Dân tộc ta luôn tự hào bởi những chiến thắng vẻ vang tạo nên truyền thống yêu nước lâu đời và những nét đẹp trong văn hóa ẩm thực, lễ hội, nghệ thuật,....Mời các em cùng tham khảo bài giảng Bài 1: Tự hào về truyền thống quê hương trong bộ sách Kết Nối Tri Thức dưới đây để hiểu hơn về các truyền thống của quê hương, đồng thời khơi dậy trong mỗi người lòng yêu nước, niềm tự hào và ý thức trong việc giữ gìn, phát huy những truyền thống tốt đẹp ấy. Chúc các em có một tiết học thật bổ ích và hấp dẫn.
Tóm tắt bài
|
Truyền thống quê hương là những giá trị văn hoá tốt đẹp của quê hương được truyền từ đời này qua đời khác. Tự hào về truyền thống quê hương chính là tự hào về nguồn gốc của mình, là nền tảng để xây dựng giá trị cốt lõi và hình thành sự tự tin cho mỗi người. |
|---|
Câu hỏi: Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và trả lời câu hỏi:
a. Theo em, các hình ảnh trên nói về những truyền thống nào của quê hương?
b. Hãy chia sẻ hiểu biết của em về các truyền thống quê hương qua những bức ảnh trên.
Trả lời:
- Tranh 1: Tượng đài Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh, Hà Nội
Đây là bức tượng đánh dấu những chiến công của những chiến sĩ và nhân dân Hà Nội trong trận chiến lịch sử "60 ngày đêm bảo vệ Thủ đô". Tượng đài “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh" tái hiện hình ảnh người chiến sĩ ôm bom ba càng với tư thế sẵn sàng lao vào xe tăng địch như minh chứng sự dũng cảm, ý chí quật cường, cảm tử với tinh thần "Thà hi sinh tất cả chứ không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ" của đồng bào, chiến sĩ Thủ đô. Sức mạnh, lòng yêu nước của nhân dân Thủ đô, nhân dân cả nước như được hun đúc từ tượng đài cảm tử này.
- Tranh 2: Người Dao Đỏ ở Lào Cai trong trang phục truyền thống
Trang phục truyền thống của người Dao Đỏ nổi bật với chiếc khăn đội đầu màu đỏ. Chiếc khăn đội đầu này có thể được trang trí với rất nhiều hình thù như vết chân hổ, cây vạn hoa... Trong trang phục truyền thống của người Dao Đỏ, chiếc áo dài là quan trọng nhất. Theo phong tục, phụ nữ Dao Đỏ không mặc áo ngắn mà chỉ mặc áo dài. Áo tứ thân màu chàm hoặc đen, không khoét nách mà tay đấu thẳng vào thân. Hoa văn trang trí trên quần được thêu tỉ mỉ. Họa tiết ở nửa dưới của hai ống quần là các họa tiết hình vuông, hình chữ nhật màu đỏ-vàng-trắng, hình cây thông, hình chữ vạn, hình quả trám...
Trang phục của người Dao Đỏ không chỉ biểu hiện tính cần cù, nhẫn nại và bàn tay khéo léo, trí tưởng tượng phong phú cùng với con mắt thẩm mỹ mà về nghệ thuật còn rất tinh tế trong việc sử dụng màu sắc, bố cục cân đối hài hòa, vui tươi, trong sáng, góp phần tô điểm thêm cho bản sắc riêng vốn có của dân tộc ở Tây bắc.
- Tranh 3: Điệu múa truyền thống của người Chăm ở Khánh Hòa
Vũ điệu Chăm có nguồn gốc từ lao động, sinh hoạt thường ngày của người dân bản địa, hoặc mô phỏng từ những động tác của các loài vật. Vũ điệu Chăm mang nhịp điệu, sắc thái riêng, là di sản văn hóa đặc trưng của đồng bào Chăm.
Múa Chăm là hoạt động văn hóa tinh thần không thể thiếu trong lễ hội của người Chăm, vừa tạo không khí lễ hội vừa là lời ước nguyện của dân làng gửi đến trời, đất, thần linh cầu mong cuộc sống no đủ, mùa màng tốt tươi. Điệu múa Chăm phổ biến nhất là múa đội lu, múa chim công, múa gáo dừa... Khi múa đội lu, các thiếu nữ uyển chuyển theo làn điệu nhưng vẫn giữ thăng bằng cho chiếc lu trên đầu. Đó là hình ảnh mô phỏng cô gái Chăm lấy nước bên bờ suối hay dâng nước lên tháp.
- Tranh 4: Bánh khọt - món ăn truyền thống ở Nam Bộ
Đối với người dân Nam bộ, bánh khọt là món ăn khá quen thuộc và được nhiều người ưa dùng - mỗi chiếc bánh nhỏ có hình tròn vừa đủ cắn làm đôi hoặc một miếng lớn. Loại bánh dân gian này không quá khó để thực hiện và nguyên liệu cũng dễ tìm. Bánh khọt được làm từ bột gạo, bột nghệ, bột mì, nước cốt dừa, trứng gà, đậu xanh hấp bỏ vỏ, hành lá, tỏi, ớt, dầu ăn và một số gia vị khác.
Bánh khọt chín vừa ăn có màu vàng nghệ, có độ giòn và vị ngọt của gạo, vị béo của nước cốt dừa, hương thơm của nghệ và hành lá. Bánh được dùng kèm với các loại rau, nước chấm chua ngọt và thêm ít ớt cay.
1.1. Một số truyền thống của quê hương
Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi:
(1) Hằng năm, trong không khí tưng bừng của những ngày đầu xuân, các liền anh, liền chị quan họ vùng Kinh Bắc lại cùng nhau về thị trấn Lim, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh để trẩy hội. Đông đảo người dân và du khách thập phương cũng tham gia. Các liền chị mặc những chiếc áo tứ thân mớ ba mớ bảy sặc sỡ duyên dáng, thiết tha câu hát quan họ trên thuyền rồng cùng các liền anh. Ngoài hát quan họ, hội Lim còn có thi đấu vật cổ truyền, chơi cờ tướng, têm trầu cánh phượng, hát giao duyên,...
(Theo Đến hội Lim nghe quan họ, báo Nhân Dân, số ra ngày 28-2-2018)
(2) Nhân kỉ niệm 60 năm ngày Bến Tre Đồng khởi và 100 năm ngày sinh Anh hùng - nữ tướng Nguyễn Thị Định, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cùng Uỷ ban nhân dân tỉnh Bến Tre tổ chức họp mặt "Đội quân tóc dài". Buổi họp mặt là dịp để các mẹ, các dì giao lưu và ôn lại truyền thống đấu tranh bất khuất của lực lượng nữ trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. “Đội quân tóc dài". Bộ đội Thu Hà, thanh niên xung phong và đông đảo phụ nữ Nam Bộ đã đóng góp không nhỏ cho sự nghiệp giành độc lập và thống nhất đất nước. Đây là buổi sinh hoạt mang ý nghĩa giáo dục cho các thế hệ sau phát huy mạnh mẽ truyền thống yêu nước, cần cù, sáng tạo, tự lực, tự cường của cha ông.
(Theo Thu Huyền, Lễ kỷ niệm 60 năm ngày Bến Tre Đồng Khởi, báo Đồng Khởi, số ra ngày 16 -1-2020)
a) Những thông tin trên giới thiệu truyền thống nào của tỉnh Bắc Ninh và Bến Tre? Em có suy nghĩ gì và những truyền thống đó?
b) Hãy kể tên những truyền thống ở quê hương em và chia sẻ cảm nhận của em về những truyền thống đó.
c) Truyền thống của quê hương có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người?
Trả lời:
a)
- Thông tin 1: Truyền thống của tỉnh Bắc Ninh: Giới thiệu lễ hội Lim truyền thống với những làn điệu dân ca, hát quan họ, trang phục truyền thống của các liền anh, liền chị và những trò chơi dân gian trong lễ hội.
=> Qua đó em thêm trân trọng tự hào về nét đẹp văn hóa và các giá trị truyền thống tốt đẹp của quê hương Bắc Ninh.
- Thông tin 2: Truyền thống của tỉnh Bến Tre: yêu nước chống giặc ngoại xâm, truyền thống anh hùng cách mạng.
=> Qua đó, em thấy vô cùng biết ơn và tự hào về thế hệ ông cha khi đã mang lại cuộc sống tự do hòa bình hiện tại. Đồng thời, em tự hứa với bản thân sẽ học tập và noi gương những truyền thống tốt đẹp đó.
b) Một số truyền thống tốt đẹp: Truyền thống yêu nước, các lễ hội truyền thống( Lễ hội chùa Keo, Lễ hội đền Trần, Hội Đồng Xâm,..) nghề truyền thống( làm nón lá, làm chiếu cói, làm mây, làm đồ gốm,...)
Em cảm thấy vô cùng trân trọng và tự hào về các truyền thống ở quê hương. Qua đó muốn học tập thật tốt để có thể giữ gìn và phát huy những truyền thống đó ngày một phát triển.
c) Những truyền thống quê hương có ý nghĩa vô cùng quan trọng:
- Truyền thống quê hương là điều nhắc nhở thế hệ trẻ chúng ta phải biết ghi nhớ, gìn giữ những nét đẹp, tinh hoa văn hóa vốn có của dân tộc.
- Truyền thống quê hương là những giá trị văn hóa, lịch sử, đạo đức, tinh thần cao quý tốt đẹp và những giá trị vật chất, kĩ năng ngành nghề được truyền lại qua nhiều thế hệ sinh sống ở một địa phương.
- Tự hào về truyền thống quê hương chính là tự hào về nguồn gốc của mình, là nền tảng để xây dựng giá trị và sự tự tin của mỗi người.
1.2. Giữ gìn và phát huy truyền thống của quê hương
Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:
(1) Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, Thanh thường được nghe ông kể về thời kháng chiến chống thực dân, đế quốc của người dân Thủ đô. Thanh thấy rất tự hào và rủ bạn bè cùng lập nhóm tìm hiểu lịch sử chống giặc ngoại xâm của các thế hệ trước. Nhóm bạn đã sưu tầm các hình ảnh về trận Điện Biên Phủ trên không, tượng đài Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh,... Các bạn còn phỏng vấn những nhân chứng lịch sử, ghi lại những câu chuyện cảm động và chia sẻ lên cổng thông tin điện tử của trường cho bạn bè cùng biết.
(2) Hoà là người dân tộc Dao. Từ nhỏ, Hoà đã yêu thích những bộ trang phục truyền thống nhiều màu sắc, đuợc thêu cầu kì của dân tộc mình và luôn ao ước có thể tự mình làm ra những bộ trang phục đẹp như vậy. Từ khi biết thông tin và câu lạc bộ may, thêu trang phục truyền thống của hội phụ nữ xã, Hoà rủ các bạn trong lớp cùng tham gia. Cuối tuần, bạn thường đến câu lạc bộ để học hỏi kinh nghiệm và tập thêu cùng các cô, các chị. Hoà dự định sẽ tự may thêu cho mình bộ trang phục truyền thông của người Dao và mặc trong lễ tốt nghiệp Trung học cơ sở.
(3) Hằng năm, lễ hội chùa Hương ở huyện Mỹ Đức (Hà Nội) đón rất nhiều du khách đến tham quan, dâng hương. Nơi đây còn tồn tại một số hành vi làm mất đi vẻ đẹp truyền thống của lễ hội như: vứt rác bừa bãi, đốt vàng mã gây mất vệ sinh môi trường...Bình không đồng tình với những hành động trên và muốn góp phần giữ gìn nét đẹp văn hoá của lễ hội truyền thống quê hương mình. Bạn cùng các anh chị thanh niên tình nguyện đã nhắc nhở du khách không vứt rác bừa bãi ở khu di tích, mỗi người chỉ thắp một nén hương và bảo với Công an khi thấy hiện tượng tiêu cực.
a) Trong những trường hợp trên, các bạn đã có những hành động gì để giữ gìn và phát huy truyền thống của quê hương?
b) Theo em, học sinh cần làm gì để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương?
Trả lời:
a)
- Trường hợp 1: Thanh thấy tự hào về truyền thống yêu nước chống giặc của quê hương mình và đã hành động để giữ gìn và phát triển truyền thống đó. Bạn đã cùng nhóm bạn trong lớp sưu tầm và chia sẻ những hình ảnh và câu chuyện về lịch sử chống giặc ngoại xâm của người dân Thủ đô.
- Trường hợp 2: Hòa đã phát huy truyền thống của quê hương bằng việc trân trọng trang phục truyền thống của dân tộc mình, tham gia câu lạc bộ may, thêu trang phục truyền thống và mong muốn được mặc bộ trang phục truyền thống trong lễ tốt nghiệp THCS.
- Trường hợp 3: Bình giữ gìn và phát huy truyền thống quê hương bằng cách phê phản và phản đối những hành động làm mất đi vẻ đẹp truyền thống của lễ hội quê hương. Bình đã cùng các anh chị nhắc nhở du khách không vứt rác bừa bãi, hạn chế việc thắp hương và báo với các chú công an khi thấy hiện tượng tiêu cực.
b) Theo em, học sinh cần:
- Kính trọng người lớn tuổi, cựu chiến binh ở địa phương.
- Tìm đọc tài liệu nói về truyền thống và phong tục, tập quán của dân tộc.
- Đánh giá cao, kính phục các nghệ nhân của các nghề truyền thống.
- Tích cực tham gia những hoạt động đền ơn đáp nghĩa.
- Tích cực tìm hiểu lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc.
- Phê phán những việc làm trái ngược với truyền thống tốt đẹp của quê hương.
- Tham gia và hỗ trợ hoạt động tổ chức các lễ hội truyền thống, sinh hoạt văn hóa ở địa phương, quê hương mình.
- Tích cực xem phim, kịch, nghe nhạc của Việt Nam.
- Sưu tầm những món ăn, trang phục dân tộc độc đáo.
- Tìm hiểu, giới thiệu với mọi người về các lễ hội truyền thống của dân tộc
- Học tập tốt, rèn luyện tu dưỡng đạo đức góp phần xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp.
|
1. Mỗi vùng miền, địa phương trên đất nước Việt Nam đều có những truyền thống tốt đẹp về ẩm thực, lễ hội, nghệ thuật, trang phục, tinh thần yêu nước, chống giặc ngoại xâm,...Tự hào về truyền thống của quê hương là sự tự tin, hãnh diện về những giá trị mà người dân ở quê hương đã sáng tạo ra và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. 2. Chúng ta cần tìm hiểu và tự hào về truyền thống tốt đẹp của quê hương, từ đó có những việc làm phù hợp để giữ gìn và phát huy truyền thống đó như: tôn trọng sự đa dạng văn hoá vùng miền, kính trọng và biết ơn những người có công với quê hương, đất nước; tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa; tham gia các hoạt động sinh hoạt văn hoá của quê hương... 3. Cần phê phán, ngăn chặn những việc làm gây tổn hại đến những truyền thống tốt đẹp của quê hương. |
|---|
Bài tập minh họa
Bài tập: Em hãy nêu suy nghĩ của mình về một truyền thống văn hóa, truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm ở địa phương.
Hướng dẫn giải:
- Chọn một truyền thống văn hóa, truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm ở địa phương
- Tìm hiểu thông tin về truyền thống đó:
+ Hỏi người thân trong gia đình, các bộ địa phương
+ Đi khảo sát địa phương
+ Tìm hiểu thêm thông tin trên sách báo và internet
- Lập dàn ý những nội dung cần viết:
+ Đó là truyền thống gì? (văn hóa, chống giặc,...)
+ Thời gian ra đời
+ Những đặc điểm tiêu biểu
+ Cảm nhận của em
- Dựa vào dàn ý và hiểu biết cá nhân để viết bài cảm nhận
Lời giải chi tiết:
Lưu ý: Học sinh đưa ra quan điểm của cá nhân. Các em có thể tham khảo bài làm sau:
Chia sẻ suy nghĩ về dân ca quan họ
- Dân ca quan họ là một loại hình nghệ thuật dân gian tiêu biểu, là một truyền thống văn hóa được hình thành và phát triển ở vùng Kinh Bắc xưa vào khoảng thế kỷ XVIII. Năm 2009, “Dân ca quan họ” được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
- Quan họ không chỉ là một môn nghệ thuật dân gian giải trí, mà nó còn thể hiện cách ứng xử khéo léo, tế nhị, kín đáo, lịch sự được truyền từ đời này sang đời khác, trở thành nét văn hóa đặc trưng của người dân Kinh Bắc.
- Ngày nay, người dân xứ Kinh Bắc vẫn coi dân ca quan họ là một giá trị văn hóa truyền thống tự hào của quê hương mình, được mọi người gìn giữ và phát huy.
3. Luyện tập và củng cố
Qua bài học Bài 1: Tự hào về truyền thống quê hương, các em cần:
- Nêu được một số truyền thống văn hoá, truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của quê hương
- Thực hiện được những việc làm phù hợp để giữ gìn, phát huy truyền thống của quê hương
- Phê phán được những việc làm trái ngược với truyền thống tốt đẹp của quê hương
3.1. Trắc nghiệm Bài 1: Tự hào về truyền thống quê hương - Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Giáo dục công dân 7 Bài 1 cực hay với 10 câu hỏi có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Truyền thống hiếu học.
- B. Truyền thống yêu nước.
- C. Truyền thống nhân nghĩa.
- D. Cả A, B, C đều đúng.
-
- A. Truyền thống hiếu học.
- B. Buôn thần bán thánh.
- C. Truyền thống yêu nước.
- D. Truyền thống nhân nghĩa.
-
- A. H chê nghề làm đồ gốm truyền thống của gia đình là nghề vất vả, tầm thường.
- B. T rất thích nghe cha mẹ kể về truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ mình.
- C. K cho rằng lịch sử dân tộc thuộc về quá khứ không cần quan tâm lắm.
- D. A cho rằng gia đình, dòng họ mình không có truyền thống tốt đẹp nào cả.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Giáo dục công dân 7 Bài 1 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Luyện tập 1 trang 8 SGK Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Luyện tập 2 trang 9 SGK Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Luyện tập 3 trang 9 SGK Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Luyện tập 4 trang 9 SGK Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Vận dụng 1 trang 9 SGK Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Vận dụng 2 trang 9 SGK Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Giải Bài tập 1 trang 4 SBT Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức - KNTT
Giải Bài tập 2 trang 4 SBT Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức - KNTT
Giải Bài tập 3 trang 5 SBT Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức - KNTT
Giải Bài tập 4 trang 6 SBT Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức - KNTT
Giải Bài tập 5 trang 7 SBT Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức - KNTT
4. Hỏi đáp Bài 1: Tự hào về truyền thống quê hương - Giáo dục công dân 7 Kết Nối Tri Thức
Trong quá trình học bài và thực hành bài tập, có điểm nào còn thắc mắc các em có thể đặt câu hỏi trong mục Hỏi đáp để được sự hỗ trợ từ cộng đồng HỌC247.
