Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Bài 1: Quá trình hình thành và phát triển chế độ phong kiến ở Tây Âu

- Từ thể kỉ II, để quốc La Mã lâm vào tỉnh trạng khủng hoảng. Các cuộc đấu tranh của nô lệ dẫn đến tỉnh trạng sản xuất sút kém, xã hội ngày càng tối ren. Đến nửa cuối thế kì V, các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm chiếm lãnh thổ, đưa đến sự điệt vong của đế quốc La Mã (476). Chế độ phong kiến từng bước được hình thành ở Tây Âu.

- Khi tràn vào lãnh thổ La Mã, người Giéc-man đã thủ tiêu bộ máy nhả nước của chủ nô La Mã, thảnh lập nhiều vương quốc mới như: Vương quốc của người Ănglô Xắc-xông, Vương quốc Pho-răng, Vương quốc Tây Gốt, Vương quốc Đông Gốt,... Trong đó, Vương quốc Phơ-răng thông qua các cuộc chiến tranh chỉnh phục của Hoàng đê Sác-lơ-ma-nhơ đã trở thành một đề quốc rộng lớn, tôn tại lâu dải và giữ vai trò quan trọng trong lịch sử Tây Âu thởi kỉ này.

- Quá trình phong kiến hoá diễn ra mạnh mẽ và sâu sắc ở Vương quốc Phơ-răng với sự hình thành của các giai cắp mới - lãnh chúa phong kiến và nông nô.

Sơ đồ về sự hình thành các giai cấp chính trong xã hội phong kiến ở Vương quốc Phơ-răng

- Đến thế kỉ IX, những vùng đắt đai rộng lớn nhanh chóng bị các quý tộc biến thành khu đắt riêng của minh, gọi là lãnh địa phong kiến và họ trở thành lãnh chủa. Mỗi lãnh chúa như "ông vua" cai quản lãnh địa của minh. Đây lả đơn vị chính trị và kinh tế cơ bản ở Tây Âu thời kì này.

Khu đất của lãnh chúa trong lãnh địa phong kiến ở Tây Âu

- Lãnh địa là một khu đắt rộng lớn bao gồm đất của lãnh chúa và đắt khẩu phần.

- Đắt khẩu phân ở xung quanh lâu đài được lãnh chúa giao cho nông nô cảy cấy và thu tô, thuế. Lãnh chúa lập ra quân đội, luật pháp, toà án, chế độ thuế khoá, tiên tệ và hệ thông đo lường riêng.... Thậm chí, nhà vua cũng không được can thiệp vào lãnh địa của lãnh chúa (gọi là quyền "miễn trừ").

- Kinh tế lãnh địa mang tính chất tự cấp tự túc, trong đó nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo. Nông nô tự sản xuất ra lương thực, thực phẩm và mọi thứ đỏ dùng để phục vụ nhu cầu trong lãnh địa. Chỉ những thứ không sản xuất được mới phải mua từ bên ngoài: sắt, muối và một số hàng xa xì (lụa, hương liệu,... từ các nước phương Đông).

- Trong xã hội phong kiến, lãnh chúa sống bằng việc bóc lột sức lao động của nông nỏ. Nông nô là lực lượng sản xuất chính, nhận ruộng đất của lãnh chúa để cày cấy, phải nộp tô và nhiều loại thuế khác cho lãnh chúa như: thuế cưới xin, thuế ma chay,...

Đời sống nông nô và lãnh chúa trong lãnh địa phong kiến

- Thiên Chúa giáo (Kitô giáo) ra đời vào đầu Công nguyên ở vùng Giê-ru-da-lem (thuộc Pa-le-xtin ngày nay). Ban đầu, đó là tôn giáo của những người nghèo khó, bị áp bức, nhưng vẻ sau đã trở thành công cụ cai trị về mặt tinh thằn của giai cấp thống trị. Đến thế kỉ IV, Thiên Chúa giáo được công nhận lả quốc giáo của đế quốc La Mã.

Chúa Giê-su - người sáng lập ra Thiên Chúa giáo

- Thời phong kiến, Giáo hội Thiên Chúa có thế lực rắt lớn ở Tây Âu, cả về chính trị, kinh tế, văn hoá, tư tưởng.

- Từ cuối thế kỉ XI, thủ công nghiệp phát triển, hàng hoá sản xuất ra ngày cảng nhiều đã thúc đẩy nhu cầu trao đổi. Một số thợ thủ công tim cách bỏ trốn khỏi lãnh địa hoặc dùng tiền chuộc lại thân phận tự do. Họ đến những nơi có đồng người qua lại để lập các xưởng sản xuất và bán hàng hoá. Từ đó, các thị trần xuất hiện, sau trở thành thành phố, gọi là thành thị trung đại. Ngoải ra còn có những thành thị do các lãnh chúa lập ra hoặc được phục hồi từ những thành thị cổ đại. Cư dân sống trong các thành thị chủ yếu là thương nhân và thợ thủ công.

Thành phố Phi-ren-xê (I-ta-li-a) được thành lập từ thời trung đại

- Sự ra đời của các thành thị trung đại có vai trò rắt quan trọng đối với sự phát triển của xã hội phong kiến ở châu Âu. C.Mác nhận xét: Thành thị giống như những bông hoa rực rỡ nhất của châu Âu thời trung đại.

- Vai trò của thành thị trung dại

+ Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của các lãnh địa.

+ Tạo điểu kiện cho sự hình thành và phát triển của kinh tế hàng hoá.

+ Góp phần xoá bỏ chế độ phong kiến phân quyến, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền.

+ Đưa đến sự xuất hiện của tầng lớp thị dân.

+ Tạo cơ sở để xây dựng nền văn hoá mới, nhiều trường đại học được thành lập.

+ Mang lại không khí tự do, cởi mở.

Câu 1: Trình bày những nét chính về quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu

Hướng dẫn giải

Quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu được diễn ra qua nhiều thế kỉ. Cụ thể:

- Khoảng thế kỷ III, đế quốc La Mã lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Từ cuối thế kỷ V các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm chiếm lãnh thổ đưa đến sự diệt vong của đế quốc La Mã.

- Người Giéc-man đã thủ tiêu nhà nước chiếm nô La Mã, xây dựng nhà nước mới và tiến hành quá trình phong kiến hóa: Lãnh địa hóa toàn bộ ruộng đất trong xã hội, Nông nô hóa giai cấp nông dân, trang viên hóa nền kinh tế.

- Nô lệ và nông dân không có ruộng đất phải làm việc cho lãnh chúa hình thành giai cấp nông nô.

- Xã hội phong kiến châu Âu được hình thành với 2 giai cấp đặc trưng: Lãnh chúa và nông nô

Câu 2: Thành thị trung đại ra đời thế nào?

Hướng dẫn giải

Thành thị trung đại ra đời trong bối cảnh:

Cuối thế kỉ XI, thủ công nghiệp phát triển -> nhu cầu trao đổi hàng hóa -> thợ thủ công lập xưởng sản xuất và bán hàng -> thị trấn -> thành phố (thành thị trung đại)

Thành thị do lãnh chúa lập ra hoặc thành thị cổ được phục hồi.

Qua bài giảng ở trên, giúp các em học sinh:

- Kế lại được những sự kiện chủ yếu về quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu.

- Trình bày được đặc điểm của lãnh địa phong kiến và quan hệ xã hội của chế độ phong kiến Tây Âu.

- Mô tả được sơ lược sự ra đời của Thiên Chúa giáo.

- Phân tích được vai trò của thành thị trung đại.

Để củng cố bài học xin mời các em cùng làm Bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Chương 1 Bài 1 để kiểm tra xem mình đã nắm được nội dung bài học hay chưa.

• Câu 1:

  Việc làm nào của người Giec-man đã tác động trục tiếp đến sự hình thành xã hội phong kiến châu Âu?

  • A. Tiêu diệt đế quốc Rô-ma.
  • B. Thành lập hàng loạt vương quốc mới.
  • C. Chia ruộng đất và phong tước vị cho tướng lĩnh và quý tộc người Giec-man. 
  • D. Thành lập các thành thị trung đại. 

• Câu 2:

  Hai giai cấp cơ bản trong xã hội phong kiến châu Âu là:

  • A. địa chủ và nông dân 
  • B. chủ nô và nô lệ
  • C. lãnh chúa và nông nô 
  • D. tư sản và nông dân 

• Câu 3:

  Ý nào sau đây không đúng khi nói về lãnh địa phong kiến?

  • A. Lãnh địa là trung tâm giao lưu buôn bán thời phong kiến. 
  • B. Lãnh địa là vùng đất thuộc quyền sở hữu của các lãnh chúa phong kiến. 
  • C. Lãnh địa là đơn vị chính trị và kinh tế cơ bản trong thời kì phong kiến phân quyền ở châu Âu. 
  • D. Nông nô là lao động chủ yếu trong các lãnh địa. 

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức và nắm vững hơn về bài học này nhé!

Bên cạnh đó các em có thể xem phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Chương 1 Bài 1 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Câu hỏi 1 trang 10 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 2 trang 10 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 1 trang 11 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 2 trang 11 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi trang 12 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 1 trang 13 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 2 trang 13 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 1 trang 13 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 2 trang 13 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng trang 13 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 1 trang 4 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 2 trang 6 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 3 trang 6 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 4 trang 6 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 5 trang 7 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 1 trang 7 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 2 trang 7 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 3 trang 7 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 4 trang 7 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 5 trang 7 SBT Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!