Đề cương ôn tập Chương Oxi - Lưu huỳnh môn Hóa học 10 năm 2020 Trường THPT Cẩm Phả

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP CHƯƠNG OXI – LƯU HUỲNH MÔN HÓA HỌC 10 NĂM 2020 TRƯỜNG THPT CẨM PHẢ

 

A. Tóm tắt lý thuyết

Nhóm VIA gồm oxi (O), lưu huỳnh (S), selen (Se) và telu (Te). Cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns²np⁴, thiếu hai electron nữa là bão hòa. Oxi và lưu huỳnh đều thể hiện tính oxi hóa mạnh, tính oxi hóa giảm dần từ oxi đến telu. Trong nhóm VIA hai nguyên tố oxi và lưu huỳnh có nhiều ứng dụng nhất trong công nghiệp và đời sống con người.

I - Oxi –  ozon

1. Tác dụng với kim loại  oxit

2Mg + O₂   →  2MgO

3Fe + 2O_{2 không khí}  → Fe₃O₄

2Cu + O₂  →  2CuO

2. Tác dụng với phi kim  oxit

- Tác dụng với hidro:

2H₂   +   O₂  →   2H₂O

- Tác dụng với cacbon:

C   +   O₂ →   CO₂

2C  +  O₂  →  2CO

- Tác dụng với lưu huỳnh:

S   +   O₂  →   SO₂

3. Tác dụng với hợp chất:

2H₂S    +   3O₂   →  2SO₂    +   2H₂O

2CO    +   O₂    →   2CO₂

4. Điều chế oxi trong phòng thí nghiệm:

Nhiệt phân các hợp chất giàu oxi và kém bền nhiệt.

Thí dụ: 2KClO₃  →   2KCl   +   3O₂

5. Ozon: Tính oxi hoá mạnh

- Tác dụng với dung dịch KI:

O₃    +   2KI   +   H₂O   →   O₂   +   2KOH   +   I₂

I₂ tạo thành làm xanh hồ tinh bột, phản ứng trên dùng nhận biết O₃.

II - Lưu huỳnh và hợp chất

1. Tác dụng với kim loại →  muối sunfua

Fe   +   S  → FeS

Zn   +   S  →   ZnS

Đối với riêng thủy ngân, phản ứng có thể xảy ra ngay ở nhiệt độ phòng: Hg + S ® HgS.

Vì vậy, người ta có thể dùng bột lưu huỳnh để xử lý thủy ngân rơi vãi.

2. Tác dụng với phi kim:

- Tác dụng với hiđro: H₂   +   S  →  H₂S

- Tác dụng với oxi:     S    +   O₂ →  SO₂

Với các phi kim khác, phản ứng xảy ra khó khăn hơn.

III. Hiđrosunfua

1. Tính axit yếu:

- Tác dụng với dung dịch kiềm:

H₂S   +    2NaOH   →  Na₂S   +    2H₂O

H₂S    +    NaOH  →   NaHS   +   H₂O

- Tác dụng với dung dịch muối (phản ứng nhận biết khí H₂S)

H₂S    +     Pb(NO₃)₂   →  PbS _đen    +     2HNO₃

H₂S     +    Cu(NO₃)₂   →  CuS _đen    +    2HNO₃

2. Tính khử mạnh

- Tác dụng với oxi:     2H₂S    +     3O₂   →  2SO₂     +    2H₂O

2H₂S    +   O_{2 oxi hoá chậm}   →   2S     +    2H₂O

- Tác dụng dung dịch nước Cl₂:

H₂S   +    4Cl₂    +   4H₂O  →   H₂SO₄   +    8HCl

3. Điều chế

FeS   +    2HCl →    FeCl₂    +    H₂S

ZnS    +    H₂SO_{4 loãng}   →   ZnSO₄   +   H₂S

IV - Lưu huỳnh đioxit (khí sunfurơ)

1. Tính oxit axit

- Tác dụng với nước  axit sunfurơ:

SO₂    +     H₂O  →  H₂SO₃

- Tác dụng với dung dịch bazơ  Muối + H₂O:

SO₂    +     2NaOH  →   Na₂SO₃    +    H₂O

SO₂    +    NaOH    →   NaHSO₃

- Nếu \(\frac{{{{\rm{n}}_{{\rm{NaOH}}}}}}{{{{\rm{n}}_{{\rm{S}}{{\rm{O}}_{\rm{2}}}}}}} \ge 2\) : Tạo muối Na₂SO₃

- Nếu \({\rm{1  <  }}\frac{{{{\rm{n}}_{{\rm{NaOH}}}}}}{{{{\rm{n}}_{{\rm{S}}{{\rm{O}}_{\rm{2}}}}}}}{\rm{  <  2}}\) : Tạo 2 muối NaHSO₃ +  Na₂SO₃

SO₂   +    Ca(OH)₂   →  CaSO₃    +    H₂O (SO₂ làm vẩn đục nước vôi trong)

- Tác dụng với oxit bazơ tan  muối sunfit

Na₂O + SO₂ →  Na₂SO₃

CaO + SO₂ → CaSO₃

2. Tính khử

Tác dụng với oxi:        2SO₂    +    O₂   →   2SO₃

- Tác dụng với dung dịch nước clo, brom:

SO₂    +    Cl₂   +    2H₂O   →   H₂SO₄     +    2HCl

SO₂   +   Br₂    +    2H₂O   →  H₂SO₄   +    2HBr  (phản ứng làm mất màu dung dịch brom)

3. Tính oxi hóa      

- Tác dụng với H₂S:    SO₂   +    2H₂S    →  3S    +    2H₂O

4. Điều chế:

- Đốt quặng sunfua:

2FeS₂    +    11O₂ →   2Fe₂O₃   +     8SO₂

2ZnS    +    3O₂  →  2ZnO    +    3SO₂

- Cho muối sunfit, hidrosunfit tác dụng với dung dịch axit mạnh:

Na₂SO₃    +    H₂SO₄   →  Na₂SO₄    +    SO₂    +    H₂O

- Đốt cháy lưu huỳnh:    S    +    O₂  → SO₂

- Cho kim loại tác dụng với dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng:

Cu   +    2H₂SO_{4 đặc}   →  CuSO₄    +     SO₂     +    2H₂O

V - Lưu huỳnh trioxit

1. Tính oxit axit:

- Tác dụng  với nước  axit sunfuric:

SO₂    +   H₂O  →  H₂SO₄

- Tác dụng với dung dịch bazơ  Muối + H₂O:

SO₃    +    2NaOH  →   Na₂SO₄    +   H₂O

SO₃    +    NaOH  →   NaHSO₄

- Tác dụng với oxit bazơ tan  muối sunfat

Na₂O    +     SO₃   →  Na₂SO₄

BaO    +   SO₃  →   BaSO₄

2. Điều chế:

2SO₂    +    O₂  →  2SO₃

VI - Axit Sunfuric

a. Dung dịch H₂SO₄ loãng (thể hiện tính axit mạnh)

1. Tác dụng với kim loại (đứng trước H)  Muối + H₂:

Fe   +    H₂SO₄   →   FeSO₄  +    H₂

2Al    +    3H₂SO₄  →   Al₂(SO₄)₃     +    3H₂

2. Tác dụng với bazơ (tan và không tan) Muối + H₂O

H₂SO₄    +   2NaOH  →   Na₂SO₄    +    2H₂O

H₂SO₄    +    Mg(OH)₂ →   MgSO₄    +    2H₂O

3. Tác dụng với oxit bazơ Muối + H₂O

Al₂O₃   +    3H₂SO₄ →   Al₂(SO₄)₃    +    3H₂O

CuO    +    H₂SO₄  →   CuSO₄    +   H₂O

4. Tác dụng với muối (tạo kết tủa hoặc chất bay hơi)

MgCO₃    +    H₂SO₄   →   MgSO₄    +    CO₂   +   H₂O

Na₂CO₃     +    H₂SO₄  →  Na₂SO₄   +   CO₂   +   H₂O

FeS    +    H₂SO₄ → FeSO₄    +   H₂S

K₂SO₃    +    H₂SO₄ →   K₂SO₄    +    SO₂    +    H₂O

BaCl₂    +   H₂SO₄  →  BaSO₄     +    2HCl

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết của đề cương môn Hóa học 10 năm 2020 Trường THPT Cẩm Phả vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

C. Bài tập tự giải

51. Nung m_A gam hỗn hợp KClO₃ và KMnO₄ thu được chất B và khí O₂ (lúc đó KClO₃ bị phân hủy hoàn toàn còn KMnO₄ bị phân huỷ không hoàn toàn). Trong B có 0,894g KCl chiếm 8,312% về khối lượng. Trộn lượng oxi thu được ở trên với không khí (chỉ chứa O₂ và N₂) theo tỉ lệ thể tích 1: 3 trong một bình kín thu được hỗn hợp khí C. Cho vào bình 0,528g cacbon rồi đốt cháy hết cacbon thu được hỗn hợp khí D gồm 3 khí, trong đó CO₂ chiếm 22,92% về thể tích.         

a. Tính m_A ?

b. Tính % khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp A ?

52. Hãy xác định nồng độ % của dung dịch H₂SO₄ . Biết rằng khi lấy một lượng dung dịch đó cho tác dụng với natri dư thì lượng khí hiđro thoát ra bằng 5% khối lượng dung dịch H₂SO₄ .

53. Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp A gồm Mg, Cu vào một lượng vừa đủ dung dịch H₂SO₄ 70% (đặc, nóng), thu được 1,12 lít khí SO₂ (đo ở điều kiện tiêu chuẩn) và dung dịch B. Cho dung dịch B tác dụng với NaOH dư, được kết tủa C; nung C đến khối lượng không đổi, được hỗn hợp chất rắn E. Cho E tác dụng với lượng dư H₂ (nung nóng) thu được 2,72g hỗn hợp chất rắn F.      

a. Tính số gam Mg, Cu có trong hỗn hợp A.

b. Cho thêm 6,8g nước vào dung dịch B được dung dịch B'. Tính nồng độ % các chất trong B' (xem như lượng nước bay hơi không đáng kể). Cho: Cu = 64, Mg = 24, H = 1, O = 16,

54. Na₂SO₄ được dùng trong sản xuất giấy, thuỷ tinh, chất tẩy rửa. Trong công nghiệp nó được sản xuất bằng cách đun H₂SO₄ với NaCl. Người ta dùng một lượng H₂SO₄ không dư nồng độ 75% đun với NaCl. Sau phản ứng thu được hỗn hợp rắn chứa 91,48% Na₂SO₄ ; 4,79% NaHSO₄ ; 1,98% NaCl ; 1,35% H₂O và 0,40% HCl.

1. Viết phản ứng hóa học xảy ra.

2. Tính tỉ lệ % NaCl chuyển hóa thành Na₂SO₄.

3. Tính khối lượng hỗn hợp rắn thu được nếu dùng một tấn NaCl.

4. Khối lượng khí và hơi thoát ra khi sản xuất được 1 tấn hỗn hợp rắn.

55. Chia 59,2 gam hỗn hợp gồm kim loại M, oxit và muối sunfat của cùng kim loại M (có hóa trị 2 không đổi) thành hai phần bằng nhau :

- Phần 1 hòa tan hết trong dung dịch H₂SO₄ loãng thu được dung dịch A và khí B. Lượng khí B này tác dụng vừa đủ với 32 gam CuO. Cho tiếp dung dịch KOH (dư) vào dung dịch A, khi phản ứng kết thúc lọc lấy kết tủa, nung đến khi lượng không đổi được 28 gam chất rắn.

- Phần 2 cho tác dụng với 500ml dung dịch CuSO₄ 1,2M, sau khi phản ứng kết thúc lọc bỏ chất rắn, đem phần dung dịch cô cạn, làm khô thu được 92 gam chất rắn.

a. Viết các phương trình phản ứng xảy ra, xác định M ?

b. Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của các chất trong hỗn hợp ban đầu ? Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

56. Đốt cháy trong oxi 8,4 gam hỗn hợp A gồm FeS₂ và Cu₂S thu được khí X và chất rắn B gồm Fe₂O₃ và Cu₂O. Lượng khí X này làm mất màu vừa hết dung dịch chứa 14,4gam brom. Cho chất rắn B tác dụng với 600ml dung dịch H₂SO₄ 0,15M đến khi phản ứng kết thúc thu được m gam chất rắn và dung dịch C. Pha loãng dung dịch C bằng nước để được 3 lít dung dịch D.

Biết rằng khi hòa tan Cu₂O vào H₂SO₄ loãng thu được CuSO₄, Cu và H₂O.

1. Tính thành phần % khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp A ?  

2. Tính m ?   

3. Tính pH của dung dịch D ?

57. Cho 3,0 gam hỗn hợp A (gồm Al và Mg) hòa tan hoàn toàn bằng H₂SO₄ loãng, giải phóng 3,36 lít khí H₂ ở đktc và dung dịch B. Cho B vào NaOH dư, lấy kết tủa sạch nung tới khối lượng không đổi được m gam chất rắn. Cho 1,5 gam A tác dụng với dung dịch CuSO₄ dư, cuối cùng thu chất rắn tạo thành cho tác dụng với HNO₃ đặc giải phóng V lít khí màu nâu ở đktc.      

1. Viết các phương trình phản ứng xảy ra.

2. Tính m và V. Tính thành phần % (theo khối lượng) mỗi chất trong A.

58. Cho 1,68 gam hợp kim Ag-Cu tác dụng với dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng. Khí thu được tác dụng với nước clo dư, phản ứng xẩy ra theo phương trìnhSO₂  + Cl₂  + 2 H₂O  = 2 HCl + H₂SO₄

Dung dịch thu được sau khi phản ứng với clo cho tác dụng hết với dung dịch BaCl₂ 0,15M thu được 2,796 gam kết tủa.   

a. Tính thể tích dung dịch BaCl₂ cần dùng.        

b. Tính  thành phần %m của hợp kim.

59. X là hỗn hợp hai kim loại Mg và Zn. Y là dung dịch H₂SO₄ loãng chưa rõ nồng độ.

Thí nghiệm 1 : Cho 24,3 gam X vào 2 lít Y, sinh ra 8,96 lít khí H₂.

Thí nghiệm 2 : Cho 24,3 gam X vào 3 lít Y, sinh ra 11,2 lít khí H₂.

Biết rằng: trong thí nghiệm 1, X chưa tan hết ; trong thí nghiệm 2, X đã tan hết.

Tính nồng độ mol/l của dung dịch Y và khối lượng mỗi kim loại trong X.(Thể tích khí được đo ở đktc)

60. Tỉ khối của hỗn hợp X gồm CO₂ và SO₂ so với khí nitơ bằng 2. Cho 0,112 lit (ở điều kiện tiêu chuẩn) của X lội chậm qua 500ml dung dịch Ba(OH)₂. Sau thí nghiệm phải dùng 25,00ml HCl 0,200 M để trung hoà lượng Ba(OH)₂ thừa.

a. Tính % số mol của mỗi khí trong hỗn hợp X.

b. Tính nồng độ dung dịch Ba(OH)₂ trước thí nghiệm.

c. Hãy tìm cách nhận biết mỗi khí có trong hỗn hợp X, viết các phương trình phản ứng.

61. Hoà tan 88,2 gam hỗn hợp A gồm Cu, Al, FeCO₃ trong 250 ml dung dịch H₂SO₄ 98% (d = 1,84 g/ml) khi đun nóng được dung dịch B và hỗn hợp khí. Cho hỗn hợp khí này đi qua dung dịch brom (dư) sau phản ứng được dung dịch C. Khí thoát ra khỏi bình nước brom cho hấp thụ hoàn toàn vào bình đựng dung dịch Ba(OH)₂ được 39,4 gam kết tủa ; lọc tách kết tủa rồi thêm dung dịch NaOH dư vào lại thu được 19,7 gam kết tủa. Cho dung dịch BaCl₂ dư vào dung dịch C được 349,5 gam kết tủa.

1. Tính khối lượng từng chất có trong hỗn hợp A.

2. Tính thể tích dung dịch NaOH 2M cần cho vào dung dịch B để tách riêng ion Al³⁺ ra khỏi các ion kim loại khác.

62. Một nguyên tố phi kim R tạo với oxi hai loại oxit R_aO_x và R_bO_y với a  1 và b  2. Tỉ số phân tử  khối của hai oxit là 1,25 và tỉ số %m của oxi trong hai oxít là 1,2. Giả sử x > y.

a. Xác định nguyên tố R.

b. Hòa tan một lượng oxít R_aO_x vào H₂O, được dung dịch D. Cho D tác dụng vừa đủ với 1,76g oxít M₂O_z của kim loại M, thu được 1 lít dung dịch E có nồng độ mol/l của chất tan là 0,011M. Xác định nguyên tố M ?

63. Trong bình kín dung tích không đổi chứa 35,2x(g) oxi và 160x(g) khí SO₂, ở 136,5°C có xúc tác V₂O₅. Đun nóng bình một thời gian, đưa về nhiệt độ ban đầu, áp suất bình là P'. Biết áp suất bình ban đầu là 4,5 atm và hiệu suất phản ứng là H%.

a. Lập biểu thức tính áp suất sau phản ứng P' và tỉ khối hơi d của hỗn hợp khí sau phản ứng so với không khí theo H (coi _kk = 28,8).

b. Tìm khoảng xác định P', d ?

c. Tính dung tích bình trong trường hợp x = 0,25 ?

64. Cho hỗn hợp A gồm Al, Zn và S dưới dạng bột mịn. Sau khi nung 33,02 gam hỗn hợp A (không có không khí) một thời gian nhận được hỗn hợp B. Nếu thêm 8,296 gam bột Zn vào B thì hàm lượng đơn chất Zn trong hỗn hợp này bằng  hàm lượng Zn trong A.

- Lấy 1/2 lượng hỗn hợp B hòa tan trong dung dịch H₂SO₄ loãng dư, sau khi phản ứng kết thúc, thu được 0,48 gam chất rắn nguyên chất.

- Lấy 1/2 lượng hỗn hợp B, thêm một thể tích không khí thích hợp. Sau khi đốt cháy hoàn toàn được hỗn hợp khí C. Trong hỗn hợp khí C, nitơ chiếm 85,5% thể tích và chất rắn D. Cho hỗn hợp khí C qua dung dịch NaOH đậm đặc, dùng dư thì thể tích giảm đi 5,04 lít (ở điều kiện tiêu chuẩn).

1.  Viết các phương trình phản ứng.

2.  Tính thể tích không khí đã dùng.

3. Tính thành phần % theo khối lượng các chất trong hỗn hợp B.

65. A là dung dịch H₂SO₄, B là dung dịch NaOH. Trộn 0,3 lít B với 0,2 lít A ta được 0,5 lít dung dịch C. Lấy 20 ml dung dịch C, thêm một ít quỳ tím vào thấy có màu xanh. Sau đó thêm từ từ dung dịch HCl 0,05M tới khi quỳ tím đổi thành màu tím thấy hết 40ml axit.

Trộn 0,2 lít B với 0,3 lít A ta được 0,5 lít D. Lấy 20 ml dung dịch D, thêm 1 ít quỳ tím vào thấy có màu đỏ. Sau đó thêm từ từ dung dịch NaOH 0,1M tới khi quỳ tím đổi thành màu tím thấy hết 80ml xút.

1. Tính nồng độ mol của các dung dịch A và B.

2. Trộn V_B lít NaOH vào V_A lít H₂SO₄ ở trên ta thu được dung dịch E. Lấy V mol dung dịch cho tác dụng với 100ml dung dịch BaCl₂ 0,15M được kết tủa F. Mặt khác, lấy V ml dung dịch E cho tác dụng với 100ml dung dịch AlCl₃ 1M được kết tủa G. Nung E hoặc G ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thì đều thu được 3,262 gam chất rắn. Tính tỉ lệ V_B : V_A.

...

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Đề cương ôn tập Chương Oxi - Lưu huỳnh môn Hóa học 10 năm 2020 Trường THPT Cẩm Phả. Để xem toàn bộ nội dung và đáp án đề thi các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính. 

Hy vọng đề thi này sẽ giúp các em trong học sinh lớp 10 ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong kì thi sắp tới.

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tư liệu cùng chuyên mục tại đây:

• Đề cương ôn tập Chương Oxi có đáp án môn Hóa học 10 HK2 năm 2019-2020
• Đề cương ôn tập Chương Oxi - Lưu huỳnh có đáp án môn Hóa học 10 năm 2019-2020 Trường THPT Vĩnh Lộc
• Các dạng bài tập cơ bản chương Oxi - Không khí môn Hóa học 8 năm 2019-