Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 14: Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô - Đinh - Tiền Lê (938-1009)

- Năm 939, Ngô Quyền xưng vương, bỏ chức Tiết độ sứ và đóng đô ở Cổ Loa.

- Ngô Quyền thiết lập bộ máy chính quyền mới và cử các tướng lĩnh trấn giữ các châu quan trọng ở địa phương. 

- Ngô Quyền ở ngôi được 6 năm, đất nước bình yên, nền độc lập được củng cố.

Hình 14.2. Cổng làng cổ Đường Lâm (Hà Nội) - "Làng hai vua"

- Sau khi Ngô Quyền mất, các con ông không đủ sức giữ vững chính quyền, một số hào trưởng địa phương nổi lên chiếm giữ các nơi.

- Năm 965, chính quyền nhà Ngô tan rã, đất nước lâm vào tình trạng “Loạn 12 sứ quân”.

- Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước trong hoàn cảnh đất nước loạn lạc, suy tôn là Vạn Thắng Vương.

Hình 14.3. Lược đồ vị trí 12 sứ quân

- Năm 968, Định Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng), đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình). Năm 970, vua đặt niên hiệu là Thái Bình, đúc tiền Thái Bình hưng bảo, khẳng định vị thế độc lập của Đại Cồ Việt.

Hình 14.5. Đền vua Đinh - vị trí xưa là trung tâm của kinh đô Hoa Lư

Dãy núi đá vôi bao quanh là bức tường thành tự nhiên bảo vệ kinh đô

Hình 14.6. Đồng tiền Thái Bình hưng bảo (thế kỉ X)

- Cuối thời Đinh nội bộ lục đục. Năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị ám hại, con út là Đinh Toàn nối ngôi nhưng còn nhỏ tuổi. Lê Hoàn được suy tôn làm vua.

Diễn biến:

- Đầu năm 981, Hầu Nhân Bảo chỉ huy quân Tống theo hai đường thủy, bộ tấn công Đại Cồ Việt.

- Lê Hoàn cho quân mai phục, chặn đánh địch ở Lục Đầu Giang, Bạch Đằng, Tây Kết, ...

- Quân địch thua trận, bỏ chạy về nước. Hầu Nhân Bảo tử trận.

Kết quả: Quân Tống đại bại. Nền độc lập của Đại Cồ Việt được giữ vững

Hình 14.8. Lược đồ kháng chiến chống Tống xâm lược năm 981

Thời Đinh, chính quyền được kiện toàn dần.

- Hoàng đế đứng đầu triều đình trung ương

- Giúp vua trị nước có các cao tăng và ban văn, ban võ.

- Tướng lĩnh thân cận giữ chức vụ chủ chốt

- Chính quyền địa phương: gồm đạo (châu), giáp, xã

Năm 980, Lê Hoàn đổi niên hiệu là Thiên Phúc, lập nên nhà Tiền Lê.

- Vua đứng đầu chính quyền

- Phong vương cho các con, trấn giữ nơi quan trọng

- Thái sư, đại sư, quan văn, quan võ giúp vua

- Ở địa phương: vua đổi thành lộ, phủ, châu, rồi đến giáp. Đơn vị cơ sở là xã. 

- Quân đội: cấm quân và quân địa phương

- Xã hội gồm 2 bộ phận:

• Thống trị: vua, quan, một bộ phận nhà sư, đạo sĩ 
• Bị trị: nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì 

- Nông dân là lực lượng sản xuất chính, cày ruộng công làng xã. Nô tì là tầng lớp thấp nhất trong xã hội, chủ yếu hầu hạ vua, quan

- Nho giáo chưa phát triển, Phật giáo được truyền bá rộng rãi.

- Nhà sư là người có học, được chính quyền và nhân dân tôn trọng.

- Nhiều loại hình văn hóa dân gian phát triển, đặc biệt là hát chèo, đánh đu, đấu vật, ...

Hình 14.9. Cột kinh Phật thời Tiền Lê ở chùa Nhất trụ (Hoa Lư, Ninh Bình)

Câu 1: Trình bày những nét chính về xã hội thời Ngô - Đinh - Tiền Lê?

Hướng dẫn giải

- Xã hội: gồm hai bộ phận, có địa vị chính trị và kinh tế khác nhau

• Bộ phận thống trị gồm: vua, quan và một bộ phận nhà sư, đạo sĩ
• Bộ phận bị trị gồm: nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì
• Nông dân là lực lượng sản xuất chính trong xã hội, nô tì là tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội

Câu 2: Hoàn thành các nội dung sau với các mốc thời gian chính xác:

- Năm ______, Định Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng), đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình). 

- Năm ______, Lê Hoàn đổi niên hiệu là Thiên Phúc, lập nên nhà Tiền Lê.

Hướng dẫn giải

- Năm 968, Định Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng), đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình). 

- Năm 980, Lê Hoàn đổi niên hiệu là Thiên Phúc, lập nên nhà Tiền Lê.

Qua bài giảng ở trên, giúp các em học sinh:

- Nêu được những nét chính về thời Ngô

- Trình bày được công cuộc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh và sự thành lập nhà Đinh

- Mô tả được cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn năm 981

- Giới thiệu được những nét chính về tổ chức chính quyền thời Ngô - Đinh - Tiền Lê

- Nhận biết được đời sống xã hội văn hóa thời Ngô - Đinh - Tiền Lê.

Để củng cố bài học xin mời các em cùng làm Bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo Chương 5 Bài 14 để kiểm tra xem mình đã nắm được nội dung bài học hay chưa.

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức và nắm vững hơn về bài học này nhé!

Bên cạnh đó các em có thể xem phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo Chương 5 Bài 14 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Câu hỏi mục 1 trang 51 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 2 trang 52 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 3 trang 53 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 4 trang 54 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 5 trang 55 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Luyện tập 1 trang 56 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Luyện tập 2 trang 56 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Vận dụng trang 56 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!