Công nghệ 10 Cánh diều Bài 6: Ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất một số giá thể trồng cây

a. Định nghĩa

Giá thể là tên gọi chung của các vật liệu hoặc hỗn hợp các vật liệu giúp tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển bộ rễ cây trồng.

Hình 6.2. Một số loại giá thể trồng cây

b. Phân loại giá thể

Chia thành 2 nhóm chính:

- Giá thể hữu cơ (có nguồn gốc từ thực vật và động vật): rêu than bùn, mùn cưa, vỏ cây thông (Hinh 6.2A), vỏ cây, xơ dừa, trấu hun, phân chuồng...

- Giá thể vô cơ (có nguồn gốc từ các loại đá, cát, sỏi) đá trân châu Perlite (Hình 6.2B), đá khoảng Vermiculite (Hình 6.2C), sỏi nhẹ Keramzit,...

- Giá thể được áp dụng phổ biến trong trồng trọt công nghệ cao.

- Đây là yếu tố không thể thiếu trong nhiều hệ thống trồng cây không dùng đất. 

- Dưới đây là một số ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất giá thể trồng cây.

a. Công nghệ sản xuất viên nén xơ dừa

- Xơ dừa là sản phẩm chế biến từ quả dừa.

- Bóc tách xơ dừa sẽ thu được mụn dừa (chiếm 70% trong xơ). Mụn dừa là nguồn nguyên liệu hữu ích dùng làm giá thể trồng cây.

Hình 6.3. Quy trình sản xuất viên nén xơ dừa

Trong quá trình sản xuất viên nén xơ dừa, cần xử lý mụn dừa nhằm tách tanin và lignin ra khỏi mụn dừa vì 2 chất này cản trở sự trao đổi chất của bộ rễ, gây ảnh hưởng xấu đến cây trồng. 

Dùng nước sạch ngâm để xử lý tanin; dùng chế phẩm sinh học và với bột để tăng tốc độ phân giải lignin.

Sau khi mụn dừa đã được xử lý tanin và lignin có thể sử dụng làm giải thể hoặc phối trộn với các vật liệu khác thành giá thể thuỷ theo loại cây trồng.

Chẳng hạn: sử dụng 100% giá thể mụn dừa để trồng rau mầm. giá thể trồng thuỷ canh; trộn mụn dừa và phân hữu cơ (phân trùn quế) với tỉ lệ 7:3 khi ươm hạt giống..

Viên nén xơ dừa có chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho quá trình hạt nảy mầm các loại hạt giống rau, hoa.. Sử dụng viên nén sẽ tiết kiệm chi phí nhân công (không có công đoạn đóng bầu ươm ); đồng thời rút ngắn thời gian chăm sóc da viên nén đã chứa đầy đủ dưỡng chất cho hạt mầm phát triển tự nhiên, tự tăng tính đề kháng chống sâu bệnh. Viên nén xơ dừa dễ vận chuyển, tiện dụng, sạch sẽ và thân thiện với môi trường do không dùng túi nilon (Hình 6.4).

Hình 6.4. Ươm hạt bằng viên nén xơ dừa màng bao vải không dệt

b. Công nghệ sản xuất giá thể sỏi nhẹ Keramzit

- Sỏi nhẹ Keramzit (đất nung trồng cây) là vật liệu nhân tạo được nung từ các loại khoáng sét dễ chạy.

- Sỏi có cấu trúc tổ ong gồm các lỗ rỗng, nhỏ và kín. Xương và vỏ của chúng rất vững chắc và xốp.

Hình 6.5. Quy trình sản xuất sỏi nhẹ Keramzit

- Khi nung ở nhiệt độ 1 000 - 1 200°C, sét sẽ bị nóng chảy rồi sôi lên và trương phồng ra để hình thành vô số bọt khí, cần làm nguội nhanh để cố định bọt khí.

- Để sỏi làm giá thể trồng cây có được nguồn dinh dưỡng cung cấp cho cây trong giai đoạn ban đầu, cần ngâm sỏi trong dung dịch dinh dưỡng đa lượng với một tỉ lệ pha trộn các hợp chất thích hợp, ngâm trong dung dịch dinh dưỡng từ 1 đến 2 ngày để dung dịch dinh dưỡng ngấm sâu vào trong sỏi.

Hình 6.6. Giá thể sỏi nhẹ keramzit

Giá thể sỏi nhẹ Keramzit (Hinh 6.6B) có ưu điểm

- Là giữ nước, chất hữu cơ cung cấp cho cây,

- Tránh hiện tượng ngập úng, thối rễ cây. 

- Giải thể còn tạo môi trường thông thoảng giúp rễ cây phát triển mạnh, các cộng đồng vi sinh vật có lợi sống và sinh sôi liên tục.

- Đồng thời, môi trường sạch mầm bệnh, pH trung tính giúp cây có môi trường sinh trưởng và phát triển tốt.

- Khi phủ bề mặt chậu cây bằng sỏi nhẹ sẽ giúp hạn chế xói đất khi tưới, hạn chế cỏ dại, tăng tính thẩm mĩ.

Bài 1.

Em hãy cho biết sự khác nhau về môi trường sống của cây cà chua trong Hình 6.1A và 6.1B

Phương pháp giải:

Kết hợp sách giáo khoa trang 32 và hình vẽ để trả lời câu hỏi.

Hình 6.1. Trồng cà chua trong môi trường khác nhau

Lời giải chi tiết:

Sự khác nhau về môi trường sống của cây cà chua:

- Hình 6.1A: Trồng cà chua trực tiếp trên đất

– Hình 6.1B: Trồng cà chua trên giá thể.

Bài 2.

Theo em thế nào là giá thế tốt?

Phương pháp giải:

Kết hợp sách giáo khoa trang 32 để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Một giá thể tốt là loại có khả năng giữ nước tương đương với độ thoáng khí, và có các đặc điểm sau: Có khả năng giữ ẩm, hút ẩm nhanh, thấm nước dễ dàng. Có khả năng giữ độ thoáng khí Có pH trung tính và khả năng ổn định pH.

Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:

- Nêu được ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất giá thể trồng cây

- Phân biệt được các loại giá thể trồng cây.

- Nắm được các công nghệ sản xuất giá thể trồng cây.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 10 Cánh diều Bài 6 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Đâu được coi là giá thể?

  • A. rêu than bùn, mùn cưa, vỏ cây thông
  • B. Vỏ cây, xơ dừa, trấu hun, phân chuồng...
  • C. đá trân châu Perlite
  • D. Cả 3 đáp án trên

• Câu 2:

  Giá thể trồng cây được chia làm mấy nhóm?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 4

• Câu 3:

  Hãy xác định giá thể hữu cơ có nguồn gốc từ đâu?

  • A. Động vật
  • B. Thực vật
  • C. đá, cát, sỏi
  • D. A và B đúng

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 10 Cánh diều Bài 6 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 32 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Hình thành kiến thức 1 trang 32 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Hình thành kiến thức 2 trang 32 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Luyện tập trang 32 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Hình thành kiến thức 1 trang 33 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Hình thành kiến thức 2 trang 33 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Luyện tập trang 34 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 34 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Hình thành kiến thức 1 trang 35 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Hình thành kiến thức 2 trang 35 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Vận dụng 1 trang 35 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Vận dụng 2 trang 35 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!