Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 35: Thực hành: Cảm ứng ở sinh vật

a. Dụng cụ

- Chậu trồng cây/ khay nhựa; đất/ cát trồng ây; que tre hoặc gỗ nhỏ; chậu hoặc chai nhựa (đã sử dụng) đục lỗ nhỏ; nước; hộp carton.

- Tranh ảnh về một số hiện tượng cảm ứng ở cây xanh; video về một số tập tính ở động vật như tập tính kiếm ăn, đánh dấu lãnh thổ, chăm sóc con non, di cư, sống bầy đàn, ...

b. Mẫu vật

Hạt đỗ (đậu), hạt bầu, hạt bí hoặc cây non của loài đó.

a. Thí nghiệm chứng minh tính hướng nước của cây

Chuẩn bị: 2 chậu đất/ cát giống nhau (nếu sử dụng đất cần lấy đất tơi xốp, nhiều mùn để khi nhổ cây quan sát không bị đứt)

+ Bước 1: Gieo hạt đỗ vào 2 chậu, tưới nước đủ ẩm.

+ Bước 2: Theo dõi sự nảy mầm của hạt thành cây có từ 3 đến 5 lá.

+ Bước 3: Đặt chậu nước có lỗ thủng nhỏ vào trong 1 chậu cây sao cho nước ngấm vào đất không gây ngập úng cây.

Hình 35.1. Thí nghiệm tính hướng nước của cây

+ Bước 4: Sau 3 đến 5 ngày (kể từ khi đặt chậu nước), nhẹ nhàng nhổ cây ra khỏi chậu quan sát hướng mọc của rễ cây.

b. Thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của cây

Chuẩn bị: 2 chậu đất trồng cây giống nhau; 2 hộp carton không đáy, 1 hộp khoét lỗ phía trên, hộp còn lại khoét phía bên cạnh.

- Bước 1: Gieo hạt đỗ vào trong đất, tưới nước đủ ẩm và đợi đến khi hạt nảy mần.

- Bước 2: Úp lên mỗi chậu cây 1 hộp carton, đặt trong môi trường ánh sáng tự nhiên.

- Bước 3: Sau khoảng từ 3 đến 5 ngày, nhấc hộp carton ra khỏi các chậu cây quan sát hướng của thân cây.

Hình 35.2. Thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của cây

c. Quan sát tính hướng tiếp xúc của cây

- Quan sát tranh ảnh, video về tính hướng tiếp xúc của cây mướp hoặc bầu, bí.

- Ghi chép kết quả quan sát được

d. Quan sát một số tập tính của động vật

- Quan sát tranh ảnh, video về một số tập tính ở động vật như tập tính kiếm ăn, đánh dấu lãnh thổ, chăm sóc con non, di cư, sống bầy đàn,...

- Ghi chép kết quả quan sát được.

a. Kết quả thí nghiệm

- Bảng 35.1

- Bảng 35.2

- Bảng 35.3

b. Nhận xét, kết luận về kết quả của các thí nghiệm chứng minh tính hướng nước, hướng sáng, hướng tiếp xúc của cây:

- Tính hướng nước: Ở thí nghiệm tính hướng nước, rễ cây có xu hướng hướng về phía nguồn nước: Ở chậu đối chứng, nước phân bố đều nên rễ cây mọc thẳng hướng xuống dưới; ở chậu thí nghiệm, nước phân bố lệch về phía có chậu nước nên rễ cây mọc lệch về phía đó nhằm tìm kiếm nguồn nước dễ dàng hơn. Từ đó, có thể kết luận: Rễ cây có tính hướng nước.

- Tính hướng sáng: Ở thí nghiệm tính hướng sáng, ở hộp khoét lỗ phía trên, ánh sáng phân bố đều từ trên xuống dưới nên ngọn cây mọc thẳng; ở hộp khoét lỗ phía bên cạnh, ánh sáng lệch về một phía nên ngọn cây cũng mọc lệch về phía có nhiều ánh sáng. Từ đó, có thể kết luận: Ngọn cây có tính hướng sáng.

- Hướng tiếp xúc: Các loài cây thân leo như cây nho, cây mướp, cây bầu, cây hoa giấy,… sẽ bám và leo lên giá thể (nếu có). Từ đó, có thể kết luận: Một số cây thân leo có tính hướng tiếp xúc.

c. Trả lời các câu hỏi sau đây:

- Tại sao trong thí nghiệm chứng minh tính hướng nước, người ta lại đặt chậu nước thủng lỗ nhỏ ở một phía của chậu cây và chỉ cho nước ngấm từ từ mà không để nước ngấm nhanh ra khắp chậu?

⇒ Trong thí nghiệm chứng minh tính hướng nước, người ta lại đặt chậu nước thủng lỗ nhỏ ở một phía của chậu cây và chỉ cho nước ngấm từ từ mà không để nước ngấm nhanh ra khắp chậu để tạo ra điều kiện nước khác biệt ở chậu thí nghiệm so với chậu đối chứng: ở chậu thí nghiệm, nước chỉ có ở một phía còn ở chậu đối chứng, nước có đều trong chậu. Điều đó đảm bảo kiểm chứng được tính hướng nước của rễ cây.

- Trong thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng, nếu thường xuyên xoay chậu theo các hướng khác nhau thì kết quả sẽ như thế nào? Giải thích.

⇒ Trong thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng, nếu thường xuyên xoay chậu theo các hướng khác nhau thì ngọn cây sẽ mọc thẳng do tất cả các phía của ngọn cây đều nhận được ánh sáng như nhau.

Học xong bài học này, em có thể:

- Trình bày được cách làm thí nghiệm chứng minh tính cảm ứng ở thực vật (ví dụ hướng sáng, hướng nước, hướng tiếp xúc)

- Quan sát, ghi chép và trình bày được kết quả quan sát một số tập tính của động vật

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 8 Bài 35 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Trong mùa sinh sản, một con chim đực có ngực đỏ thường bảo vệ lãnh thổ của chúng bằng cách tấn công những con đực khác. Thí nghiệm dùng các con chim giả có màu sắc khác nhau thì nó chỉ tấn công những con có bộ ngực đỏ. Điều này có thể do đâu?

  • A. Chim Robin chỉ nhận biết được màu đỏ trong số các màu tự nhiên
  • B. Chúng chỉ có phản ứng với những cá thể giống mình
  • C. Màu đỏ ở ngực chim lạ là dấu hiệu khiêu kích  đối với chúng
  • D. Những con chim có ngực đỏ thường là những con khỏe mạnh nên được nhiều chim mái lựa

• Câu 2:

  Hươu đực quệt dịch có mùi đặc biệt tiết ra từ tuyến cạnh mắt của nó vào cành cây để thông báo cho các con đực khác là tập tính gì?

  • A. Kiếm ăn
  • B. Sinh sản
  • C. Di cư
  • D. Bảo vệ lãnh thổ

• Câu 3:

  Tu hú không có tập tính ấp trứng, vậy chúng duy trì nòi giống bằng cách nào sau đây?

  • A. Tiện đâu đẻ đấy
  • B. Chúng đẻ số lượng trứng lớn để trừ hao
  • C. Chúng “đẻ nhờ” vào tổ chim khác
  • D. Chúng đẻ con

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Chương 8 Bài 35 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Giải bài 35.1 trang 79 SBT Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 35.2 trang 79 SBT Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!