Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Bài 14: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

a. Những thành tựu chủ yếu về khoa học và kĩ thuật

- Các phát minh mới trong kĩ thuật, như tàu thuỷ, máy điện thoại, đèn điện, và súng trường được ra đời nhờ sử dụng máy hơi nước và các phát minh mới trong ngành luyện kim.

Hình 1. Sơ đồ một số phát minh quan trọng của ngành khoa học tự nhiên thế kỉ XIX

- Khoa học tiến bộ trong việc hiểu biết sâu sắc hơn về thế giới tự nhiên và xã hội loài người, với sự phát triển của các lĩnh vực như Khảo cổ học, Nhân chủng học, và Xã hội học.

- Ngành Tâm lý học mới xuất hiện với các nhà tiên phong như I. Pavlov và S. Freud.

- Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của C. Mác và Ph. Ăng-ghen là phát minh lớn nhất trong lĩnh vực khoa học xã hội.

b. Tác động của sự phát triển khoa học, kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX

- Các thành tựu khoa học, kĩ thuật thế kỉ XVIII - XIX đã đưa ra hiểu biết mới về thế giới tự nhiên và xã hội loài người. Thuyết tiến hoá của Đác-uyn đem đến quan điểm khác biệt về nguồn gốc con người và tạo vật.

- Những thành tựu đó ảnh hưởng đến đời sống xã hội loài người, tiến vào thời đại văn minh công nghiệp. Máy móc thay thế lao động chân tay, dân số tăng và đời sống tiện nghi hơn.

- Các nước Tây Âu phát triển, tầng lớp giàu có xuất hiện. Nhưng đồng thời, đông người nghèo hơn và phải di cư sang châu Đại Dương và châu Mỹ.

Hình 2. Sắt và than đá (tranh vẽ của Uy-li-am Xcốt (William Scott, năm 1861, Anh)

- Những thành tựu của khoa học, kĩ thuật đã tác động lên xã hội và định hình thế giới hiện đại trong hình bao gồm:

1. Điện và điện báo

2. Đường sắt và tàu hoả

3. Cầu sắt

4. Tàu thuỷ chạy bằng máy hơi nước được thể hiện qua ống khỏi tàu

5. Luyện sắt

6. Máy dập và sự xuất hiện của báo chí

7. Hai đứa trẻ mặc đẹp giữa cảnh khỏi bụi ổn áo thể hiện cho tầng lớp giàu có trong xã hội

a. Những thành tựu chủ yếu về văn học và nghệ thuật

- Thế kỉ XVIII - XIX chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của văn học, âm nhạc và hội hoạ. Nhiều tác phẩm văn học như Đông Gioăng, Ai-van-hô, Tấn trò đời, Những người khốn khổ, Chiến tranh và hoà bình đã trở thành kinh điển. Âm nhạc cổ điển đạt đỉnh cao với các nhà soạn nhạc như Mô-da, Bét-tô-ven, Lít, Trai-cop-xki.

- Trong hội hoạ, các nghệ sĩ thể hiện hiện thực xã hội và tầng lớp lao động thành thị chăm chỉ. Trường phái Ấn tượng phát triển mạnh ở Pháp trong những năm 1860 và 1870.

b. Tác động của sự phát triển văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX

- Văn học nghệ thuật thế kỉ XVIII - XIX thể hiện chân thực thế giới tự nhiên - xã hội, đời sống và khát vọng của con người trong thời đại công nghiệp.

- Điều này tác động tới quan điểm tư tưởng của tầng lớp tư sản, đồng thời phản ánh mặt trái của chủ nghĩa tư bản và bảo vệ người nghèo khổ.

- Nhiều tác phẩm tác động trực tiếp đến cuộc đấu tranh của nhân dân lao động chống lại áp bức, góp phần tạo nên những cải cách xã hội.

Hình 3. Người nữ thợ giặt trong thời đại công nghiệp (tranh vẽ của Ô-nô-rê Đô-mi-ê (Honoré Daumier) (1808-1879))

Bài 1: Liệt kê những thành tựu tiêu biểu về kĩ thuật?

Hướng dẫn giải

- Máy hơi nước được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực sản xuất.

- Ngành luyện kim có nhiều tiến bộ mới, ví dụ: phương pháp luyện gang thành sắt, phương pháp luyện sắt thành thép,…

- Xuất hiện nhiều phát minh mới trên các lĩnh vực giao thông vận tải, nông nghiệp, quân sự, thông tin liên lạc,… Tiêu biểu, như: tàu thuỷ của R, Phơn-tơn, máy thu hoạch lúa mì của Mác Kây, máy điện thoại của A.G.Beo; đại bác, súng trường, tàu vỏ thép trọng tải lớn, ngư lôi,...

Bài 2: Nêu một vài thành tựu tiêu biểu về khoa học tự nhiên?

Hướng dẫn giải

- Xuất hiện nhiều phát minh, khám phá quan trọng, góp phần mang đến hiểu biết sâu sắc hơn về thế giới tự nhiên và xã hội loài người, như:

+ Năm 1859, Sác-lơ Đác-uyn công bố thuyết tiến hóa, giải thích sự đa dạng các chủng loài động, thực vật là do chọn lọc tự nhiên

+ Năm 1860, G. Men-đen công bố các nghiên cứu về di truyền thông qua các thử nghiệm trên thực vật.

+ Năm 1869, Đ. I. Men-đê-lê-ép công bố Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

+ Năm 1898, 2 nhà khoa học Pi-e Quy-ri và Ma-ri Quy-ri đã tìm ra năng lượng phóng xạ, đặt nền tảng cho ngành nguyên tử học.

Học xong bài này các em cần biết:

- Mô tả được một số thành tựu tiêu biểu về khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.

- Phân tích được tác động của sự phát triển khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII – XIX.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 4 Bài 14 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Người phát minh ra máy điện thoại là ai?

  • A. R. Phơn-tơn.
  • B. G. Men-đen.
  • C. T. Ê-đi-xơn.
  • D. A.G. Bell.

• Câu 2:

  Năm 1807, R. Phơn-tơn (người Mỹ) đã chế tạo thành công

  • A. máy hơi nước.
  • B. động cơ đốt trong.
  • C. đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước.
  • D. tàu thủy chạy bằng hơi nước.

• Câu 3:

  Trong thế kỉ XVIII - XIX, trên lĩnh vực quân sự, con người đã phát minh ra những loại vũ khí nào?

  • A. Bom nguyên tử, súng trường,...
  • B. Đại bác, súng trường, ngư lôi,…
  • C. Súng thần cơ, bom nguyên tử,…
  • D. Tên lửa, đại bác, súng trường,…

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 4 Bài 14 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Giải Câu hỏi trang 60 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST

Giải Câu hỏi trang 62 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST

Luyện tập 1 trang 63 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST

Vận dụng 2 trang 63 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!