Nội dung bài học tổng kết chương giúp ta ôn lại những kiến thức cơ bản đã học trong chương phần quang hình học, đó là những kiến thức có liên quan đến hiện tượng khúc xạ ánh sáng, thấu kính hội tụ, thấu kính phân kỳ, Sự tạo ảnh trong máy ảnh, mắt, mắt cận mắt láo, kính lúp.
Để chuẩn bị tốt cho phần này, mời các em cùng nhau tìm hiểu nội dung của Bài 51: Bài tập quang hình học
Tóm tắt lý thuyết
2.1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
-
Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
-
Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ
-
Khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt chất rắn, lỏng khác nhau thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
-
Khi góc tới tăng (giảm) thì góc khúc xạ cũng tăng (giảm).
-
Khi góc tới bằng 0o thì góc khúc xạ bằng 0o, tia sáng không bị gãy khúc khi truyền qua hai môi trường.
-
2.2. Thấu kính hội tụ
-
Thấu kính hội tụ thường dùng có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
-
Mỗi thấu kính đều có trục chính, quang tâm, tiêu điểm và tiêu cự.
Trong ngữ cảnh mở rộng, các thấu kính làm việc với ánh sáng và bằng kỹ thuật truyền thống được gọi là thấu kính quang học.
Thấu kính dùng trong máy ảnh: Thấu kính lồi hay còn gọi là thấu kính hội tụ là thấu kính có phần trung tâm dày hơn phần rìa.
a. Sử dụng 3 tia đặc biệt:
-
Tia tới đi qua quang tâm, tia này truyền thẳng
-
Tia tới song song với trục chính, tia ló đi qua tiêu điểm F'của thấu kính
-
Tia tới đi qua tiêu điểm F, tia ló song song với trục chính
b. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
-
Đối với thấu kính hội tụ:
-
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
-
Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật.
-
-
Muốn dựng ảnh A'B' của AB qua thấu kính (AB vuông góc với trục chính của thấu kính, Anam82 trên trục chính), chỉ cần dựng ảnh B' của B bằng cách vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt, sau đó từ B' hạ vuông góc xuống trục chính ta có ảnh A' của A.
Bài tập minh họa
Bài 1.
Hưỡng dẫn giải:
-
Vì ảnh của tất cả các vật nằm trước thấu kính phân kì đều là ảnh ảo nằm trong khỏang từ tiêu điểm đến quang tâm của thấu kính, nên tiêu cự của thấu kính phân kì này là:
Bài 2.
Người ta muốn chụp ảnh một bức tranh có kích thức 0,48 m x 0,72 m trên một phim có kích thước 24 mm x 36 mm, sao cho ảnh thu được có kích thước càng lớn càng tốt. Tiêu cự của vật kính máy ảnh là 6 cm.
a. Ảnh cao bằng bao nhiêu lần vật?
b. Hãy dựng ảnh (không cần đúng tỉ lệ) và dựa vào hình vẽ để xác định khoảng cách từ vật kính đến bức tranh.
Hưỡng dẫn giải:
b. Dựng ảnh như hình 51.4. Từ hình vẽ ta có:
4. Luyện tập Bài 51 Vật lý 9
Qua bài này, các em sẽ được làm quen với các kiến thức liên quan đến Bài tập quang hình học cùng với các bài tập liên quan theo nhiều cấp độ từ dễ đến khó…, các em cần phải nắm được:
-
Củng cố và nắm chắc các kiến thức cơ bản của quang hình học
-
Vận dụng được một cách tổng hợp các kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề ( Trả lời câu hỏi, giải bài tập, giải thích các hiện tượng ...) có liên quan.
4.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 51 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Trên đoạn AN.
- B. Trên đoạn NH.
- C. Tại điểm N.
- D. Tại điểm H.
-
- A. Một ảnh cùng chiều, nhỏ hơn vật.
- B. Một ảnh cùng chiều, lớn hơn vật.
- C. Một ảnh ngược chiều, nhỏ hơn vật.
- D. Một ảnh ngược chiều, lớn hơn vật.
-
- A. 10 cm.
- B. 20 cm.
- C. 40 cm.
- D. 30 cm.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
4.2. Bài tập SGK và Nâng cao
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Vật lý 9 Bài 51 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập C1 trang 135 SGK Vật lý 9
Bài tập C2 trang 135 SGK Vật lý 9
Bài tập C3 trang 136 SGK Vật lý 9
Bài tập 51.1 trang 104 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.2 trang 104 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.3 trang 104 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.4 trang 105 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.5 trang 105 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.6 trang 104 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.7 trang 105 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.8 trang 105 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.9 trang 105 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.10 trang 106 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.11 trang 106 SBT Vật lý 9
Bài tập 51.12 trang 106 SBT Vật lý 9
5. Hỏi đáp Bài 51 Chương 3 Vật lý 9
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Vật lý HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Vật Lý 9 HỌC247
