Mời các em cùng HOC247 tham khảo nội dung của Bài 9: Các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc trong chương trình SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo để tìm hiểu quá trình chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc của các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ. Nội dung chi tiết các em tham khảo bài giảng dưới đây!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Những nét chính về quá trình hình thành của chủ nghĩa đế quốc
- Việc sử dụng nguồn năng lượng mới và những tiến bộ kĩ thuật dẫn đến hình thành các ngành công nghiệp trên quy mô lớn.
+ Các công ty độc quyền bắt đầu xuất hiện và kiểm soát toàn bộ ngành công nghiệp từ sản xuất đến dịch vụ. Các tổ chức độc quyền tiêu biểu: các-ten ở Đức, xanh-đi-ca ở Pháp, tơ-rớt ở Mỹ.
+ Tập trung sản xuất và nguồn vốn dẫn đến sự hình thành tầng lớp tư bản tài chính. Tầng lớp này tập trung vào hoạt động xuất khẩu tư bản và thâu tóm cổ phiếu.
Hình 1. Khánh thành kênh đào Xuy-ê (Suez) vào ngày 17 - 11 - 1869 (tranh minh hoạ của Tuần báo Lét-li (Leslie's Weeky), Mỹ, năm 1870)
- Xuất khẩu tư bản mang lại nguồn lợi quá lớn, thúc đẩy các nước tư bản tranh giành thuộc địa.
- Các dấu hiệu này đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa đế quốc.
1.2. Những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội, đối ngoại của các đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
a. Những chuyển biến lớn về kinh tế
- Tốc độ phát triển công nghiệp Anh, Pháp chậm lại sau năm 1870, trong khi Đức và Mỹ liên tục phát triển.
- Các công ty độc quyền kiểm soát lĩnh vực kinh tế chủ chốt.
- Công nghiệp Mỹ vươn lên dẫn đầu thế giới, Đức giữ vị trí thứ hai vào thập niên 90.
- Anh và Pháp mất vị thế bá chủ về sản xuất công nghiệp, nhưng vẫn là hai nước xuất khẩu tư bản nhiều nhất vì có hệ thống thuộc địa rộng lớn.
Sản lượng thép của các nước Anh, Hoa Kỳ và Đức, giai đoạn 1880 - 1900
(Đơn vị: triệu tấn)
(Vũ Dương Ninh - Nguyễn Văn Hồng, Lịch sử thế giới cận đại, NXB Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2010, trang 230)
b. Những chuyển biến trong chính sách đối nội, đối ngoại
- Chính sách đối nội
+ Anh và Đức là hai quốc gia theo thể chế quân chủ lập hiến. Quyền lực tại Anh thuộc về Nghị viện do hai đảng Tự do và Bảo thủ thay nhau cầm quyền. Tuy nhiên, ở Đức, nhà nước trao quyền lực cho Hoàng đế và Thủ tướng, hạn chế vai trò của Quốc hội.
+ Nền Cộng hoà thứ ba được thành lập tại Pháp sau chiến tranh Pháp – Phổ. Tuy nhiên, trong vòng 40 năm, Pháp đã có 50 lần thay đổi chính phủ, gây không ổn định chính trị. Chính quyền các nước Anh, Pháp, Đức hướng đến bảo vệ quyền lợi của giai cấp tư sản và đàn áp phong trào công nhân.
+ Tại Mỹ, sau nội chiến, hai đảng Cộng hoà và Dân chủ thay nhau cầm quyền. Chính sách đối nội tập trung vào hàn gắn vết thương chiến tranh, hoà hợp quốc gia và tái thiết đất nước, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế đối với người Mỹ gốc Phi và phụ nữ.
- Chính sách đối ngoại
+ Các đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ tăng cường xâm lược và mở rộng hệ thống thuộc địa.
+ Anh có hệ thống thuộc địa rộng lớn nhất thế giới, Pháp đứng thứ hai.
+ Mỹ thiết lập ảnh hưởng và quyền kiểm soát trên vùng biển Ca-ri-bê, Phi-líp-pin và tuyên bố chính sách "mở cửa".
+ Đức tăng cường chạy đua vũ trang, công khai đòi dùng vũ lực chia lại thuộc địa trên thế giới.
Hình 2. Lược đồ các đế quốc và thuộc địa đầu thế kỉ XX
Bài tập minh họa
Bài 1: Nêu quá trình hình thành chủ nghĩa đế quốc?
Hướng dẫn giải
- Trong khoảng 30 năm cuối thế kỉ XIX, ở các nước tư bản Âu - Mĩ đã bắt đầu xuất hiện các công ty độc quyền.
- Sự kết hợp giữa tư bản ngân hàng với tư bản công nghiệp tạo nên tầng lớp tư bản tài chính.
- Tầng lớp tư bản tài chính chú trọng hoạt động xuất khẩu tư bản
- Các nước tư bản tăng cường cạnh tranh xâm lược thuộc địa.
⇒ Đến cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản đã phát triển thành của chủ nghĩa đế quốc.
Bài 2: Trình bày những chuyển biến lớn về kinh tế ở các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ?
Hướng dẫn giải
- Ở những nước tư bản Âu - Mỹ, các công ty độc quyền kiểm soát các ngành kinh tế trọng yếu, như: luyện kim, đóng tàu và khai thác mỏ,…
- Từ cuối thế kỉ XIX, tốc độ phát triển kinh tế và vị thế của các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ có sự thay đổi rõ rệt:
+ Anh từ vị trí đứng đầu thế giới về sản xuất công nghiệp đã tụt xuống vị trí thứ 3.
+ Pháp từ vị trí thứ 2 đã tụt xuống vị trí thứ 4 thế giới về sản xuất công nghiệp.
+ Công nghiệp Mỹ vươn lên dẫn đầu thế giới và Đức giữ vị trí thứ hai.
Luyện tập Bài 9 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Học xong bài này các em cần biết:
- Mô tả được những nét chính về quá trình hình thành của chủ nghĩa đế quốc.
- Nhận biết được những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội, đối ngoại của các đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.
3.1. Trắc nghiệm Bài 9 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 4 Bài 9 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. tổ chức phường hội.
- B. tổ chức thương hội.
- C. công trường thủ công.
- D. ông ty độc quyền.
-
- A. tư bản ngân hàng và tư bản công nghiệp.
- B. những chủ đồn điền lớn và tư bản công nghiệp.
- C. tư bản ngân hàng và những chủ đồn điền lớn.
- D. tư bản công nghiệp và tư bản nhà nước.
-
- A. Cuối thế kỉ XVII - đầu thế kỉ XVIII.
- B. Cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX.
- C. Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
- D. Cuối thế kỉ XX - đầu thế kỉ XXI.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 9 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 4 Bài 9 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 44 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi trang 44 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi trang 46 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 1 trang 47 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 2 trang 47 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng 3 trang 47 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Hỏi đáp Bài 9 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
