Lý thuyết và bài tập về kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và nhôm môn Hóa 12 năm 2019-2020

LÝ THUYẾT VÀ BÀI TẬP VỀ KIM LOẠI KIỀM, KIM LOẠI KIỀM THỔ VÀ NHÔM

 

A. LÝ THUYẾT

1. Kim loại kiềm (IA): Li, Na, Rb, Cs, Fr. Kim loại kiềm thổ (IIA): Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra.

Cấu hình electron ở lớp ngoài cùng của IA, IIA: ns¹, ns².

2. Tính khử: Các kim loại ở hai nhóm này tác dụng với H₂O (trừ Be), dung dịch axit.

3. Số oxi hóa: trong các hợp chất IA, IIA có số oxi hóa +1, +2.

4. Điều chế IA, IIA: sử dụng phương pháp điện phân nóng chảy

5. Tính chất của một số hiđroxit

NaOH, Ca(OH)₂ có đầy đủ tính chất của một dung dịch bazơ như làm quỳ tím hóa xanh, tác dụng với axit, oxit axit, muối. Al(OH)₃ là chất lưỡng tính.

6. Điều chế bazơ tan: sử dụng phương pháp điện phân dung dịch muối của kim loại với điện cực trơ, có màng ngăn.

2NaCl + 2H₂O  → 2NaOH + Cl₂ + H₂.

7. Sơ lược về muối cacbonat và hiđrocacbonat

Muối hidrocacbonat đều lưỡng tính, kém bền với nhiệt, tan trong nước.

HCO₃^– + H⁺ → H₂O + CO₂.

HCO₃^– + OH^– → CO₃^2– + H₂O.

Ca(HCO₃)₂  → CaCO₃ + H₂O + CO₂.

Muối cacbonat của kim loại kiềm dễ tan trong nước, muối cacbonat của kim loại kiềm thổ không tan trong nước.

CaCO₃ bị nhiệt phân, tan trong axit mạnh, và tan trong nước có hòa tan CO₂.

CaCO₃ → CaO + CO₂.

CaCO₃ + H₂O + CO₂  → Ca(HCO₃)₂.

KNO₃, Ca(NO₃)₂ bị phân hủy ở nhiệt độ cao thành muối nitrit và oxi.

Ca(NO₃)₂  → Ca(NO₂)₂ + O₂.

7. Nước cứng

Nước cứng là nước chứa nhiều ion Ca²⁺, Mg²⁺. Nước cứng tạm thời chứa muối Ca(HCO₃)₂ hay Mg(HCO₃)₂. Nước cứng vĩnh cửu chứa muối clorua hay sunfat của Ca²⁺ hay Mg²⁺ (CaCl₂, MgCl₂, CaSO₄, MgSO₄).

Nguyên tắc làm mềm nước cứng là làm giảm nồng độ các ion Ca²⁺, Mg²⁺ trong nước cứng.

Cách làm mềm nước cứng tạm thời: đun, dùng bazơ tan, dd Na₂CO₃.

Cách làm mềm nước cứng vĩnh cửu dùng Na₂CO₃ hoặc Na₃PO₄.

8. Nhôm

Vị trí Al trong bảng tuần hoàn: ô 13, chu kì 3, nhóm IIIA.

Nhôm có tính khử mạnh (Al → Al³⁺ + 3e) nhưng kém hơn các kim loại nhóm IA, IIA. Vật bằng nhôm bền trong không khí và trong H₂O vì trên bề mặt nhôm được phủ kín một lớp Al₂O₃ bảo vệ.

Nhôm bị phá hủy trong kiềm, tham gia phản ứng nhiệt nhôm. Al₂O₃, Al(OH)₃ lưỡng tính. Điện phân Al₂O₃ nóng chảy (không được điện phân nóng chảy AlCl₃) để điều chế Al kim loại.

B. MỘT SỐ PHẢN ỨNG HÓA HỌC THƯỜNG GẶP

1. 4Na + O₂ → 2Na₂O

2. 2Mg + O₂ → 2MgO

3. 4Al + 3O₂ → 2Al₂O₃.

4. 2K + Cl₂  → 2KCl.

5. Ca + Cl₂ → CaCl₂.

 2Al + 3Cl₂ → 2AlCl₃.

7. 2Na + 2HCl → 2NaCl + H₂.

8. Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂.

9. Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

10. 4Mg + 10HNO₃ loãng → 4Mg(NO₃)₂ + NH₄NO₃ + 3H₂O

11. Al + 4HNO₃ đặc → Al(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

12. 4Mg + 5H₂SO₄ đặc → 4MgSO₄ + H₂S + 4H₂O

13. 2Al + 6H₂SO₄ đặc → Al₂(SO₄)₃ + 3SO₂ + 6H₂O

14. 2K + 2H₂O → 2KOH + H₂.

15. 2Al + Fe₂O₃ → Al₂O₃ + 2Fe

1 2Al + 2NaOH + 6H₂O → 2Na[Al(OH)₄] + 3H₂.

17. 4NaOH → 4Na + O₂ + 2H₂O

18. 2Al₂O₃  → 4Al + 3O₂.

19. 2NaCl + 2H₂O  → 2NaOH + H₂ + Cl₂.

20. NaOH + CO₂ → NaHCO₃.

21. 2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

22. 2NaOH + CuSO₄ → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂.

23. Ca(OH)₂ + Na₂CO₃ → 2NaOH + CaCO₃.

24. 2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

25. Mg(HCO₃)₂ → MgCO₃ + CO₂ + H₂O

2 NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂ + H₂O

27. Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + H₂O + CO₂.

28. CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O + CO₂.

29. CaCO₃ →  CaO + CO₂.

30. 2NaNO₃  → 2NaNO₂ + O₂.

31. 2KNO₃ + 3C + S  → N₂ + 3CO₂ + K₂S

32. Ca(NO₃)₂ → Ca(NO₂)₂ + O₂.

33. 2Mg(NO₃)₂  → 2MgO + 4NO₂ + O₂.

34. Ca(HCO₃)₂ + Ca(OH)₂ → 2CaCO₃ + 2H₂O

35. Ca(HCO₃)₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃ + 2NaHCO₃.

3 Mg(OH)₂ + 2NH₄Cl → MgCl₂ + 2NH₃ + 2H₂O.

37. Mg²⁺ + HPO₄^2– + NH₃ → MgNH₄PO₄. (kết tủa trắng)

38. Al₂O₃ + 2NaOH + 3H₂O → 2Na[Al(OH)₄]

39. Al(OH)₃ + 3HCl → AlCl₃ + 3H₂O

40. Al(OH)₃ + NaOH → Na[Al(OH)₄]

41. AlCl₃ + 3NH₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ + 3NH₄Cl

42. 2Al(OH)₃  → Al₂O₃ + 3H₂O

C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

Câu 1 Cation M⁺ có cấu hình electron ở lớp ngoài cùng là 3s²3p Nguyên tử M là

A. Ag                          B. Cu                           C. Na                           D. K

Câu 2 Điện phân muối clorua kim loại kiềm nóng chảy thu được 0,04 mol khí ở anot và 3,12 gam kim loại ở catot. Công thức phân tử của muối kim loại kiềm là

A. KCl.                       B. NaCl.                      C. LiCl.                       D. RbCl.

Câu 3 Cho 200g CaCO₃ tác dụng hoàn toàn với dung dịch H₂SO₄ loãng để lấy khí CO₂ sục vào dung dịch chứa 60g NaOH. Khối lượng muối natri thu được là

A. 126g.                      B. 12,6g.                     C. 168g.                      D. 16,8g.

Câu 4 Nung 100g hỗn hợp gồm Na₂CO₃ và NaHCO₃ cho đến khi khối lượng của hỗn hợp không đổi được 69g chất rắn. Thành phần theo khối lượng của Na₂CO₃ và NaHCO₃ lần lượt là

A. 84% và 16%.          B. 16% và 84%.          C. 32% và 68%.          D. 68% và 32%.

Câu 5 Cho 3,1g hỗn hợp 2 kim loại kiềm ở hai chu kì kế tiếp nhau trong bảng tuần hoàn tác dụng hết với nước thu được 1,12 lít H₂ (đktc) và dung dịch kiềm. Khối lượng kiềm là

A. 48gam.                   B. 4,8gam.                   C. 24gam.                    D. 2,4gam.

Câu 6 Dung dịch muối có pH > 7 là

A. KCl.                       B. NH₄Cl.                   C. NaHSO₄.                D. Na₂CO₃.

Câu 7 Hòa tan hoàn toàn 1,44g kim loại hóa trị II trong 150ml dung dịch H₂SO₄ 0,5M. Để trung hòa axit dư phải dùng hết 30ml dung dịch NaOH 1M. Kim loại đó là

A. Ba                           B. Mg                          C. Ca                           D. Be

Câu 8 Cho 4,0 gam kim loại nhóm IIA tác dụng hết với dung dịch HCl tạo ra 11,1 gam muối clorua. Kim loại đó là

A. Be                           B. Mg                          C. Ca                           D. Ba

Câu 9 Cho 2,84g hỗn hợp CaCO₃ và MgCO₃ tác dụng hết với dung dịch HCl thu được 0,03 mol khí CO₂. Thành phần theo khối lượng của CaCO₃ và MgCO₃ trong hỗn hợp lần lượt là

A. 70,40% và 29,60%.                                    B. 29,60% và 70,40%.

C. 59,15% và 40,85%.                                    D. 40,85% và 59,15%.

Câu 10 Có 5 chất bột trắng là: NaCl, Na₂CO₃, Na₂SO₄, BaCO₃, BaSO₄ . Chỉ dùng nước và khí CO₂ phân biệt được số chất là

A. 2                             B. 3                             C. 4                             D. 5

Câu 11 Phân biệt dung dịch Ca(HCO₃)₂ với dung dịch CaCl₂ bằng dung dịch

A. HCl.                       B. Na₂CO₃.                 C. Na₃PO₄.                  D. NaCl.

Câu 12 Khi nung 40g quặng đôlômit thu được 11,2 lít khí CO₂ (0°C; 0,8 atm). Thành phần theo khối lượng của CaCO₃.MgCO₃ trong quặng là

A. 92%.                       B. 50%.                       C. 40%.                       D. 100%.

Câu 13 Cho 10 lít hỗn hợp khí (đktc) gồm CO và CO₂ trong đó CO₂ chiếm 39,2% (theo thể tích) đi qua dung dịch chứa 7,4g Ca(OH)₂. Số gam chất kết tủa sau phản ứng là

A. 4,05g.                     B. 14,65g.                   C. 2,50g.                     D. 12,25g.

Câu 14 Một loại nước có chứa nhiều Ca(HCO₃)₂ thuộc loại

A. Nước cứng vĩnh cửu.                                 B. Nước cứng toàn phần.

C. Nước cứng tạm thời.                                  D. Nước tinh khiết.

Câu 15 Dung dịch có thể dùng để làm mềm nước cứng tạm thời và vĩnh cửu là

A. Ca(OH)₂.                B. HCl.                        C. Na₂CO₃.                 D. NaNO₃.

Câu 16 Đun sôi nước chứa 0,01 mol Na⁺; 0,02 mol Ca²⁺; 0,01 mol Mg²⁺; 0,05 mol HCO₃^–; 0,02 mol Cl^– ta được nước

A. cứng tạm thời.        B. cứng vĩnh cửu.       C. cứng toàn phần.      D. mềm.

Câu 17 Ion Al³⁺ bị khử trong trường hợp

A. Điện phân dung dịch AlCl₃ với điện cực trơ có màng ngăn.

B. Điện phân Al₂O₃ nóng chảy.

C. Dùng H₂ khử Al₂O₃ ở nhiệt độ cao.

D. Cho thỏi Na vào dung dịch Al₂(SO₄)₃.

Câu 18 Cation M³⁺ có cấu hình electron ở lớp ngoài cùng là 2s²2p Vị trí M trong bảng tuần hoàn là

A. ô thứ 13, chu kì 3, nhóm IIIA.                   B. ô thứ 13, chu kì 3, nhóm IIIB.

C. ô thứ 13, chu kì 2, nhóm IIIA.                   D. ô thứ 13, chu kì 2, nhóm IIIB.

Câu 19 Trong những chất sau, chất không có tính lưỡng tính là

A. Al(OH)₃.                B. Al₂O₃.                     C. ZnSO₄.                   D. NaHCO₃.

Câu 20 Cho dần từng giọt dung dịch dung dịch NH₃ đến dư vào ống đựng dung dịch AlCl₃ thấy

A. Lúc đầu có kết tủa keo trắng, sau đó kết tủa tan ra.

B. Lúc đầu có kết tủa keo trắng và kết tủa không tan.

C. Không có kết tủa, dung dịch chuyển sang màu xanh.

D. Không có kết tủa, có khói trắng bay ra.

...

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Lý thuyết và bài tập về kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và nhôm môn Hóa 12 năm 2019-2020. Để xem toàn bộ nội dung và đáp án các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính. 

Hy vọng đề thi này sẽ giúp các em trong học sinh lớp 12 ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong kì thi sắp tới.

>>> Các em có thể tham khảo thêm một số tài liệu khác tại đây :

• Bài tập trắc nghiệm tổng hợp Kim loại kiềm -Kim loại kiềm thổ - Nhôm