Tổ Xung Chi là nhà phát minh của Trung quốc thế kỷ V. Ông dã chế ra xe chỉ nam. Đặc điểm của xe này là dù bánh xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân đặt trên xe cũng chỉ tay hướng Nam. Bí quyết nào đã cho hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng nam
Để trả lời được câu hỏi trên, mời các em cùng nghiên cứu bài 21: Nam châm vĩnh cửu
Tóm tắt lý thuyết
2.1. Từ tính của nam châm
-
Nam châm vĩnh cửu là các vật được cấu tạo từ các vật liệu cứng có khả năng giữ từ tính không bị mất từ trường, được sử dụng như những nguồn tạo từ trường.
-
Hầu hết kim loại đều bị hút bởi nam châm song vẫn có một số là ngoại lệ, chúng bao gồm: đồng, bạc, vàng, magiê, bạch kim, nhôm,…Tuy nhiên, chúng vẫn có thể bị từ hóa một lượng nhỏ khi được đặt trong một từ trường.
-
Bất kỳ nam châm nào cũng có hai từ cực.
-
Kim ( hoặc thanh ) nam châm tự do, khi đã đứng cân bằng luôn chỉ hướng nam- bắc cực chỉ hướng bắc gọi là cực bắc, cực chỉ hướng nam gọi là cực nam
-
Người ta sơn các màu khác nhau để phân biết các từ cực của nam châm.
-
Ví dụ:
-
N: chỉ cực Bắc
-
S: chỉ cực Nam
-
-
Nam châm hút các vật liệu từ : sắt thép, côban,…. Hầu như không hút đồng, nhôm,...
2.2. Tương tác giữa hai nam châm
- Khi đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau thì:
- Chúng hút nhau nếu các cực khác nhau
- Chúng đẩy nhau nếu các cực cùng tên
- Trái đất là một nam châm khổng lồ
Bài tập minh họa
Bài 1.
Hướng dẫn giải:
Bài 2.
Quan sát hai thanh nam châm trong hình 21.1. Giải thích tại sao thanh nam châm 2 lại lơ lửng trên thanh nam châm 1.
Hướng dẫn giải:
- Thanh nam châm 2 không rơi, vì hai cực để gần nhau của hai nam châm có cùng tên.
- Trong trường hợp này, lực đẩy của nam châm 1 cân bằng với trọng lượng của nam châm 2.
- Nếu đổi đầu một trong hai thanh nam châm thì không có hiện tượng đó nữa.
4. Luyện tập Bài 21 Vật lý 9
Qua bài này, các em sẽ được làm quen với các kiến thức liên quan đến Nam châm vĩnh cửu cùng với các bài tập liên quan theo nhiều cấp độ từ dễ đến khó…, các em cần phải nắm được :
- Nam châm vĩnh cửu là gì?
- Từ tính của nam châm
- Tương tác giữa hai nam châm
4.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 21 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Khi bị cọ xát thì hút các vật nhẹ.
- B. Khi bị nung nóng lên thì có thể hút các vụn sắt.
- C. Có thể hút các vật bằng sắt.
- D. Một đầu có thể hút, còn đầu kia thì đẩy các vụn sắt.
-
- A. Đưa thanh A lại gần thanh B, nếu A hút B thì A là nam châm.
- B. Đưa thanh A lại gần thanh B, nếu A đẩy B thì A là nam châm.
- C. Dùng một sợi chỉ mềm buộc vào giữa thanh kim loại rồi treo lên, nếu khi cân bằng thanh đó luôn nằm theo hướng Bắc-Nam thì đó là thanh nam châm.
- D. Đưa thanh kim loại lên cao rồi thả cho rơi, nếu thanh đó luôn rơi lệch về một cực của Trái Đất thì đó là nam châm.
-
- A. Mỗi nửa tạo thành nam châm mới chỉ có một từ cực ở một đầu
- B. Hai nữa đều mất hết từ tính.
- C. Mỗi nửa thành một nam châm mới có hai cực cùng tên ở hai đầu.
- D. Mỗi nửa thành một nam châm mới có hai cực từ khác tên ở hai đầu.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
4.2. Bài tập SGK và Nâng cao về Nam châm vĩnh cửu
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 9 Bài 21 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập C1 Trang 58 SGK Vật lý 9
Bài tập C2 trang 58 SGK Vật lý 9
Bài tập C3 trang 59 SGK Vật lý 9
Bài tập C4 trang 59 SGK Vật lý 9
Bài tập C5 trang 59 SGK Vật lý 9
Bài tập C6 trang 59 SGK Vật lý 9
Bài tập C7 trang 60 SGK Vật lý 9
Bài tập C8 trang 60 SGK Vật lý 9
Bài tập 21.1 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.2 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.3 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.4 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.5 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.6 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.7 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.8 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.9 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.10 trang 48 SBT Vật lý 9
Bài tập 21.11 trang 48 SBT Vật lý 9
5. Hỏi đáp Bài 21 Chương 2 Vật lý 9
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Vật Lý 9 HỌC247