Viết bài NL về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học - Ngữ văn 8 Tập 1 Cánh Diều

- Vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học mà bài viết nêu lên cần thiết thực và giàu ý nghĩa.

- Người viết cần thể hiện rõ ý kiến của mình về vấn đề đã nêu lên.

- Vấn đề và ý kiến của người viết phải được làm sáng tỏ bằng các lí lẽ và bằng chứng phong phú, chính xác, có sức thuyết phục,...

- Ý kiến, lí lẽ và bằng chứng cần có quan hệ chặt chẽ, tập trung làm rõ vấn đề; giữa các đoạn văn trong thân bài cần có câu chuyển đoạn.

1.2.1. Thực hành viết

a. Chuẩn bị:

- Đọc kĩ và tìm hiểu đề để biết các thông tin chính trước khi viết:

+ Trọng tâm cần làm rõ: các biểu hiện khác nhau của tình yêu Tổ quốc.

+ Kiểu văn bản chính: nghị luận xã hội.

+ Phạm vi bằng chứng: từ thực tế cuộc sống, từ kiến thức lịch sử và các tác phẩm thơ văn liên quan,...

- Nhớ lại những trang lịch sử oai hùng và đầy tự hào của dân tộc (sự kiện, con người,...).

- Xem lại các văn bản Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta, Chiếu dời đô, Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?,... trong Bài 5.

- Ghi chép những nội dung liên quan và chuẩn bị tranh, ảnh, sơ đồ, bảng biểu về các sự kiện, con người tiêu biểu (nếu có).

=> Xem chi tiết nội dung văn bản đã học trong Bài 5:

• Hịch tướng sĩ
• Nước Đại Việt ta
• Chiếu dời đô
• Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?

b. Tìm ý và lập dàn ý:

* Tìm ý:

Với đề văn nêu trên, có thể tiến hành tìm ý dựa vào cách suy luận từ khái quát đến cụ thể. Ví dụ:

- Xác định vấn đề (ý khái quát): các biểu hiện khác nhau của tình yêu Tổ quốc.

- Phát triển ý khái quát thành các ý lớn: yêu đất nước, con người; quý trọng văn hoá dân tộc; tự hào về lịch sử dân tộc; góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc;...

- Phát triển ý lớn thành các ý nhỏ. Ví dụ: Yêu đất nước, con người có thể là yêu làng xóm quê hương, yêu thiên nhiên, yêu gia đình và con người,...

- Triển khai: Từ các ý đã tìm được, các em có thể trình bày bằng một sơ đồ: ý khái quát (tình yêu Tổ quốc); ý phát triển là các nhánh ý lớn và các nhánh ý nhỏ:

* Lập dàn ý:

Lập dàn ý cho bài viết bằng cách tổ chức hệ thống các ý đã tìm được theo cấu trúc ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.

c. Viết:

Dựa vào dàn ý để viết bài văn nghị luận suy nghĩ về những biểu hiện của tình yêu Tổ quốc. Trong khi viết, chú ý vận dụng cách viết câu khẳng định, phủ định và câu cảm.

d. Kiểm tra và chỉnh sửa:

Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 1, phần Viết, mục d (trang 32) và đối chiếu với dàn ý đề văn đã làm ở bài này.

=> Xem chi tiết nội dung Bài 1, phần Viết:

• Kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội

1.2.2. Rèn luyện kĩ năng viết

Văn nghị luận vừa có lí lẽ, lập luận chặt chẽ, vừa thể hiện cảm xúc, tình cảm của người viết; nêu rõ được ý kiến đồng tình hay phản đối. Vì thế khi viết cần chú ý kết hợp các loại từ ngữ và câu khẳng định, phủ định (nhất định, không, không thể,…), câu cảm (ôi, than ôi, hỡi ôi,…). Cần vận dụng từ ngữ thể hiện sự lập luận (tuy… nhưng, vì thế, cho nên, không những…. mà còn, càng…..càng, phải chăng, chẳng lẽ, như vậy, suy ra,…), các từ ngữ như đang tranh luận, đối thoại trực tiếp với người đọc (vâng, chẳng lẽ, đúng thế, điều ấy đã rõ,…).

Từ các tác phẩm đã học, hãy phát biểu suy nghĩ của em về những biểu hiện của tình yêu Tổ quốc.

Lời giải chi tiết:

Nhắc đến các vẻ đẹp truyền thống của những người con đất Việt, ta không thể không kể đến lòng yêu nước nồng nàn. Yêu nước không phải một khái niệm xa xôi, trừu tượng. Đó là tình cảm giản dị, gần gũi nhưng vô cùng thiêng liêng bắt nguồn từ sự trân trọng, nâng niu mà ta dành cho những sự vật quanh mình, cho những con người ta yêu thương, gắn bó.

Biểu hiện của lòng yêu nước cũng nằm ngay trong ý thức, hành động hàng ngày của mỗi chúng ta. Trong thời chiến, nó sục sôi và cuộn trào cùng các cuộc khởi nghĩa, cùng lớp lớp thanh niên sẵn sàng hi sinh tính mạng khi lên đường nhập ngũ. Trong thời bình, mỗi người thể hiện tình yêu nước bằng cách chăm chỉ trau dồi tri thức, cần cù lao động và rèn luyện đạo đức với ước mong đem đến cuộc sống tươi đẹp hơn cho bản thân, gia đình và dân tộc mình. Cứ như vậy, lòng yêu nước đã truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, trở thành nguồn sức mạnh vô giá, thành sợi dây nối kết trái tim của những “con Lạc cháu Hồng”, giúp ta có thể lập nên những chiến công “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Chính tình yêu nước của thế hệ đi trước đã tạo dựng niềm tin cho thế hệ mai sau. Dù thế hệ trẻ có lập nghiệp nơi đâu trên địa cầu rộng lớn, những con người Việt Nam ta vẫn luôn giữ trong trái tim mình tình yêu nước nồng nàn, để nhớ, để ngưỡng vọng và cũng để khao khát được làm điều gì đó cho mảnh đất hình chữ S thân thương Việt Nam.

Học xong bài Viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học, các em cần nắm:

- Viết được bài nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học.

- Đề cao lòng yêu nước, niềm tự hào về lịch sử dân tộc; nhận thức được trách nhiệm của tuổi trẻ đối với đất nước.

Bài học Viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học sẽ giúp các em hình thành kĩ năng viết được bài nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học cụ thể. Để nắm được nội dung của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn:

• Soạn văn đầy đủ Viết bài NL về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học
• Soạn văn tóm tắt Viết bài NL về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học