Tin học 10 Cánh diều Bài 8: Câu lệnh lặp

- Khi có một hay nhiều thao tác cần được thực hiện lặp lại một số lần liên tiếp trong quá trình thực hiện thuật toán thì cần dùng cấu trúc lặp.

- Có những thuật toán biết trước được số lần lặp của những thao tác cần lặp lại

- Có những thuật toán không biết trước được số lần lặp mà chỉ đến khi thực hiện thuật toán với những dữ liệu đầu vào cụ thể mới biết được

- Ví dụ: 

+ Mẫu mô tả cấu trúc lặp có số lần biết trước: In ra màn hình máy tính 10 dòng “Xin chào Python” là thuật toán có cấu trúc lặp với số lần biết trước.

+ Mẫu mô tả cấu trúc lặp không biết trước số lần lặp: Khi mô tả thuật toán cho máy tính hỏi và kiểm tra mật khẩu ta không tính trước được số lần máy tính yêu cầu nhập lại mật khẩu, bởi chừng nào mật khẩu nhập vào chưa đúng thì máy tính còn hỏi lại. Đây là thuật toán có cấu trúc lặp với số lần không biết trước.

- Dạng câu lệnh:

Hình 2. Cấu trúc câu lệnh lặp dạng for

- Hàm range(m, n) dùng để khởi tạo dãy số nguyên từ m đến n – 1 (với m < n).

- Trường hợp m = 0, hàm range(m, n) có thể viết gọn là range(n)

- Ví dụ:

+ Câu lệnh for trong Python và kết quả thực hiện như hình 3 dưới đây.

Hình 3. Ví dụ một câu lệnh for

+ Viết chương trình nhập từ bàn phím và tính tổng các số tự nhiên chia hết cho 3 nhỏ hơn n

Hình 4. Ví dụ một chương trình sử dụng câu lệnh for

- Dạng câu lệnh:

while < điều kiện >:

  Câu lệnh hay nhóm câu lệnh

- Sơ đồ khối:

- Ví dụ: 

+ Các phần mềm ứng dụng mang tính cá nhân thường dùng mật khẩu để xác nhận quyền sử dụng. Chương trình ở Hình 5 yêu cầu người dùng nhập mật khẩu. Người dùng sẽ được yêu cầu nhập lại cho đến khi nhập đúng mật khẩu (là HN123). Khi dữ liệu nhập vào đúng là “HN123” thì thông điệp “Bạn đã nhập đúng mật khẩu” xuất hiện trên màn hình.

Hình 5. Chương trình nhập mật khẩu

+ Chương trình ở Hình 6 khi thực hiện sẽ in ra màn hình các số từ 1 đến 6. Điều kiện lặp là sodem <= 6. Khi điều kiện lặp đúng thì sodem được in ra màn hình và được tăng lên 1 đơn vị, rồi điều kiện lặp được kiểm tra lại. Quá trình trên được lặp lại cho đến khi sodem > 6 thì vòng lặp kết thúc.

Hình 6. Chương trình sử dụng câu lệnh While

Bài tập 1: Theo em, vì sao ngôn ngữ lập trình bậc cao nào cũng có câu lệnh để yêu cầu máy tính thực hiện lặp lại một hoặc một số công việc?

Hướng dẫn giải:

Khi có một hay nhiều thao tác cần thực hiện lặp lại một số lần liên tiếp trong quá trình thực hiện thuật toán thì cần dùng cấu trúc lặp nhằm tiết kiệm thời gian, dễ dàng trong thao tác.

Bài tập 2: Vòng lặp với số lần không biết trước kết thúc khi nào?

Hướng dẫn giải:

< Điều kiện > là biểu thức logic cho giá trị True hoặc False, nếu < điều kiện > có giá trị True thì được thực hiện, < điều kiện > có giá trị False thì vòng lặp kết thúc.

Bài tập 3: Cấu trúc lặp với số lần biết trước là gì?

Hướng dẫn giải:

Cấu trúc lặp với số lần biết trước là:

for in range(m,n):

Qua bài học các em cần nắm được các về:

- Biết được có hai loại cấu trúc lặp để mô tả thuật toán: lặp với số lần biết trước và lặp với số lần không biết truớc.

- Viết được câu lệnh lặp dạng for và dạng while trong Python.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 8 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Trong Python có mấy dạng lặp?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 4

• Câu 2:

  Cấu trúc lặp với số lần biết trước như thế nào?

  • A. for < biến_chạy > in range(m,n)
  • B. while < Điều kiện >:
  • C. for < biến_chạy > in range(m,n):
  • D. Đáp án khác

• Câu 3:

  Cấu trúc lặp với số lần không biết trước ra sao?

  • A. for < biến_chạy > in range(m,n)
  • B. while < Điều kiện >:
  • C. for < biến_chạy > in range(m,n):
  • D. Tất cả đều đúng

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 8 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Khởi động trang 80 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 1 trang 80 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 2 trang 82 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 83 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 2 trang 83 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 83 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Câu hỏi tự kiểm tra trang 83 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!