng dựa vào các mũi tên chỉ hướng truyền của ánh sáng.

    - Hình a các tia sáng giao nhau tại một điểm ⇒ Chùm sáng hội tụ

    - Hình b các tia sáng không giao nhau ⇒ Chùm sáng song song

    - Hình c các tia sáng giao nhau tại một điểm ⇒ Chùm sáng hội tụ

    - Hình d các tia sáng loe rộng ra ⇒ Chùm sáng phân kì

    Vậy đáp án đúng là B.

Bài 4: Trong các hình vẽ dưới đây, hình nào vẽ đúng đường truyền của ánh sáng từ không khí (1) vào nước (2)?

Đáp án

    - Theo định luật phản xạ ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án A và đáp án D sai.

    - Ánh sáng truyền đi trong hai môi trường: Nếu cả hai môi trường đều trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo hai nửa đường thẳng bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường đó ⇒ Đáp án C sai, đáp án B đúng.

Bài 5: Chọn một phát biểu không đúng về đường truyền của tia sáng:

    A. Trong môi trường trong suốt nhưng không đồng tính, ánh sáng không truyền theo đường thẳng.

    B. Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

    C. Trong môi trường đồng tính nhưng không trong suốt, ánh sáng không truyền theo đường thẳng.

    D. Trong môi trường trong suốt nhưng không đồng tính, ánh sáng luôn truyền theo đường thẳng.

Đáp án

    - Nếu môi trường đó là trong suốt và đồng tính thì ánh sáng truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án B loại

    - Nếu môi trường đó là trong suốt và không đồng tính hoặc đồng tính nhưng không trong suốt thì ánh sáng không truyền đi theo đường thẳng ⇒ Đáp án A và C loại

    Vậy đáp án không đúng là D.

Bài 6: Chọn câu đúng trong các câu sau:

    A. Ánh sáng truyền đi theo một đường thẳng.

    B. Chùm sáng hội tụ là chùm trong đó các tia sáng xuất phát từ cùng một điểm.

    C. Chùm sáng sau khi hội tụ sẽ trở thành chùm sáng phân kì.

    D. Người ta quy ước biểu diễn đường truyền của ánh sáng bằng một đường thẳng.

Đáp án

    - Không phải lúc nào ánh sáng cũng truyền đi theo đường thẳng. Ánh sáng truyền đi theo đường thẳng với điều kiện môi trường truyền ánh sáng phải trong suốt và đồng tính ⇒ Đáp án A sai.

    - Các tia sáng xuất phát từ cùng một điểm là chùm sáng phân kì ⇒ Đáp án B sai.

    - Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có mũi tên chỉ hướng ⇒ Đáp án D sai.

    - Mỗi tia sáng trong chùm sáng hội tụ tiếp tục truyền thẳng sau khi giao nhau nên chúng sẽ loe rộng ra (chùm sáng phân kì) ⇒ Đáp án C đúng.

...

---Để xem tiếp nội dung Lý thuyết và phương pháp giải bài tập về Sự truyền ánh sáng môn Vật lý 7 các em vui lòng đăng nhập vào trang hoc247.net để xem online hoặc tải về máy tính---

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Tài liệu Lý thuyết và phương pháp giải bài tập về Sự truyền ánh sáng môn Vật lý 7. Để xem toàn bộ nội dung các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào website hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .

Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:

• Bài tập trắc nghiệm và tự luận ôn tập chủ đề Gương cầu lõm môn Vật lý 7

• Chủ đề Nhận biết ánh sáng- Nguồn sáng- Vật sáng bồi dưỡng kiến thức Vật lý 7

​Chúc các em học tập tốt !