Trong bài học này các em được thực hành quan sát qua băng hình về đời sống và tập tính của chim, giúp các em học sinh nắm vững và củng cố lại kiến thức về đời sống và tập tính của chim.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Yêu cầu
- Củng cố mở rộng bài học qua băng hình và đời sống và tập tính của chim bồ câu và những loài chim khác.
- Biết cách ghi chép tóm tắt những nội dung đã xem trên băng hình.
1.2. Chuẩn bị
- Học sinh ôn những bài của lớp Chim
- Băng hình về nội dung tập tính của chim, máy chiếu
- Vở ghi chép nội dung xem băng
1.3. Nội dung
a. Sự di chuyển
Bay và lượn
- Kiểu bay đập cánh (chim sẻ, bồ câu, cú, quạ).
- Kiểu bay lượn: Lượn tĩnh không cần đập cánh nhiều (diều hâu, ưng), lượn động chim bay bằng cách lợi dụng sức gió (hải âu)
Những kiểu di chuyển khác
- Sự di chuyển bằng cách leo trèo (gõ kiến, vẹt).
- Sự di chuyển bằng cách di và chạy (đà điểu), nhảy (chim sẻ).
- Sự di chuyển bằng cách bơi và mối liên quan giữa đi, bơi và bay: Nhóm đi giỏi, ít bơi (dẽ), đi kém, bay giỏi, bơi giỏi, không lặn (vịt), đi kém, bơi giỏi, lặn giỏi (cốc, lele)
b. Kiếm ăn
Băng hình giới thiệu các loại mồi và cách kiếm ăn đặc trưng của từng loài có liên quan tới cấu tạo và tập tính của từng nhóm chim ăn tạp và ăn chuyên. Nhóm chim ăn chuyên lại chia thành các nhóm chim ăn thịt, ăn xác chết, ăn hạt và ăn quả.
c. Sinh sản
Sự khác nhau giữa con trống và mái ở nhiều loài chim thể hiện rõ nên có thể phân biệt được, những đặc điểm sai khác trống mái có thể là cố định hoặc tạm thời (Nghĩa là chỉ xảy ra trong mùa sinh sản). Các giai đoạn trong quá trình sinh sản và nuôi con: Giao hoan (khoe mẽ), giao phối, làm tổ, đẻ trứng, ấp trứng, nuôi con...
Các tập tính này thay đổi tùy theo các bộ Chim.
Bài tập minh họa
- Hãy nêu các hình thức di chuyển của chim.
- Hãy nêu những tập tính kiếm ăn và sinh sản của chim.
Hướng dẫn giải:
+ Dựa vào kết quả quan sát băng hình, ôn tập nội dung kiến thức về chim
+ Trong quá trình xem băng hình, tóm tắt ghi chú những kiến thức về hình thức di chuyển và tập tính kiếm ăn của chim quan sát được.
Lời giải chi tiết:
* Lớp chim có các hình thức di chuyển khá đa dạng, song có thể chia thành 3 hình thức chính:
- Di chuyển bằng cách bay: có kiểu bay đập cánh (sẻ, bồ câu, cú, quạ) và bay lượn (hải âu, diều hâu, cắt,…)
- Di chuyển bằng cách đi, chạy: đà điểu, nhóm gia cầm, chim cút, quốc,…
- Di chuyển bằng cách bơi: chim cánh cụt.
Nhìn chung, các cách di chuyển của chim có mối liên hệ chặt chẽ với nhau và các loài trong lớp chim sử dụng linh hoạt các kiểu di chuyển trên ở những điều kiện nhất định.
* Tập tính kiếm ăn của chim khá đa dạng:
- Thời điểm hoạt động: loài kiếm ăn ban đêm (cú mèo, cú lợn, vạc,…), loài kiếm ăn ban ngày (phần lớn các loài chim kiếm ăn vào sáng sớm).
- Đặc điểm mồi: nhóm ăn tạp, nhóm ăn mồi sống, nhóm ăn xác chết, nhóm ăn hạt, nhóm ăn mật hoa, nhóm ăn quả…
* Tập tính sinh sản của các loài chim khác nhau ở mỗi loài:
- Tập tính giao hoan: khoe mẽ, đánh nhau tranh giành bạn tình, làm tổ đợi con cái, tập tính đa thê…
- Tập tính làm tổ, đẻ trứng: làm tổ dưới đất, làm tổ trên cây, đi đẻ nhờ ở tổ loài khác,…
- Tập tính ấp trứng và nuôi con: chim bố mẹ thay nhau ấp trứng và cùng chăm sóc con non hoặc chỉ có con mái ấp trứng hoặc để loài khác “nuôi hộ” con non…
3. Hỏi đáp Bài 45 Sinh học 7
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Sinh Học 7 HỌC247
