Phương pháp giải dạng bài Xác định tần số alen của quần thể Sinh học 12

XÁC ĐỊNH TẦN SỐ ALEN CỦA QUẦN THỂ

- Với một quần thể đã cho biết tỉ lệ kiểu gen là xAA + yAa + zaa = 1 thì tần số alen A = \(x + \frac{y}{2}\); tần số a = \(z + \frac{y}{2}\). - Với một quần thể đang cân bằng di truyền thì:  + Tần số của alen lặn a = \(\sqrt {{\rm{aa}}} \) + Nếu có 5 alen trội lặn theo thứ tự (A1≫A2≫A3≫A4≫A5) thì tần số của alen A3  = \(\begin{array}{l} \sqrt {kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_3} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_4} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_5}} \\ - \sqrt {kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_4} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_5}} \end{array}\)

Chứng minh:

a) - Vì tần số alen = tỉ lệ của alen đó trên tổng số alen có trong quần thể.

- Với một quần thể đã cho biết tỉ lệ kiểu gen là xAA + yAa + zaa = 1 thì tần số alen A = \(x + \frac{y}{2}\);

tần số a = \(z + \frac{y}{2}\)

b) Khi quần thể đang cân bằng di truyền thì tần số a = \(\sqrt {{\rm{aa}}} \)

- Quần thể cân bằng di truyền thì tỉ lệ kiểu gen tuân theo công thức của định luật Hacđi-Vanbec.

- Theo công thức Hacđi-Vanbec thì kiểu gen aa có tỉ lệ = bình phương tần số a.

=> Tần số a = \(\sqrt {{\rm{aa}}} \)

c) Khi gen có nhiều alen thì tính tần số alen lặn, sau đó suy ra tần số alen trội. 

Nếu có 5 alen trội lặn theo thứ tự (A1≫A2≫A3≫A4≫A5) thì tần số của alen A₃ = \(\begin{array}{l} \sqrt {kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_3} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_4} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_5}} \\ - \sqrt {kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_4} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_5}} \end{array}\) so với nhau và thứ tự trội lặn là A1≫A2≫A3≫A4≫A5. Một quần thể đang ở trạng thái cân bằng di truyền có kiểu hình A₂ chiếm tỉ lệ x; kiểu hình A₃ chiếm tỉ lệ y; kiểu hình A₄ chiếm tỉ lệ z; kiểu hình A₅ chiếm tỉ lệ t.

Xác định tần số của alen A₃.

Cách tính:

- Kiểu hình A₅ chỉ có kiểu gen A₅A₅ => Tần số A₅ = \(\sqrt t \).

- Kiểu hình A₄ gồm có kiểu gen A₄A₄ và kiểu gen A₄A₅.

=> Kiểu hình A₄ + kiểu hình A₅ gồm có 3 kiểu gen là A₄A₄ ; A₄A₅ và A₅A₅.

+) Vì quần thể cân bằng di truyền nên tỉ lệ của 3 kiểu gen này lần lượt là: (A₄)²; 2.A₄.A₅ ; (A₅)².

+) Tổng tỉ lệ của 3 kiểu gen này là = (A₄)² + 2.A₄.A₅ + (A₅)² = (A₄ + A₅)².

=> Tần số A₄ + A₅ = \(\sqrt {kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_4} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_5}} = \sqrt {z + t} \)

=> Tần số A₄ = \(\sqrt {z + t} - \sqrt t \)

- Kiểu hình A₃ gồm có kiểu gen A₃A₃, A₃A₄ và A₃A₅.

=> Kiểu hình A₃ + kiểu hình A₄ + kiểu hình A₅ gồm có 6 kiểu gen là:

A₃ A₃; A₃A₄; A₃A₅; A₄A₄; A₄A₅ và A₅A₅.

+ Vì quần thể cân bằng di truyền nên tỉ lệ của 6 kiểu gen này lần lượt là: (A₃)²; 2.A₃.A₄ ; 2.A₃.A₅ ; (A4)²; 2.A₄.A₅ ; (A₅)².

+ Tổng tỉ lệ của 6 kiểu gen này là:

(A₃)² + 2.A₃.A₄ + 2.A₃.A₅ + (A₄)² + 2.A₄.A₅ + (A₅)² = (A₃ + A₄ + A₅)².

=> Tần số A₃ +A₄ + A₅ = \(\sqrt {kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_3} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_4} + kieu{\rm{\;}}hinh{\rm{\;}}{A_5}} = \sqrt {y + z + t} \)

Một loài thú, gen A nằm trên NST thường quy định màu lông có 5 alen là A_l, A₂, A₃, A₄, A₅. Trong đó alen A_l quy định hoa tím trội hoàn toàn so với các alen còn lại; Alen A₂ quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với alen A₃, A₄, A₅; Alen A₃ quy định hoa hồng trội hoàn toàn so với alen A₄, A₅; Alen A₄, quy định hoa vàng trội hoàn toàn so với alen A₅ quy định hoa trắng. Một quần thể đang ở trạng thái cân bằng di truyền có 51 % cây hoa tím, 24% cây hoa đỏ, 16% cây hoa hồng, 5% cây hoa vàng, 4% cây hoa trắng. Hãy xác định tần số của các alen A_l, A₂, A₃, A₄, A₅.

Hướng dẫn giải

- Tần số A₅ = \(\sqrt {0,04} = 0,2\)

- Tần số A₄ + A₅  = \(\sqrt {0,04 + 0,05} = \sqrt {0,09} = 0,3\)

Mà A₅ = 0,2 => A₄ = 0,3 - 0,2 = 0,1.

- Tần số A₃ +A₄ + A₅ = \(\sqrt {0,04 + 0,05 + 0,16} = \sqrt {0,25} = 0,5\)

Mà A₄ + A₅  = 0,3 => A₃ = 0,5 - 0,3 = 0,2.

- Tần số A₂ + A₃ + A₄ + A₅ = \(\sqrt {0,04 + 0,05 + 0,16 + 0,24} = \sqrt {0,49} = 0,7\)

Mà A₃ + A₄ + A₅ = 0,5 => A₂ = 0,7 - 0,5 = 0,2.

=> Tần số A_l = 1 - 0,7 = 0,3.

 

Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Phương pháp giải dạng bài Xác định tần số alen của quần thể Sinh học 12. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:

• Kiến thức trọng tâm và một số điểm lưu ý khi ôn tập đột biến gen Sinh học 12

• Tổng hợp Một số công thức Đột biến số lượng nhiễm sắc thể Sinh học 12

​Chúc các em học tập tốt !