Tự học - một thú vui bổ ích - Nguyễn Hiến Lê - Ngữ văn 7 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo

1.1.1. Tác giả Nguyễn Hiến Lê

- Quê quán: Phú Xuyên (Hà Tây cũ)

- Nguyễn Văn Học đã có một gia tài văn chương đáng nể: 22 đầu sách riêng gồm ký, thơ, truyện ngắn và tiểu thuyết. 

- Anh cũng là một nhà báo năng nổ, chịu đi, chịu viết và chưng cất thành những trang văn sinh động từ chính cuộc sống đầy sôi động, muôn hình muôn vẻ.

- Tác phẩm chính: “Những cô gái bất hạnh” (NXB Lao động, 2007); “Gái điếm” (NXB Văn học, 2008); “Đường dài của hạnh phúc” (NXB Công an nhân dân, 2008); “Rơi xuống vực sâu” (NXB Công an nhân dân 2009); “Bão người” (NXB Công an nhân dân 2009); “Cao bay xa chạy” (NXB Hà Nội 2010); “Hỗn Danh” (NXB Hội Nhà văn 2011); “Hoa giang hồ” (NXB Văn học 2011); “Khi vết thương nằm xuống” (NXB Văn học năm 2013),…

1.1.2. Tác phẩm Tự học - một thú vui bổ ích

a. Xuất xứ

- Văn bản Tự học - một thú vui bổ ích được in trong Tự học - một nhu cầu thời đại, NXB Văn hóa - thông tin, Hà Nội, 2007.

b. Thể loại: 

- Tự học – một thú vui bổ ích thuộc thể loại văn bản nghị luận.

c. Bố cục 

Tự học – một thú vui bổ ích có bố cục gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “thi vị”: Cái thú tự học giống cái thú đi chơi bộ

- Phần 2: Tiếp đến “mà không hết buồn”: Tự học là phương thuốc trị bệnh âu sầu

- Phần 3: Còn lại: Tự học là một thú vui thanh nhã, nó nâng cao tâm hồn ta

d. Tóm tắt tác phẩm

Tự học là cần thiết, nhưng không phải là sự bắt buộc. Đầu tiên, tác giả so sánh thú tự học như thú đi chơi bộ. Tự học được ví như một cuộc du lịch bằng trí óc nhưng say mê gấp trăm lần đi du lịch bằng chân. Và cuộc du lịch ấy cũng tự do, ta muốn đi đâu thì đi, ngừng đâu thì ngừng. Tự học cũng khiến ta hết âu sầu. Quan trọng hơn, tự học là một thú vui thanh nhã, nâng cao tâm hồn con người.

1.2.1. Luận điểm 1: Cái thú tự học giống cái thú đi chơi bộ

- Tự học là cần thiết, nhưng không phải là sự bắt buộc. 

- Đầu tiên, tác giả so sánh thú tự học như “thú đi chơi bộ”: 

+ Tự học được ví như một cuộc “du lịch bằng trí óc” nhưng say mê gấp trăm lần đi du lịch bằng chân. 

+ Và cuộc du lịch ấy cũng “tự do”, ta “muốn đi đâu thì đi, ngừng đâu thì ngừng”.

- Dẫn chứng:

+ Nếu thích xã hội đời Đường bên Trung Quốc thì tìm đọc: “Dạ Minh Châu” của Đường Minh Hoàng; “Nghệ thường vũ y” của Dương Quý Phi

+ Nếu thích nghiên cứu đời con kiến, con sâu thì tìm đọc của tác giả J.H. Fabre, …

→ Tự học được so sánh như một cuộc du lịch bằng trí óc tự do, đầy thú vị

1.2.2. Luận điểm 2: Tự học là phương thuốc trị bệnh âu sầu

- Tự học là phương thuốc trị bệnh âu sầu:

- Dẫn chứng: 

+ Theo bác sĩ E. Groenevelt: những bệnh nhân biết đọc sách thì “mau khỏe mạnh hơn những bệnh nhân khác”

+ Lí do: Khi đọc sách, họ thấy nỗi buồn khổ, lo lắng của người viết và thấy mình không cô độc với nỗi buồn khổ của mình.

→ Tác dụng của đọc sách: Những người đang âu sầu khi đọc sách sẽ gặp “người đồng cảnh”, “đồng bệnh”. Nhờ đó mà họ thấy mình không cô độc, tinh thần sẽ phấn chấn hơn, giúp mau khỏe.

1.2.3. Luận điểm 3: Tự học là một thú vui thanh nhã, nó nâng cao tâm hồn ta lên

- Tự học là một thú vui thanh nhã, nó nâng cao tâm hồn ta lên

- Dẫn chứng: 

+ Ta vui vì thấy khả năng của ta thăng tiến và giúp đời nhiều hơn trước

+ Bất kì ai nếu chịu học hỏi, tìm tiếm cũng có thể cải thiện phương pháp làm việc, giảng giải kinh nghiệm cho người khác

+ Nhà bác học Eistein, Pasteur, hai vợ chồng Curie, …: luôn thấy “mãn nguyện” với thú tự học của mình

→ Tự học là một thú vui thanh nhã, nó nâng cao tâm hồn ta lên, giúp ta học hỏi được nhiều điều trong công việc hay cuộc sống

1.3.1. Về nội dung

- Văn bản Tự học – một thú vui bổ ích đã khẳng định: Tự học mang đến cho ta niềm vui, nó là một thú vui bổ ích, thanh nhã, nâng cao tâm hồn con người.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Lập luận chặt chẽ, logic, giàu sức thuyết phục

- Các lí lẽ, dẫn chứng được sắp xếp khoa học và có mối liên hệ chặt chẽ

- Các biện pháp tu từ: so sánh, điệp từ, …

Bài tập: Thông qua văn bản Tự học - một thú vui bổ ích - Nguyễn Hiến Lê, SGK Ngữ văn 7 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo, em hãy viết đoạn văn nghị luận về tinh thần tự học.

Hướng dẫn giải:

- Đọc lại văn bản Tự học - một thú vui bổ ích - Nguyễn Hiến Lê

- Dựa vào nội dung văn bản trên và hiểu biết của cá nhân để viết đoạn văn nghị luận về tinh thần tự học

- Có thể tham khảo những ý sau:

+ Tự học là việc con người phát huy những kiến thức, kĩ năng đã được truyền lại bằng chính sức lực, khả năng của riêng mình

+ Nếu chúng ta biết tự học cho bản thân thì chúng ta chắc chắn sẽ thành công và nâng cao được tri thức của chính mình

+ Chủ động tự học sẽ giúp ta tìm ra được phương pháp học tốt nhất mang lại hiệu quả cao

Lời giải chi tiết:

Viết đoạn mẫu 1:

Ngày nay, khi khoa học kĩ thuật phát triển thì việc học tập cũng phát triển theo. Chính vì vậy giới học sinh chúng ta đã sáng tạo ra rất nhiều cách học nhằm mang lại hiệu quả cao nhất cho bản thân. Nhưng dù là phương pháp học thế nào thì ý thức tự học của mỗi người vẫn là yếu tố quan trọng nhất. Tự học là việc con người phát huy những kiến thức, kĩ năng đã được truyền lại bằng chính sức lực, khả năng của riêng mình. Việc tự học cho bản thân là rất quan trọng. Nó chính là một chiếc chìa khóa đưa ta đến kho tàng tri thức, là điều kiện giúp ta thành công trong học tập. Nếu chúng ta biết tự học cho bản thân thì chúng ta chắc chắn sẽ thành công và nâng cao được tri thức của chính mình. Tự học giúp con người có được ý thức tốt nhất trong quá trình học: chủ động suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, nghiên cứu và nắm được bản chất vấn đề từ đó tự học giúp ta tiếp thu được kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau như sách, báo, từ truyền hình tivi, từ bạn bè hoặc từ những người xung quanh, những kinh nghiệm sống của nhân dân. Tự học giúp ta có thể chủ động ghi nhớ các bài giảng trên lớp, tiết kiệm được thời gian, có thể tiếp thu một lượng kiến thức lớn mà vẫn hiểu và nắm chắc bài học. Và tự học, từ lí thuyết, chúng ta biết chủ động luyện tập thực hành, giúp ta có thể nhanh chóng hình thành kĩ năng, củng cố và nâng cao kiến thức đã học. Vì vậy, chủ động tự học sẽ giúp ta tìm ra được phương pháp học tốt nhất mang lại hiệu quả cao cho chính bản thân mình. Tự học là cách tốt nhất giúp ta tiến bộ hơn trong học tập, mang lại một kết quả học tập cao nhất có thể. Nếu chúng ta biết nỗ lực tự học, chúng ta sẽ thành công, sẽ mở được một tương lai rộng mở cho chính mình. Nếu chúng ta thành công, chúng ta sẽ trở thành những người có ích cho xã hội, cho đất nước, đưa đất nước ngày càng đi lên, phát triển đến một tầm cao mới.

Viết đoạn mẫu 2:

Trong thời gian vừa qua, do diễn biến dịch bệnh Covid-19 có nhiều diễn biến phức tạp nên các bạn học sinh lớp 12 phải thực hiện học trên truyền hình. Vậy tự học là gì? Tự học là tự giác, tự nỗ lực khám phá và chủ động tìm kiếm các kiến thức một cách chủ động. Tự học đóng vai trò rất quan trọng trong con đường học vấn của học sinh. Những người tự học thường là những người có tinh thần tự giác cao, không ỷ lại vào người khác. Những người này thường luôn tự mày mò, tìm kiếm một cách tích cực mà không cần ai nhắc nhở. Nhưng đó chỉ là số ít, phần lớn học sinh lớp 12 hiện nay đều rất chểnh mảng trong việc học dù biết là mình đã cuối cấp. Trong thời gian nghỉ dịch COVID-19, rất nhiều trường đã tổ chức cho học sinh khối 12 học online để giúp các bạn có thêm ý thức tự giác học. Sau gần hai tháng thực hiện, việc tự học của học sinh đã có nhiều tiến triển. Học sinh có thể tự mày mò tìm kiếm kiến thức mà không bị gò bó, ép buộc. Dù vậy nhưng việc tự học vẫn còn rất hạn chế. Học sinh không thể hỏi bài trực tiếp giáo viên. Nhưng dẫu sao việc tự học cũng là một việc tốt, nó khiến học sinh nâng cao tính tự giác, cải thiện tư duy. Chính vì vậy việc tự giác học là vô cùng quan trọng.

- Học xong bài Tự học - một thú vui bổ ích - Nguyễn Hiến Lê, các em cần:

+ Phân tích cái thú tự học giống cái thú đi chơi bộ

+ Phân tích được sự học là phương thuốc trị bệnh âu sầu

Qua bài tác phẩm Tự học một thú vui bổ ích - Nguyễn Hiến Lê đã mang đến cho người đọc những thông tin bổ ích về tinh thần tự học. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Tự học - một thú vui bổ ích

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Qua tác phẩm Tự học - một thú vui bổ ích, tác giả Nguyễn Hiến Lê đã giúp người đọc có những bài học quý giá về tầm quan trọng của tinh thần tự học. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:

---------------------(Đang cập nhật)---------------------