Tin học 10 Cánh diều Bài 1: Làm quen với ngôn ngữ lập trình bậc cao

- Để điều khiển được máy tính, con người phải viết các chỉ dẫn để máy hiểu và thực hiện. Như vậy, cần phải có ngôn ngữ chung giữa con người và máy tính để ta viết các chỉ dẫn cho máy tính thực hiện nhiệm vụ giao cho nó. Những ngôn ngữ như vậy được gọi là ngôn ngữ lập trình.

- Ví dụ: Ngôn ngữ lập trình Scratch, Python, C++, Java, …

- Trong những ngôn ngữ bậc cao em sẽ viết các chỉ dẫn cho máy tính bằng cách gõ các kí tự trên bàn phím (Hình 1).

Hình 1. Tính toán trên hai ngôn ngữ lập trình

- Ví dụ chương trình viết bằng ngôn ngữ Scratch và Python như hình dưới đây:

- Việc soạn thảo các hướng dẫn để máy tính hiểu và có thể thực hiện các yêu cầu của người dùng được gọi là lập trình.

- Sản phẩm soạn thảo được gọi là chương trình

- Mỗi hướng dẫn để máy có thể thực hiện một công việc nào đó được gọi là câu lệnh

- Để sử dụng ngôn ngữ lập trình bậc cao, máy tính cần được trang bị môi trường lập trình trợ giúp soạn thảo, kiểm tra từng câu lệnh đã viết đúng chưa, chuyển các câu lệnh sang ngôn ngữ mà máy hiểu được (gọi là ngôn ngữ máy) và theo đó máy thực hiện được.

- Hiện nay Python là một trong số các ngôn ngữ lập trình bậc cao phổ biến rộng rãi trên thế giới.

- Python được Guido van Rossum (người Hà Lan) đề xuất và công bố năm 1991

- Ưu điểm của Python:

  + Dùng phát triển các ứng dụng web

  + Phần mềm ứng dụng

  + Lập trình game

  + Điều khiển robot

  + Xử lí ảnh

  + Phân tích dữ liệu

  + Hệ thống công cụ lập trình Python dễ dàng tìm thấy trên Internet và tải về miễn phí

- Cách cài đặt Python cho máy tính (Ví dụ: Python 3.9.0)

+ Tải Python tại địa chỉ https://www.python.org/downloads/windows/ sau đó cài đặt chương trình (Ví dụ Python 3.9.0)

+ Tìm Python đã cài trong cửa số Start => chọn IDLE => xuất hiện cửa sổ Shell, cho phép viết và thực hiện ngay các biểu thức hoặc câu lệnh.

- Một số ví dụ đơn giản với ngôn ngữ Python:

+ Ví dụ 1: Hiển thị dòng chữ “Python là một trong những ngôn ngữ lập trình bậc cao

Hình 4. Chương trình xuất dữ liệu với câu lệnh print()

+ Ví dụ 2: Tốc độ ánh sáng là 299 792 458 m/s và thời gian ánh sáng đi từ Mặt Trời tới Trái Đất là 8 phút 20 giây. Tính khoảng cách từ Mặt Trời đến Trái Đất

Hình 5. Chương trình tính khoảng cách từ Mặt Trời đến Trái Đất

* Lưu ý:

- Python phân biệt chữ hoa và chữ thường

- Dãy kí tự muốn in ra màn hình bằng câu lệnh print() cần được đặt trong cặp dấu nháy đơn (hoặc nháy kép).

- 

Bài tập 1: Máy tính không hiểu được ngôn ngữ tự nhiên của con người. Vậy làm thế nào để chỉ dẫn cho máy tính thực hiện một việc nào đó?

Hướng dẫn giải:

Để chỉ dẫn cho máy tính thực hiện một việc nào đó, cần có ngôn ngữ chung giữa con người và máy tính để ta viết các chỉ dẫn cho máy tính thực hiện nhiệm vụ giao cho nó.

Bài tập 2: Cho đoạn chương trình sau:

a=b=1

c=1

d=2

print(a+b+c+d)

Kết quả trên màn hình là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải:

Vì a = b = 1

c = 1

d = 2

Nên a + b + c + d = 1 + 1 + 1 + 2 = 5

Bài tập 3: Tại sao ta nên dùng ngôn ngữ lập trình bậc cao khi viết chương trình?

Hướng dẫn giải:

- Ngôn ngữ lập trình bậc cao gần với ngôn ngữ tự nhiên, cú pháp đơn giản, dễ hiểu, dễ học, máy tính muốn thực hiện được thì cần chuyển sang ngôn ngữ máy.

- Có nhiều ưu điểm như: ứng dụng trong học tập, và phát triển các ứng dụng web, lập trình games, …

Qua bài học các em cần nắm được các về:

- Giảỉ thích được vì sao chúng ta cần lập trình và cần có ngôn ngữ lập trình bậc cao.

- Giới thiệu được sơ lược về Python - một ngôn ngữ lập trình bậc cao thông dụng.

- Bắt đầu chạy được một vài chương trinh tính toán đơn giản trong môi trường Python.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 1 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Python là gì?

  • A. Ngôn ngữ lập trình bậc cao
  • B. Ngôn ngữ lập trình bậc thấp
  • C. Chương trình dịch
  • D. Ngôn ngữ máy

• Câu 2:

  Trong ngôn ngữ lập trình Python, để in ra màn hình câu lệnh ‘xin chao’ ta viết như thế nào?

  • A. print()
  • B. print(xin chao)
  • C. print(‘xin chao’)
  • D. print xin chao

• Câu 3:

  Lí do ta nên dùng ngôn ngữ lập trình bậc cao khi viết chương trình là gì?

  • A. Máy tính có thể trực tiếp hiểu và thực hiện
  • B. Gần với ngôn ngữ tự nhiên, cú pháp đơn giản, dễ hiểu, dễ học
  • C. Có thể viết thoải mái không cần theo quy tắc của ngôn ngữ lập trình
  • D. Chỉ dùng phục vụ trong học tập, không có tính ứng dụng trong phát triển ứng dụng web, lập trình games, …

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 1 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Khởi động trang 50 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động trang 50 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 53 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 2 trang 53 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 53 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Câu hỏi tự kiểm tra 1 trang 53 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Câu hỏi tự kiểm tra 2 trang 53 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!