Phương pháp giải một số dạng bài tập về Este môn Hóa học 12 năm 2020 Trường THPT Hòa Tú

PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP VỀ ESTE

 

Dạng 1: Lý thuyết về danh pháp – đồng phân – tính chất este

* Một số lưu ý cần nhớ:

- Cách đọc tên este có dạng RCOOR’

→ Tên R’ + Tên gốc axit (đổi đuôi ic thành đuôi at)

* Lưu ý: nhớ một số gốc R, R’ thường gặp (xem lại phần lý thuyết)

Este có công thức R’OOCR trùng với công thức R’OCOR là este được tạo bởi axit RCOOH và ancol R’OH.

* Một số ví dụ điển hình:

Ví dụ 1: Có các nhận định sau : (1) Este là sản phẩm của phản ứng giữa axit cacboxylic và ancol ; (2) Este là hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm -COO-  ; (3) Este no, đơn chức, mạch hở có công thức phân tử C_nH_2nO₂, với n ≥ 2 ; (4) Hợp chất CH₃COOC₂H₅ thuộc loại este. Các nhận định đúng là :

A. (1), (2), (3), (4).

B. (1), (3), (4). 

C. (1), (2), (4).

D. (2), (3), (4).

Hướng dẫn giải chi tiết:

(1) đúng (định nghĩa về este)

(2) sai, không phải chỉ có este mới có nhóm –COO-, axit cacboxylic cũng có nhóm này

(3) đúng

(4) đúng

Đáp án B

Ví dụ 2: Este no, đơn chức, mạch hở có công thức tổng quát là :

A. C_nH_2nO_2­ (n ≥ 2). 

B. C_nH_{2n - 2}O_2­ (n2).    

C. C_nH_{2n + 2}O_2­ (n2).

D. C_nH_2nO_­  (n2).

Hướng dẫn giải chi tiết:

Este no, đơn chức mạch hở có công thức tổng quát là: C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

Đáp án A

Ví dụ 3: Este vinyl axetat có công thức là :

A. CH₃COOCH=CH₂.

B. CH₃COOCH₃.        

C. CH₂=CHCOOCH₃.

D. HCOOCH₃.

Hướng dẫn giải chi tiết:

Este vinyl axetat có công thức phân tử là: CH₃COOCH=CH₂.

Đáp án A.

Ví dụ 4: : Đun nóng este CH₂=CHCOOCH₃ với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là :

A. CH₂=CHCOONa và CH₃OH.

B. CH₃COONa và CH₃CHO.

C. CH₃COONa và CH₂=CHOH.

D. C₂H₅COONa và CH₃OH.

Hướng dẫn giải chi tiết:

Ta có phương trình:

CH₂=CHCOOCH₃ + NaOH → CH₂=CHCOONa + CH₃OH.

Đáp án A

Ví dụ 5: Phát biểu nào sau đây không đúng ?

A. Phản ứng este hoá xảy ra hoàn toàn.

B. Khi thuỷ phân este no, mạch hở trong môi trường axit sẽ cho axit và ancol.

C. Phản ứng giữa axit và ancol là phản ứng thuận nghịch.

D. Khi thuỷ phân este no mạch hở trong môi trường kiềm sẽ cho muối và ancol.

Hướng dẫn giải chi tiết:

Phản ứng este hóa xảy ra thuận nghịch, không hoàn toàn.

Đáp án A

Dạng 2: Phản ứng thủy phân este

* Một số lưu ý cần nhớ:

Este đơn chức

- Este tạo bởi axit và ancol thủy phân (môi trường axit hoặc kiềm) sẽ sinh ra ancol tương ứng:

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

CH₃COOC₂H₅ + NaOH → CH₃COONa + C₂H₅OH

- Este tạo bởi axit và akin thủy phân sẽ sinh ra andehit hoặc ancol

RCOOCH₂=R’ + NaOH → RCOONa + R’CHO

RCOOCH(R’)=R’’ + NaOH → RCOONa + R’-CO-R’’

- Este tạo bởi axit và phenol khi thủy phân trong môi trường kiềm sẽ sinh ra muối phenolat và nước

RCOOC₆H₅ + 2NaOH → RCOONa + C₆H₅ONa + H₂O.

* Este đa chức

Một số phản ứng của este đa chức:

R(COOR’)_n   +  nH₂O  → R(COOH)_n   +   nR’OH     

R(OOCR’)_n   +   nNaOH → nR’COONa   +   R(OH)_n  

* Một số ví dụ điển hình:

Ví dụ 1: Muốn thuỷ phân 5,6 gam hỗn hợp etyl axetat và etyl fomiat (etyl fomat) cần 25,96 ml NaOH 10%, (D = 1,08 g/ml). Thành phần % khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp là :

A. 47,14%.

B. 52,16%.

C. 36,18%.

D. 50,20%.

Hướng dẫn giải chi tiết:

Gọi số mol của CH₃COOC₂H₅, HCOOC₂H₅ lần lượt là x, y.

Ta có phương trình phản ứng:

CH₃COOCH₂H₅ + NaOH → CH₃COONa + C₂H₅OH (1)

         x                      x                                   (mol)

HCOOC₂H₅ + NaOH → HCOONa + C₂H₅OH (2)

        y                 y                                        (mol)

m dd NaOH = V.D = 25,96 . 1,08 = 28 (gam)

m ct NaOH = m dd * C% = 28 * 10% = 2,8 (gam)

n NaOH = 2,8 : 40 = 0,07 (mol)

Từ (1), (2) → n NaOH = n este = 0,07 mol

→ x + y = 0,07 (I)

Mặt khác, khối lượng 2 este bằng 5,36 gam

→ 88x + 74y = 5,6 (II)

Từ (I) và (II)

→ x = 0,03 ; y = 0,04

%m CH₃COOC₂H₅ = 47,14%.

Đáp án A

Ví dụ 2: Cho 13,6 gam phenyl axetat tác dụng với 200 ml dung dịch NaOH 1,5M đun nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch X. Cô cạn X thu được a gam chất rắn khan. Giá trị của a là :

A. 12,2 gam.

B. 16,2 gam.

C. 19,8 gam.

D. 23,8 gam.

Hướng dẫn giải chi tiết:

Ta có phương trình hóa học:

CH₃COOC₆H₅ + 2NaOH → CH₃COONa + C₆H₅ONa + H₂O (1)

n CH₃COOC₆H₅ = m : M = 13,6 : 136 = 0,1 (mol)

n NaOH = 0,2 . 1,5 = 0,3 (mol)

Từ (1) ↔ n NaOH dư sau phản ứng, tính theo este

(1) n NaOH phản ứng = 2 n este = 0,2 mol

↔ n NaOH dư = 0,3 – 0,2 = 0,1 mol

n CH₃COONa = n C₆H₅ONa = n este = 0,1 mol

↔ Khối lượng chất rắn khan bằng:

m NaOH dư + m CH₃COONa + m C₆H₅ONa

= 0,1 * 40 + 0,1 * 82 + 0,1 * 116 = 23,8 gam

Đáp án D

Ví dụ 3: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,6 gam hỗn hợp 2 este là etyl axetat và metyl propionatbằng lượng vừa đủ V (ml) dung dịch NaOH 0,5M. Giá trị V đã dùng là :

A. 400 ml.

B. 500 ml.

C. 200 ml.

D. 600 ml.

Hướng dẫn giải chi tiết:

2 Este trên có CTCT là: CH₃COOC₂H₅, C₂H₅COOCH₃ đều có CTPT là C₄H₈O₂.

n C₄H₈O₂ = m : M = 17,6 : 88 = 0,2 (mol)

n NaOH = n este = 0,2 mol

↔ V NaOH = n : C_M = 0,2 : 0,5 = 0,4 lít = 400 ml

Đáp án A.

...

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Phương pháp giải một số dạng bài tập về Este môn Hóa học 12 năm 2020 Trường THPT Hòa Tú. Để xem toàn bộ nội dung các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tập tốt !

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tư liệu cùng chuyên mục sau đây:

• Đề thi thử THPT QG lần 1 môn Hóa học năm 2019-2020 Trường THPT Triệu Sơn
• Bộ 6 đề thi thử THPT QG lần 1 môn Hóa học năm 2019-2020 Trường THPT Đăng Quang
• Đề thi thử THPT QG môn Hóa học lần 1 năm 2019-2020 Trường THPT Bùi Thị Xuân