Chứng minh sự đa dạng của lớp cá

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

– HS thấy được sự đa dạng của cá về số loài , lối sống, môi trường sống.

– Trình bày được đặc điểm cơ bản phân biệt lớp cá sôn và lớp cá xương.

– Nêu được vai trò của cá trong đời sống con người.

– Trình bày được đặc điểm chung của cá.

1. Kĩ năng

– Rèn kĩ năng quan sát tranh, so sánh để rút ra Tiểu kết.

– Kĩ năng hoạt động nhóm.

1. CHUẨN BỊ

– Tranh ảnh 1 số loài cá sống trong các điều kiện sống khác nhau.

– Bảng phụ ghi nội dung bảng SGK trang 111.

III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
3. Dạy bài mới

Hoạt động 1: Sự đa dạng về thành phần loài và đa dạng về môi trường sống

1. Đa dạng về thành phần loài

Hoạt động của GV	Hoạt động của HS
– Yêu cầu HS đọc thông tin hoàn thành bài tập sau: Dấu hiệu so sánh Lớp cá sôn Lớp cá xương Nơi sống Đặc điểm dễ phân biệt Đại diện – Thấy được do thích nghi với những điều kiện sống khác nhau nên cá có cấu tạo và hoạt động sống khác nhau. – GV chốt lại đáp án đúng – GV tiếp tục cho thảo luận: – Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt lớp cá sôn và lớp cá xương?	– Mỗi HS tự thu nhận thông tin hoàn thành bài tập. – Các thành viên trong nhóm thảo luận thống nhất đáp án. – Đại diện nhóm lên bảng điền, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. – Căn cứ vào bảng, HS nêu đặc điểm cơ bản phân biệt 2 lớp là : Bộ xương.

Tiểu kết:

– Số lượng loài lớn.

– Cá gồm:

+ Lớp cá sôn: bộ xương bằng chất sôn.

+ Lớp cá xương: bộ xương bằng chất xương.

1. Đa dạng về môi trường sống

– GV yêu cầu HS quan sát hình 34 (1-70 và hoàn thành bảng trong SGK trang 111. – GV treo bảng phụ, gọi HS lên bảng chữa bài. – GV chốt lại bằng bảng kiến thức chuẩn.

– HS quan sát hình, đọc kĩ chú thích và hoàn thành bảng. – HS điền bảng, lớp nhận xét, bổ sung. – HS đối chiếu, sửa chữa sai sót nếu có.

TT	Đặc điểm môi trường	Loài điển hình	Hình dáng thân	Đặc điểm khúc đuôi	Đặc điểm vây chân	Bơi: nhanh, bình thường, chậm, rất chậm
1	Tầng mặt thường thiếu nơi ẩn náu	Cá nhám	Thon dài	Khoẻ	Bình thường	Nhanh
2	Tầng giữa và tầng đáy	Cá vền, cá chép	Tương đối ngắn	Yếu	Bình thường	Bình thường
3	Trong các hang hốc	Lươn	Rất dài	Rất yếu	Không có	Rất chậm
4	Trên mặt đáy biển	Cá bơn, cá đuối	Dẹt, mỏng	Rất yếu	To hoặc nhỏ	Chậm

– GV cho HS thảo luận: – Điều kiện sống ảnh hưởng đến cấu tạo ngoài của cá như thế nào? K-G

– HS trả lời.

Tiểu kết:

– Điều kiện sống khác nhau đã ảnh hưởng đến cấu tạo và tập tính của cá.

Hoạt động 2: Đặc điểm chung của cá

Hoạt động của GV	Hoạt động của HS
– Cho HS thảo luận đặc điểm của cá về: + Môi trường sống + Cơ quan di chuyển + Hệ hô hấp + Hệ tuần hoàn + Đặc điểm sinh sản + Nhiệt độ cơ thể – GV gọi 1-2 HS nhắc lại đặc điểm chung của cá.	– Cá nhân nhớ lại kiến thức bài trước, thảo luận nhóm. – Đại diện nhóm trình bày đáp án, nhóm khác nhận xét, bổ sung. – HS thông qua các câu trả lời và rút ra đặc điểm chung của cá.

Tiểu kết:

– Cá là động vật có xương sống thích nghi với đời sống hoàn toàn ở nước:

+ Bơi bằng vây, hô hấp bằng mang.

+ Tim 2 ngăn: 1 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi.

+ Thụ tinh ngoài.

+ Là động vật biến nhiệt.

Hoạt động 3: Vai trò của cá

Hoạt động của GV	Hoạt động của HS
– GV cho HS thảo luận: – Cá có vai trò gì trong tự nhiên và đời sống con người? + Mỗi vai trò yêu cầu HS lấy VD để chứng minh – GV lưu ý HS 1 số loài cá có thể gây ngộ độc cho người như: cá nóc, mật cá trắm… – Để bảo vệ và phát triển nguồn lợi cá ta cần phải làm gì? K-G.	– HS thu thập thông tin GSK và hiểu biết của bản thân và trả lời. – 1 HS trình bày các HS khác nhận xét, bổ sung.

Tiểu kết:

– Cung cấp thực phẩm.

– Nguyên liệu chế thuốc chữa bệnh.

– Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp.

– Diệt bọ gậy, sâu bọ hại lúa.

1. Kiểm tra đánh giá(4’)

Yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau:

– Nêu vai trò của cá trong đời sống con người?

Đánh dấu X vào câu trả lời em cho là đúng.

Câu 1: Lớp cá đa dạng vì:

1. Có số lượng loài nhiều
2. Cấu tạo cơ thể thích nghi với các điều kiện sống khác nhau
3. Cả a và b

Câu 2: Dấu hiệu cơ bản để phân biệt cá sôn và cá xương:

1. Căn cứ vào đặc điểm bộ xương
2. Căn cứ vào môi trường sống.
3. Cả a và b.

Đáp án: 1c, 2a.

1. Hướng dẫn về nhà

– Học bài và trả lời câu hỏi SGK.

– Đọc mục “Em có biết”.

– Chuẩn bị: + Ếch đồng