Soạn bài Thần Trụ Trời tóm tắt - Chân trời sáng tạo Ngữ văn 10

- Thần trụ trời là truyện thần thoại được lưu truyền khá sớm trong dân gian Việt Nam giải thích sự hình thành trời đất tự nhiên: biển, hồ, sông, núi,… Thuở ấy, chưa có sự xuất hiện của loài người và muôn vật. Trời và đất chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm chưa được phân chia rõ ràng. dân gian đã ghi công của các vị thần này trong câu hát được lưu truyền từ đời này sang đời khác và còn truyền đến ngày hôm nay.

- Cách xây dựng nhân vật độc đáo, mang đặc trưng của thể loại thần thoại.

- Hình tượng nhân vật tiêu biểu, điển hình.

- Văn phong, cách diễn đạt mạch lạc, dễ hiểu, phù hợp với thể loại thần thoại.

- Ngôn từ thuần Việt, dễ hiểu.

Câu 1:

Chỉ ra các chi tiết về không gian, thời gian của câu chuyện.

Trả lời:

- Những chi tiết về không gian: Thuở ấy; chưa có thế gian; chưa có muôn vật, loài người;...

- Những chi tiết về thời gian: Một vùng hỗn độn, tối tăm, lạnh lẽo; Đám mịt mờ, hỗn độn; ...

Câu 2:

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận ra Thần Trụ Trời là một truyện thần thoại?

Trả lời:

- Những dấu hiệu khiến em nhận ra Thần Trụ Trời là truyện thần thoại là:

    + Truyện kể về vị Thần Trụ Trời có công tạo lập ra vạn vật trên đất trời, vị thần có sức mạnh phi thường, kì vĩ, lớn lao để thực hiện công việc tạo lập đất trời.

    + Không gian và thời gian trong truyện là không gian và thời gian khởi thủy của buổi khai thiên lập địa.

Câu 3:

Tóm tắt quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ Trời. Từ đó, hãy nhận xét về đặc điểm của nhân vật này.

Trả lời:

- Quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật Thần Trụ Trời:

Từ thuở xa xưa, khi đất trời chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm, có một vị thần với vóc dáng khổng lồ và năng lực phi thường xuất hiện. Thần đã đào đất, đập đá rồi đắp thành một cái cột khổng lồ chống trời lên cao tít, phân đôi đất và trời. Khi trời và đất thành hai phần, thần lại phá chiếc cột chống trời đi, ném tung đất đá thành núi đồi, đảo;  chỗ đất đào làm cột biến thành sông, biển.

- Nhận xét về đặc điểm của nhân vật Thần Trụ Trời:

Thần Trụ Trời hiện lên là một vị thần với tầm vóc to lớn, khổng lồ “Chân thần dài không thể tả xiết. Thần bước một bước là có thể qua từ vùng này đến vùng nọ, hay từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác”; không những vậy, thần còn có năng lực siêu nhiên “đội trời lên, đưa cột cao to chống trời, phá cột chống trời, tạo ra núi sống biển cả...”.

Câu 4:

Nêu nội dung bao quát của truyện Thần Trụ Trời.

Trả lời:

- Nội dung bao quát của truyện Thần Trụ Trời: Truyện kể về quá trình tạo lập ra vạn vật trên trái đất của vị thần Trụ Trời, từ đó giải thích vì sao có trời, có đất, vì sao mặt đất lại không bằng phẳng, vì sao lại có sông, núi, biển đảo,...

Câu 5:

Nhận xét về cách giải thích quá trình tạo lập thế giới của tác giả dân gian. Ngày nay, cách giải thích ấy có còn phù hợp không? Vì sao?

Trả lời:

- Cách giải thích về quá trình tạo lập thế giới của các tác giả dân gian cho thấy trí tưởng tượng vô cùng phong phú và đa dạng tuy nhiên nhận thức hiểu biết còn đơn giản, chất phác. Họ tin vào thần thánh và cho rằng trời đất, thế gian là do các vị Thần tạo nên.

- Ngày nay, cách giải thích ấy không còn phù hợp bởi khoa học hiện đại đang ngày càng phát triển, con người cũng nhờ đó mà đã tìm ra nguyên lí, tính chất của các hiện tượng  tự nhiên trên trái đất, chứ không còn giải thích dựa trên những yếu tố thần linh nữa.

Câu 6:

- Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp,…” trong truyện Thần Trụ Trời gợi cho bạn nhớ đến truyền thuyết nào của người Việt Nam? Hãy tóm tắt truyền thuyết ấy và chỉ ra điểm tương đồng giữa hai tác phẩm.

Trả lời:

- Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp,...” trong truyện Thần Trụ Trời gợi cho em nhớ đến truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy.

- Tóm tắt truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy:

Vào đời vua Hùng thứ 6, nhà vua muốn tìm một loại lễ vật để cúng Tiên Vương. Trong khi những người con khác mang đến sơn hào hải vị, thì chàng hoàng tử thứ mười tám là Lang Liêu khi được thần nhân mách bảo, đã mang đến hai món bánh ngon làm từ hạt gạo thân thuộc là bánh chưng và bánh giầy. Tượng trưng cho Đất, chiếc bánh chưng có hình dáng vuông vức, đẹp mắt, nhân bên trong là thịt mỡ với đậu xanh, bên ngoài là những hạt nếp chắc mẩy được gói cẩn thận bằng lá dong và luộc chín. Tượng trưng cho Trời, bánh giầy tròn, trắng muốt được làm từ nếp quết nhuyễn, dẻo và thơm. Hai chiếc bánh là Trời Đất, ôm lấy vạn vật, là công ơn dưỡng dục của cha mẹ, chẳng gì trên đời này có thể sánh bằng.

- Điểm tương đồng giữa 2 tác phẩm là:

+ Đất và trời trong thần thoại Thần Trụ Trời có hình dạng “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp”.

+ Truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy thì bánh chưng có hình vuông tượng trưng cho đất, bánh giầy hình tròn tượng trưng cho trời.

→ Cả hai truyện đều thể hiện được quan niệm cổ, từ Đông sang Tây. Tin rằng trái đất là một phiến phẳng hình vuông, trời là cái quả tròn rỗng như cái chuông chụp lên cái phiến đất hình vuông trong đó có cả con người và vạn vật sinh sống.

Trên đây là những gợi ý trả lời hệ thống câu hỏi thuộc phần hướng tìm hiểu bài học mà các em phải hoàn thành trong quá trình soạn bài Thần trụ Trời.

Ngoài ra, để củng cố và nâng cao kiến thức bài học được tốt hơn mời các em xem thêm

• Soạn bài chi tiết Thần trụ Trời
• Bài giảng Thần trụ Trời

---------------Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp----------------