Lý thuyết và bài tập ôn tập Quá trình hô hấp ở động vật Sinh học 11

HÔ HẤP

I. Trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường ở các nhóm động vật

1. Khái niệm hô hấp ngoài:

- Là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường ngoài (O₂ đi vào phổi và từ phổi CO₂ ra môi trường ngoài).

- Đặc điểm của cơ quan hô hấp:

+ Diện tích bề mặt rộng.

+ Bề mặt ẩm ướt (O₂ và CO₂ dễ dàng khuếch tán qua).

+ Có sự lưu thông khí tạo sự chênh lệch cực đại về nồng đọ O₂ và CO₂.

+ Bề mặt trao đổi khí có nhiều mao mạch và mạch máu, có sắc tố hô hấp. Giúp cho sự vận chuyển chất khí.

2. Các hình thức trao đổi khí:

Kiểu hô hấp	Đặc điểm	Đại diện
Hô hấp qua bề mặt cơ thể	+ Chưa có cơ quan hô hấp + Chất khí được trao đổi trực tiếp qua bề mặt cơ thể ẩm ướt	Giun đất
Hô hấp bằng hệ ống khí	+ Chất khí trao đổi trực tiếp giữa tế bào với các ống nhỏ nhất + Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những ống dẫn chứa không khí (ống khí) + Các ống khí phân nhánh thành các ống khí nhỏ nhất tiếp xúc trực tiếp đến các tế bào của cơ thể. Hệ thống ống khí thông với không khí bên ngoài nhờ các lỗ thở. Sự thông khí trong các ống khí thực hiện được nhờ sự co giãn của bụng gchất khí được trao đổi giữa tế bào với các ống khí nhỏ nhất.	Côn trùng
Hô hấp bằng mang	+ Cơ quan hô hấp là mang + Trao đổi khí diễn ra giữa các phiến mang với môi trường nước + Tỉ lệ S/V khá lớn + Bề mặt trao đổi khí mỏng và có nhiều mao mạch và sắc tố hô hấp + Có sự lưu thông khí + Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng tạo dòng nước chảy liên tục một chiều qua mang + Máu chảy trong mao mạch song song ngược chiều với dòng nước chảy	Cá
Hô hấp bằng phổi	+ Cơ quan hô hấp là phổi + Trao đổi khí diễn ra ở  các phế nang	Động vât: lưỡng cư, bò sát, chim, thú, người

II. Vận chuyển o₂ và co₂trong cơ thể và trao đổi khí ở tế bào (hô hấp trong)

- Sự vận chuyển O₂ từ cơ quan hô hấp vào tế bào và CO₂ từ tế bào vào cơ quan hô hấp được thực hiện nhờ máu và dịch mô.

- Ô xi trong không khí hít vào phổi hay ống khí hoặc ô xi hoà tan trong nước khi qua mang sẽ được khuếch tán vào máu.

- Ô xi kết hợp với Hb hoặc hêmô xianin

Để tở thành máu động mạch vận chuyển tới tế bào.

- CO₂ là sản phẩm của hô hấp tế bào được khuếch tán vào máu ---> mang hoặc phổi dưới dạng nat ribicacbônat, một phần nhỏ hoà tan trong huyết tương.

Câu 1. Vì sao da của giun đất đảm nhận được chức năng hô hấp?

Hướng dẫn giải

Vì da của giun đất có đầy đủ  các đặc điểm của bề mặt hô hấp

Câu 2. Vì sao hệ thống ống khí trao đổi khí đạt bhiệu quả cao?

Hướng dẫn giải

Vì hệ thống ống khí được phân nhánh đến tận các tế bào của cơ thể.

Câu 3. Vì sao trao đổi khí ở cá xương lại đạt hiệu quả nhất?

Hướng dẫn giải

- Vì bề mặt trao đổi khí của cá có thêm hai đặc điểm:

+ Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng tạo dòng nước chảy liên tục một chiều qua mang

+ Máu chảy trong mao mạch song song ngược chiều với dòng nước chảy

- Dòng nứơc chảy bên ngoài mao mạch ngược chiều với dòng máu chảy bên trong mao mạch của mang. Nếu dòng nước chảy bên ngoài mao mạch mang cùng chiều với dòng máu chảy bên trong mao mạch mang thì hiệu quả trao đổi khí sẽ kém hơn.

{-- Để xem tiếp nội dung đề và đáp án từ câu 4-6 của tài liệu các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}