Tin học 10 Cánh diều Bài 4: Các kiểu dữ liệu số và câu lệnh vào – ra đơn giản

Trong Python, khi một biến được gán bằng một biểu thức, tùy thuộc giá trị biểu thức đó là số nguyên hay số thực thì biến sẽ lưu trữ tương ứng là kiểu số nguyên hoặc là kiểu số thực (Hình 1)

Hình 1. Làm việc với số nguyên và số thực

Câu lệnh type() của Python cho ta biết kiểu dữ liệu của biến hay biểu thức nằm trong cặp dấu ngoặc tròn (Hình 2)

Hình 2. Câu lệnh type() cho biết kiểu dữ liệu

a) Nhập dữ liệu vào từ bàn phím

* Xét bài toán: Tính tổng n số tự nhiên đầu tiên 

Ta có lệnh: sum = n * (n + 1) // 2

- Câu lệnh này không thể thực hiện được nếu không biết giá trị cụ thể của n

- Phải nhập giá trị cho biến n

- Thay vì gán giá trị cho biến n ta có thể nhập giá trị từ bàn phím

- Lệnh nhập giá trị vào từ bàn phím

Biến  = input (dòng thông báo)

Trong đó:

+ dòng thông báo là để nhắc người dùng biết cần nhập gì

+ dòng thông báo là một xâu kí tự đặt giữa cặp dấu nháy đơn hoặc kép, có thể không cần có

* Ví dụ: Nhập vào một câu từ bàn phím

⇒ trong trường hợp này không có dòng thông báo

⇒ trong trường hợp này có dòng thông báo (dòng thông báo = ‘hãy nhập giá trị cho biến a=‘)

- Dữ liệu nhập vào có dạng xâu kí tự. Nếu muốn chuyển dữ liệu này sang số nguyên hay thực để tính toán cần có câu lệnh int() hay float()

* Cú pháp nhập dữ liệu số vào từ bàn phím như sau:

Ví dụ:

- Chương trình ở Hình 3 thực hiện tính tổng n số tự nhiên đầu tiên với giá trị nhập vào từ bàn phím

Hình 3. Chương trình tính tổng n số tự nhiên đầu tiên

- Nhập vào một số nguyên a, số thực b từ bàn phím rồi tính tổng 2 số đó

b. Xuất dữ liệu ra màn hình

- Cú pháp đơn giản: 

print(danh sách biểu thức)  

Trong đó:

Danh sách biểu thức: là các biểu thức viết cách nhau bởi dấu “,”. Câu lệnh print() sẽ in ra màn hình giá trị các biểu thức theo đúng thứ tự và cách nhau bởi dấu cách

- Ví dụ: Viết chương trình nhập ba số nguyên là điểm kiểm tra cuối học kì của ba môn Ngữ văn, Vật lí và Sinh học. Tính và đưa ra màn hình tổng điểm và điểm trung bình của ba môn.

- Hằng là những biến có giá trị chỉ định trước và không thể thay đổi trong quá trình thực hiện chương trình

- Python không cung cấp công cụ khai báo hằng

- Khi lập trình bằng Python, người ta thường sử dụng hằng số như một loại biến với cách đặt tên đặc biệt

- Ví dụ: bắt đầu bằng dấu gạch dưới và sau đó là các kí tự La tinh in hoa, gán giá trị cần thiết cho nó và tự quy ước không gán lại giá trị cho các biến đó

Ví dụ:

_PI = 3.1416                   # Sử dụng như hằng \(\pi \) = 3.1416

_MOD = 1 000 000 007    # Sử dụng như hằng mod = 10⁹ + 7

Bài tập 1: Khi yêu cầu máy tính giải quyết một bài toán, ta phải cung cấp dữ liệu vào cho máy tính và yêu cầu máy tính trả kết quả ra. Theo em, ngôn ngữ lập trình có cần các câu lệnh đưa dữ liệu vào và xuất dữ liệu ra không?

Hướng dẫn giải:

Ngôn ngữ lập trình có cần các câu lệnh đưa dữ liệu vào và xuất dữ liệu ra.

Bài tập 2: Cho đoạn chương trình sau:

a = 3.4

print(type(a))

Kết quả trên màn hình là kiểu dữ liệu gì?

Hướng dẫn giải:

Vì a = 3.4 ⇒ a là kiểu float (kiểu số thực).

Bài tập 3: Để nhập từ bàn phím biến b kiểu thực ta viết như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Câu lệnh nhập với biến kiểu thực là: Biến=float(input(dòng thông báo))

Qua bài học các em cần nắm được các về:

- Viết được câu lệnh đơn giản để nhập dữ liệu kiểu số nguyên, số thực trong Python.

- Viết được câu lệnh đưa ra kết quả trong Python.

- Nêu được ví dụ về hằng trong chương trình.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 4 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Muốn biết kiểu dữ liệu của biến hay biểu thức ta dùng câu lệnh nào?

  • A. type()
  • B. input()
  • C. int
  • D. float

• Câu 2:

  Cú pháp nhập dữ liệu số vào từ bàn phím với biến số nguyên như thế nào?

  • A. Biến = float(input(dòng thông báo))
  • B. Biến = int(input(dòng thông báo))
  • C. Cả A và B đều đúng
  • D. Cả A và B đều sai

• Câu 3:

  Cú pháp đơn giản dùng để xuất dữ liệu ra màn hình là gì?

  • A. type()
  • B. input()
  • C. print()
  • D. float

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 4 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Khởi động trang 64 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 1 trang 65 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 2 trang 65 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 67 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 2 trang 67 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 68 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Câu hỏi tự kiểm tra trang 68 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!