Lý thuyết và bài tập về đồng phân của chất hữu cơ môn Hóa học 11 năm 2021

- Phân loại hợp chất

* Xác định giá trị k dựa vào công thức C_nH_2n+2-2kOz (z > 0)

→ Xác định nhóm chức : -OH, -COOH, -CH=O, -COO-  …

→ Xác định gốc hiđrocacbon no, không no, thơm, vòng, hở…

- Viết đồng phân cho từng loại hợp chất

* Viết mạch C theo thứ tự mạch C giảm dần.

Tóm lại : Từ CTTQ → k = ? → Mạch C và nhóm chức → Đồng phân (cấu tạo và hình học)

a. Hợp chất no, đơn chức mạch hở

TT	CTPT	HỢP CHẤT	CÔNG THỨC TÍNH	GHI CHÚ
1	CnH2n + 2O	Ancol đơn chức, no, mạch hở	\({2^{n - 2}}\)	1 < n < 6
		Ete đơn chức, no, mạch hở	\(\frac{{(n - 1)(n - 2)}}{2}\)	2 < n < 6
2	CnH2nO	Anđehit đơn chức, no, mạch hở	\(\frac{{(n - 2)(n - 3)}}{2}\)	2 < n < 7
		Xeton đơn chức, no, mạch hở	\({2^{n - 3}}\)	2 < n < 7
3	CnH2nO2	Axit no, đơn chức, mạch hở	\({2^{n - 3}}\)	2 < n < 7
		Este đơn chức, no, mạch hở	\({2^{n - 2}}\)	1 < n < 5
4	CnH2n + 3N	Amin đơn chức, no, mạch hở	\({2^{n - 1}}\)	1 < n < 5

b. Tính số loại trieste

Khi cho glixerol + n axit béo (n nguyên dương) thì số loại tri este tạo ra được tính theo công thức:

Loại trieste	Công thức (số loại tri este)
Trieste chứa 1 gốc axit giống nhau	= n
Trieste chứa 2 gốc axit khác nhau	= 4.C2n
Trieste chứa 3 gốc axit khác nhau	= 3. C3n
Công thức chung (tổng số trieste)	= n + 4.C2n + 3. C3n (n ≥ 3)

Với n = 1: → Số trieste = 1

Với n = 2: → Số trieste = 2 + 4.  = 6

Với n = 3: →  Số trieste = 3 +  4.\(C_3^2\)   +  3.\(C_3^3\)   = 18

Với n ≥ 4 → Số trieste = n + 4.\(C_n^2\)  + 3.\(C_n^2\) 

Công thức 2: Số trieste = \(\frac{{{n^2}(n + 1)}}{2}\)

c.Tính số loại mono este, đieste

Khi cho glixerol + n axit béo thì số loại mono este và đi este tạo ra được tính theo công thức:

Loại este	Công thức
Mono este	= 2n
Đi este	Công thức
- Đi este chứa 1 loại gốc axit	= 2n
- Đi este chứa 2 loại gốc axit khác nhau	= 3.\(C_n^2\)    (n ≥ 2)
Tổng	2n + 2n + 3.\(C_n^2\)

VD : Cho glixerin tác dụng với hỗn hợp 3 axit béo gồm C₁₇H₃₅COOH, C₁₇H₃₁COOH và C₁₇H₃₃COOH thì tạo được tối đa bao nhiêu loại chất béo?

A. 12                            B. 16                            C. 18                            D. 20

HDG:

Lưu ý số chất béo là số trieste

Áp dụng công thức với n = 3 ta có:

n + 4.\(C_3^2\)   + 3.  = 18 => Đáp án C.

d. Từ n amino axit khác nhau ta có n! số peptit. Nhưng nếu có i cặp amino axit giống  nhau thì công thức tính số peptit là \(\frac{{n!}}{{{2^i}}}\)

-  Có liên kết đôi trong mạch

- Cacbon có liên kết đôi phải gắn với 2 nhóm nguyên tử khác nhau

R¹R²C = CR³R⁴ ( thì R¹ ≠ R² và R³  ≠ R⁴ )

Câu 1. Các đồng phân ứng với công thức phân tử C₈H₁₀O (đều là dẫn xuất của benzen) có tính chất: tách nước thu được sản phẩm có thể trùng hợp tạo polime, không tác dụng được với NaOH. Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C₈H₁₀O, thoả mãn tính chất trên là

A. 1.                            B. 4.                            C. 3.                            D. 2.

Câu 2. Cho glixerol (glixerin) phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C₁₇H₃₅COOH và C₁₅H₃₁COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là

A. 6.                            B. 3.                            C. 5.                            D. 4.

Câu 3. Hai este đơn chức X và Y là đồng phân của nhau. Khi hoá hơi 1,85 gam X, thu được thể tích hơi đúng bằng thể tích của 0,7 gam N₂ (đo ở cùng điều kiện). Công thức cấu tạo thu gọn của X và Y là

A. HCOOC₂H₅ và CH₃COOCH₃.                 B. C₂H₃COOC₂H₅ và C₂H₅COOC₂H₃.

C. C₂H₅COOCH₃ và HCOOCH(CH₃)₂.        D. HCOOCH₂CH₂CH₃ và CH₃COOC₂H₅

Câu 4. Có bao nhiêu rượu (ancol) bậc 2, no, đơn chức, mạch hở là đồng phân cấu tạo của nhau mà phân tử của chúng có phần trăm khối lượng cacbon bằng 68,18%? (Cho H = 1; C = 12; O = 16)

A. 3.                            B. 4.                            C. 5.                            D. 2.

Câu 5. Số hợp chất đơn chức, đồng phân cấu tạo của nhau có cùng công thức phân tử C₄H₈O₂, đều tác dụng được với dung dịch NaOH là

A. 5.                            B. 3.                            C. 6.                            D. 4.

Câu 6. Hợp chất hữu cơ X (phân tử có vòng benzen) có công thức phân tử là C₇H₈O₂, tác dụng được với Na và với NaOH. Biết rằng khi cho X tác dụng với Na dư, số mol H2 thu được bằng số mol X tham gia phản ứng và X chỉ tác dụng được với NaOH theo tỉ lệ số mol 1:1. Công thức cấu tạo thu gọn của X là

A. CH₃OC₆H₄OH.      B. HOC₆H₄CH₂OH.   C. CH₃C₆H₃(OH)₂.     D. C₆H₅CH(OH)₂.

Câu 7. Khi phân tích thành phần một rượu (ancol) đơn chức X thì thu được kết quả: tổng khối lượng của cacbon và hiđro gấp 3,625 lần khối lượng oxi. Số đồng phân rượu (ancol) ứng với công thức phân tử của X là

A. 2.                            B. 3.                            C. 4.                            D. 1.

Câu 8. Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C₄H₈O₂ là

A. 6.                            B. 5.                            C. 2.                            D. 4.

Câu 9. Số đồng phân hiđrocacbon thơm ứng với công thức phân tử C8H10 là

A. 4.                            B. 3.                            C. 2.                            D. 5.

Câu 10. Cho các chất sau: CH₂=CH-CH₂-CH₂-CH=CH₂, CH₂=CH-CH=CH-CH₂-CH₃,

CH₃-C(CH₃)=CH-CH₃, CH₂=CH-CH₂-CH=CH₂. Số chất có đồng phân hình học là

A. 3.                            B. 2.                            C. 1.                            D. 4.

Câu 11. Số đồng phân xeton ứng với công thức phân tử C₅H₁₀O là

A. 3.                            B. 5.                            C. 6.                            D. 4.

Câu 12. Hiđrocacbon mạch hở X trong phân tử chỉ chứa liên kết σ và có hai nguyên tử cacbon bậc batrong một phân tử. Đốt cháy hoàn toàn 1 thể tích X sinh ra 6 thể tích CO₂ (ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất). Khi cho X tác dụng với Cl₂ (theo tỉ lệ số mol 1 : 1), số dẫn xuất monoclo tối đa sinh ra là

A. 4.                            B. 2.                            C. 3.                            D. 5.

Câu 13. Số đipeptit tối đa có thể tạo ra từ một hỗn hợp gồm alanin và glyxin là

A. 3.                            B. 1.                            C. 2.                            D. 4.

Câu 14. Số đồng phân cấu tạo của amin bậc một có cùng công thức phân tử C₄H₁₁N là

A. 4.                            B. 3.                            C. 5.                            D. 2.

Câu 15. Cho các chất: CH₂=CH−CH=CH₂; CH₃−CH₂−CH=C(CH₃)₂; CH₃−CH=CH−CH=CH₂; CH₃−CH=CH₂; CH₃−CH=CH−COOH. Số chất có đồng phân hình học là

A. 2.                            B. 1.                            C. 4.                            D. 3.

Câu 16. Trong số các chất: C₃H₈, C₃H₇Cl, C₃H₈O và C₃H₉N; chất có nhiều đồng phân cấu tạo nhất là

A. C₃H₇Cl.                  B. C₃H₈.                      C. C₃H₉N.                   D. C₃H₈O.

Câu 17. Tổng số chất hữu cơ mạch hở, có cùng công thức phân tử C₂H₄O₂ là

A. 1.                            B. 3.                            C. 2.                            D. 4.

Câu 18. Có bao nhiêu tripeptit (mạch hở) khác loại mà khi thủy phân hoàn toàn đều thu được 3 aminoaxit: glyxin, alanin và phenylalanin?

A. 4.                            B. 9.                            C. 3.                            D. 6.

Câu 19. Tổng số hợp chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở, có cùng công thức phân tử C₅H₁₀O₂, phản ứng được với dung dịch NaOH nhưng không có phản ứng tráng bạc là

A. 4.                            B. 5.                            C. 8.                            D. 9.

Câu 20. Hai chất X và Y có cùng công thức phân tử C₂H₄O₂. Chất X phản ứng được với kim loại Na và tham gia phản ứng tráng bạc. Chất Y phản ứng được với kim loại Na và hoà tan được CaCO₃. Công thức của X, Y lần lượt là:

A. HCOOCH₃, HOCH₂CHO.            B. HCOOCH₃, CH₃COOH.

C. HOCH₂CHO, CH₃COOH.            D. CH₃COOH, HOCH₂CHO.

 

Trên đây là một phần trích dẫn nội dung Lý thuyết và bài tập về đồng phân của chất hữu cơ môn Hóa học 11 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tốt!