Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Thiên nhiên châu Á

- Vị trí địa lí: Lãnh thổ trên đất liền kéo dài từ vùng cận cực Bắc đến Xích đạo, một số đảo và quần đảo kéo dài đến vĩ tuyến 10oN.

- Phía tây giáp châu Âu.

- Phía tây nam giáp châu Phi qua eo đất Xuy-ê.

- Phía nam giáp Ấn Độ Dương.

- Phía đông giáp Thái Bình Dương.

- Phía bắc giáp Bắc Băng Dương.

- Hình dạng:

• Dạng khối rộng lớn.
• Bờ biển bị chia cắt mạnh, có nhiều bán đảo, vịnh biển,…

- Kích thước: châu lục rộng lớn nhất thế giới.

• Diện tích đất liền: 41,5 triệu km² (gồm cả lãnh thổ Liên Bang Nga).
• Diện tích đất liền và cả các đảo: 44,4 triệu km².

a. Địa hình, khoáng sản

Địa hình: nhiều hệ thống núi, cao nguyên đồ sộ và nhiều đồng bằng bậc nhất thế giới.

Hình 5.1. Bản đồ tự nhiên châu Á

- Khu vực núi, cao nguyên và sơn nguyên:

• Chiếm ¾ diện tích lãnh thổ.
• Sơn nguyên Tây Tạng đồ sộ nhất thế giới (cao 4500 m so với mực nước biển), càng về phía biển, địa hình càng thấp dần.
• Một số dãy núi có hướng đông - tây hoặc gần đông – tây, bắc – nam hoặc gần bắc – nam.

- Ý nghĩa:

• Thuận lợi cho phát triển chăn nuôi du mục, trồng cây đặc sản.
• Trong quá trình khai thác cần chú ý chống xói mòn, sạt lở đất,…

- Khoáng sản

• Nguồn khoáng sản phong phú, trữ lượng lớn.
• Các khoáng sản quan trọng: sắt, man-gan, đồng, than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên,…

- Ý nghĩa

• Vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế của nhiều quốc gia.
• Khi khai thác, cần chú ý bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản và môi trường.

b. Khí hậu

Phân hóa đa dạng thành nhiều đới và kiểu khí hậu, phổ biến là kiểu khí hậu gió mùa và khí hậu lục địa.

Hình 5.2. Bản đồ khí hậu châu Á

- Kiểu khí hậu gió mùa:

• Phân bố: phía đông và đông nam châu Á.
• Đặc điểm: 1 năm có 2 mùa rõ rệt (mùa đông lạnh, khô; mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều).

- Kiểu khí hậu lục địa:

• Phân bố: trung tâm châu Á.
• Đặc điểm: khô hạn, lượng mưa trung bình năm < 300 mm; mùa đông lạnh và khô, mùa hạ nóng và khô.

- Ý nghĩa:

• Vùng khí hậu khô hạn, khắc nghiệt chiếm tỉ lệ lớn => khó khăn cho sinh hoạt và sản xuất.
• Vùng khí hậu ẩm => thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp nhưng thường có bão, lũ gây nhiều thiệt hại.

c. Sông ngòi và hồ

- Nhiều hệ thống sông lớn bậc nhất thế giới: Ô-bi, Hoàng Hà, Trường Giang,…

- Sông ngòi phân bố không đều:

• Các khu vực mưa nhiều (Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á): sông có lượng nước lớn.
• Các khu vực khô hạn (Tây Nam Á, Trung Á): mạng lưới sông thưa thớt, nhiều nơi trong nội địa không có dòng chảy.

- Có nhiều hồ, trong đó có các hồ sâu và lớn nhất thế giới: Bai-can, A-ran, Ban-khát,…

=> Ý nghĩa:

- Sông ngòi tạo điều kiện phát triển thủy điện, du lịch, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, giao thông đường thủy,…

- Các hồ lớn giúp điều hòa không khí, phong cảnh thiên nhiên đẹp, nơi cư trú của nhiều loài sinh vật.

- Tuy nhiên, vào mùa mưa sông thường có lũ, gây thiệt hại lớn.

d. Các đới thiên nhiên

- Đới lạnh:

• Phân bố: phía bắc châu lục.
• Đặc điểm thời tiết: khắc nghiệt và có gió mạnh.
• Thực vật: chủ yếu là hoang mạc cực, đồng rêu và đồng rêu rừng.
• Động vật: chủ yếu là các loài chịu lạnh, mùa hạ có nhiều loài chim di cư từ phương nam lên.

- Đới ôn hòa:

• Chiếm diện tích lớn nhất.
• Có sự phân hóa từ rừng lá kim sang rừng hỗn giao và rừng lá rộng, thảo nguyên rừng và thảo nguyên.
• Vào sâu trong nội địa, khí hậu khô hạn => bán hoang mạc và hoang mạc.
• Vùng núi cao phổ biến thảo nguyên và băng tuyết.

- Đới nóng:

• Vùng khí hậu gió mùa, xích đạo: thực vật điển hình là rừng nhiệt đới.
• Những nơi khuất gió hoặc khô hạn: rừng thưa, xavan, cây bụi và hoang mạc.

=> Ý nghĩa:

Các đới thiên nhiên ở châu Á đều chịu sự khai phá của con người => việc phục hồi và phát triển rừng là nhiệm vụ quan trọng của các quốc gia.

Câu 1: Châu Á tiếp giáp với những châu lục và đại dương nào?

Hướng dẫn giải

- Phía tây giáp châu Âu.

- Phía tây nam giáp châu Phi qua eo đất Xuy-ê.

- Phía nam giáp Ấn Độ Dương.

- Phía đông giáp Thái Bình Dương.

- Phía bắc giáp Bắc Băng Dương.

Câu 2: Trình bày đặc điểm địa hình khu vực núi, cao nguyên và sơn nguyên?

Hướng dẫn giải

- Khu vực núi, cao nguyên và sơn nguyên:

• Chiếm ¾ diện tích lãnh thổ.
• Sơn nguyên Tây Tạng đồ sộ nhất thế giới (cao 4500 m so với mực nước biển), càng về phía biển, địa hình càng thấp dần.
• Một số dãy núi có hướng đông - tây hoặc gần đông – tây, bắc – nam hoặc gần bắc – nam.

Qua bài giảng ở trên, giúp các em học sinh:

- Trình bày được đặc điểm vị trí địa lí, hình dạng và kích thước châu Á.

- Trình bày được một trong những đặc điểm thiên nhiên châu Á, ý nghĩa của đặc điểm này đối với việc sử dụng và bảo vệ tự nhiên.

- Xác định được trên bản đồ các khu vực địa hình và các khoáng sản chính ở châu Á.

Để củng cố bài học xin mời các em cùng làm Bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo Chương 2 Bài 5 để kiểm tra xem mình đã nắm được nội dung bài học hay chưa.

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức và nắm vững hơn về bài học này nhé!

Bên cạnh đó các em có thể xem phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo Chương 2 Bài 5 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Câu hỏi mục 1 trang 111 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 2a trang 112 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 2b trang 113 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 2c trang 114 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục 2d trang 115 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Luyện tập trang 116 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Vận dụng trang 116 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Chân trời sáng tạo - CTST

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!