Bộ đề thi HSG môn Sinh học 12 năm 2021 - Trường THPT Gia Bình 1 có đáp án

TRƯỜNG THPT GIA BÌNH 1

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG LỚP 12

NĂM HỌC 2020-2021

Môn: Sinh học

Thời gian: 180 phút, không kể thời gian giao đề

Axit amin

vla

Trp

ile

pro

leu

ala

his

giy

Lys

ser

Số bộ ba

4

1

3

4

6

4

2

4

2

6

Loài

Độ ẩm của đất (%)

Độ pH của đất

Giới hạn dười

Điểm cực thuận

Giới hạn trên

Giới hạn dưới

Điểm cực thuận

Giới hạn trên

A

5

15

30

3

5

6

B

15

25

40

4

6

8

Nhiệt độ môi trường

Giai đoạn trứng

Giai đoạn ấu trùng

Giai đoạn thành trùng

26°C

7 ngày

13 ngày

12 ngày

28°C

6 ngày

12 ngày

10 ngày

Câu

Ý

Nội dung trả lời

1

1.1

- Tế bào đang ở kỳ giữa của nguyên phân hoặc kỳ giữa của giảm phân 2.

- Nếu tế bào đang ở kỳ giữa của nguyên phân thì số lượng nhiễm sắc thể (NST) trong bộ lưỡng bội (2n) = 6

- Nếu tế bào đang ở kỳ giữa giảm phân 2 thì số lượng nhiễm sắc thể (NST) trong bộ lưỡng bội (2n) =12

1.2

- Một tế bào sinh tinh có 4 cặp nhiễm sắc thể (ký hiệu AaBbDdXY), khi giảm phân không xảy ra trao đổi chéo sẽ tạo ra được 2 loại giao tử.

- Hai loại giao tử thu được có thể là: ABDX và abdY hoặc ABDY hoặc abdx hoặc ABdX và abDY hoặc ABdY và abDX hoặc AbDX và aBdY hoặc AbDY và aBdX hoặc AbdX và aBDY hoặc AbdY và aBDX.

- HD:

+ Nêu được 2 đến 3 cặp đúng : 0,25 điểm.

+ Nêu được 4 đến 6 cặp đúng : 0,5 điểm.

+ Nêu được7 đến 8 cặp đúng : 0,75 điểm.

2

2.1

- Câu nói của nam học sinh trên là đúng.

- Giải thích:

+ Trong cơ thể bố có 23 NST có nguồn gốc từ ông nội (trong đó NST giới tính Y) và 23 NST có nguồn gốc từ bà nội (trong đó NST giới tính X);

=> Bố truyền NST Y cho con trai => con trai có thể nhận 23 NST có nguồn gốc từ ông nội.

=> Bố truyền NST X cho con gái => con gái chỉ có thể nhận 22 NST có nguồn gốc từ ông nội.

+ Trong cơ thể mẹ có 23 NST có nguồn gốc từ ông ngoại (trong đó NST giới tính X) và 23 NST có nguồn gốc từ bà ngoại (trong đó NST giới tính X);

=> Mẹ truyền 1 NST X cho con trai => con trai có thể nhận 23 NST có nguồn gốc từ ông ngoại.

=> Mẹ truyền 1 NST X cho con gái => con gái có thể nhận 23 NST có nguồn gốc từ ông ngoại.

- Như vậy: con trai có thể nhận 23 NST có nguồn gốc từ ông nội và 23 NST có nguồn gốc từ ông ngoại, còn con gái chỉ có thể nhận tối đa 22 NST có nguồn gốc từ ông nội

2.2

Xác suất để trong cơ thế một người đàn ông nhận được 10 nhiễm sắc thế có nguồn gốc từ ông nội và 10 nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ ông ngoại bằng

\(\frac{{C_{22}^9xC_{23}^{10}}}{{{2^{46}}}} = 0,0081\)

2.3

Ý nghĩa của quá trình giảm phân

- Sự phân ly độc lập và trao đổi chéo của NST tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau về nguồn gốc, kết hợp với thụ tinh tạo ra nhiều biến dị tổ hợp, đây chính là nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống.

- Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh góp phần ổn định bộ NST đặc trưng cho loài

{-- Nội dung đáp án câu 3 của đề số 1 các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc tải về --}

4

4.1

- Gọi n là số NST trong bộ đơn bội của loài.

- Số loại thể 1 nhiễm kép = = 91 => n = 14 => 2n = 28 NST

4.2

Cơ chế hình thành thể một nhiễm kép trong sinh sản hữu tính.

- Trường hợp 1: Trong quá trình giảm phân tạo giao tử có sự không phân ly xảy ra ở 2 cặp nhiễm sắc trong giảm phân 1 (hoặc không phân ly xảy ra ở 2 NST kép trong giảm phân 2) ở cơ thể bố (hoặc mẹ) tạo nên giao tử (n - 1 - 1), giao tử (n - 1 - 1) kết hợp với giao tử (n) của mẹ (hoặc bố) tạo nên hợp tử (2n - 1 - 1) => thể 1 nhiễm kép.

- Trường hợp 2: Trong quá trình giảm phân tạo giao tử có sự không phân ly xảy ra ở 1 cặp nhiễm sắc trong giảm phân 1 (hoặc không phân ly xảy ra ở 1 NST kép trong giảm phân 2) ở cơ thể bố tạo nên giao tử (n - 1) và trong quá trình giảm phân tạo giao tử có sự không phân ly xảy ra ở 1 cặp nhiễm sắc khác trong giảm phân 1 (hoặc không phân ly xảy ra ở 1 NST kép trong giảm phân 2) ở cơ thể mẹ tạo nên giao tử (n - 1), giao tử (n - 1) của bố kết hợp với giao tử (n -1) của mẹ tạo nên hợp tử (2n - 1 - 1) => thể 1 nhiễm kép.

4.3

Nêu hậu quả và vai trò của đột biến đa bội

- Thể đa bội là tăng hàm lượng ADN => quá trình tổng hợp các chất diễn ra mạnh mẽ => tế bào sinh dưỡng lớn => sinh trưởng nhanh, phát triển mạnh, chống chịu tốt, năng suất cao.

- Thể dị đa bội và đa bội chẵn góp phần tạo giống mới => nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.

- Thể đa bội thường gặp ở thực vật, ít gặp ở động vật và đa bội gây rối loạn giới tính ở động vật. Thể đa bội lẻ ở thực vật không có khả năng tạo giao tử => không có khả năng sinh sản => ứng dụng tạo quả không hạt.

5

5.1

- Hiện tượng này thế hiện kiểu điều hòa hoạt động của gen ở giai đoạn trước phiên mã (điều hòa đóng - tháo xoắn NST)

- Ngoài kiểu điều hòa hoạt động của gen nêu trên, trong cơ thể người còn có các kiểu điều hòa:

+ Điều hòa phiên mã;

+ Điều hòa sau phiên mã;

+ Điều hòa dịch mã;

+ Điều hòa sau dich mã.

5.2

a) Gen điều hòa bị đột biến không cho sản phẩm => không tạo ra prôtêin ức chế => không có prôtêin bám vào vùng O (operator) => quá trình phiên mã từ các gen câu trúc (Z, Y, A) được thực hiện (OPERON hoạt động)

b) Vùng khởi động bị đột biến làm cho enzim phiên mã không nhận ra vùng này => enzim phiên mã không bám được vào vùng p (vùng promoter) => quá trình phiên mã không diễn ra (OPERON không hoạt động)

{-- Nội dung đáp án câu 6 của đề số 1 các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc tải về --}

7

7.1

- Câu đúng : Câu D.

- Giải thích:

+ Dựa vào đoạn 1-1 cho thấy (..leu - ser - val..) => đoạn (3-2) đứng trước đoạn (1-2).

+ Dựa vào đoạn (2-1) cho thấy (.. - ala - ala - his - gly ..) => đoạn (1-2) đứng trước đoạn (2-2)

=> Trật tự đúng của 3 đoạn ở lần phân cắt 2 là: (3-2) => (1-2) => (2-2).

7.2

Số trật tự nuclêôtit khác nhau của đoạn gen cùng mã hóa cho đoạn polipeptit có trật tự axit amin (... leu - gly - ser - vla - pro - his - trp ...)là: 6x4x6x4x4x2xl= 4608

7.3

Chức năng của các loại prôtêin trong màng sinh chất:

- Vận chuyển các chất qua màng (prôtêin tạo nên các kênh vận chuyển; giữ vai trò chất mang; hình thành các bơm ion).

- Chức năng enzim (xúc tác các phản ứng xảy ra trên màng sinh chất hoặc trong tế bào).

- Chức năng thu nhận và truyền đạt thông tin (cấu tạo nên các thụ quan liên kết với các chất thông tin để kích thích hoặc ức chế các quá trình trong tế bào).

- Chức năng nhận biết tế bào (hình thành nên các “dấu chuẩn” trên màng giúp tế bào nhận ra tế bào lạ hay quen).

- Chức năng nối kết (giúp liên kết các tế bào trong mô thành một khối).

- Chức năng neo màng (liên kết với các prôtêin sợi hoặc các vi sợi trong tế bào chất tạo nên sự ổn định và bền chắc của màng).

8

8.1

* Ví dụ 1:

- ứng với qui luật tác động không đều của các nhân tố sinh thái

- Nội dung: các nhân tố sinh thái tác động không giống nhau lên các chức phận sống khác nhau của cơ thể

* Ví dụ 2:

- ứng với qui luật tác động qua lại giữa sinh vật và môi trường.

- Nội dung: Môi trường tác động lên sinh vật và sinh vật cũng ảnh hưởng đến các nhân tố môi trường, làm thay đổi tính chất của nhân tố đó.

* Ví dụ 3:

- ứng với qui tắc Anlen

- Nội dung: Động vật hằng nhiệt sống ở vùng lạnh có kích thước của phần ngoài thân chính (tai, chi, đuôi...) ngắn hơn so với sinh vật cùng loài (hoặc họ hàng gần) sống ở vùng nóng.

8.2

Tai thỏ xứ lạnh có kích thước ngắn hơn so với tai thỏ xứ nóng là do:

- Tai của động vật có nhiều mạch máu, giữ vai trò quan trọng trong việc cân bằng nhiệt của cơ thể.

- Thỏ xứ lạnh có tai ngắn => giảm mạch máu đến tai => giảm mất nhiệt.

- Tai ngắn góp phần giảm tỉ lệ giữa diện tích bề mặt cơ thể (S) và thể tích cơ thể (V) => hạn chế sự tỏa nhiêt.

9

9.1

- Ổ sinh thái là không gian sinh thái mà ở đó tất cả các yếu tố sinh thái của môi trường nằm trong một giới hạn cho phép loài đó tồn tại và phát triển lâu dài.

- Phân biệt ổ sinh thái và nơi ở

+ Nơi ở là nơi sinh sống còn 0 sinh thái là cách sống, cách tìm kiếm thức ăn.

+ Ví dụ minh họa: Các loài cá sống trong cùng một ao, loài ăn thực vật, động vật phù du sống ở tầng mặt, loài ăn mùn bã sống ở tầng đáy. Như vậy: ao là nơi ở của 2 loài; tầng mặt, tầng đáy là ổ sinh thái riêng của mỗi loài.

9.2

- Ổ sinh thái của 2 loài:

9.3

Vùng đất có độ ẩm 15% đến 30% và độ pH từ 4 đến 6 có thể bắt gặp sự xuất hiện đồng thời của hai loài A và B.

10

10.1

Ngưỡng nhiệt phát triển và tổng nhiệt hữu hiệu của rây nâu ở mỗi giai đoạn:

- ở môi trường 30°C, thời gian phát triển của mỗi giai đoạn là:

+ GĐ trứng: 5,25 ngày  5 ngày.

+ GD ấu trùng: 11,14 ngày 11 ngày.

+ GĐ thành trùng: 8,57 ngày  9 ngày.

=> Thời gian của một chu kỳ = 25 ngày.

- Thành trùng xuất hiện ngày 19 tháng 9:

+ Bắt đầu đẻ trứng vào ngàỵ: 22 đến 24 tháng 9.

+ Rầy cám (ấu trùng) bắt đầu xuất hiện từ ngày: 27 đến 29/9.

10.2

Rầy đạt mật độ cao nhất ở đợt di trú tiếp theo rơi vào ngày (19 tháng 9) + 25 ngày = 14 tháng 10.

10.3

- Đợt di trú trong tháng 11 đạt mật độ cao nhất rơi vào ngày: (14 tháng 10) + 25 ngày = 8 tháng 11 => ngày xuống giống: 11 đến 13 tháng 11.