Những thành tựu cơ bản trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (từ 1945 đến nửa đầu những năm 70 của thế kỷ XX)

Bối cảnh lịch sử:

Sau chiến tranh chống phát xít nhân dân Liên Xô phải chịu những hi sinh, tổn thất nặng nề: 27 triệu người chết, 1710 thành phố, 70.000 làng mạc, 32.000 nhà máy, xí nghiệp bị tàn phá.

Đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, kinh tế bị chậm lại hàng chục năm so với trước chiến tranh.

Các nước đế quốc (do Mỹ cầm đầu) bao vây kinh tế, cô lập chính trị, chạy đua vũ trang, chuẩn bị cuộc chiến tranh tổng lực chống Liên Xô và các nước XHCN.        

Trong bối cảnh đó nhân dân Liên Xô nâng cao ý thức, tự lực tự cường, nhằm xây dựng kinh tế, củng cố quốc phòng, để chống lại âm mưu thù địch của CNĐQ và giúp đỡ phong trào CM thế giới.

b. Những thành tựu chủ yếu:

Hoàn thành kế hoạch khôi phục kinh tế (1946-1950) trong 4 năm 3 tháng .

*Công nghiệp:

Năm 1950 tổng sản lượng công nghiệp tăng 73% so với trước chiến tranh, nhiều ngành công nghiệp nặng đạt tốc độ tăng trưởng cao: dầu mỏ 22%, thép 49%, than 57%...

-Xây dựng thành công cơ sở vật chất - kỹ thuật bằng nhiều kế hoạch dài hạn; đến đầu thập niên 70 trở thành nước công nghiệp đứng thứ hai thế giới (chiếm 20% tổng sản lượng công nghiệp thế giới) ,công nghiệp tăng trưởng bình quân 9,6%.

Năm1972 sản lượng công nghiệp tăng 321 lần, thu nhập quốc dân tăng 112 lần (so với 1922)

*Nông nghiệp: tuy khó khăn nhưng cũng đạt được nhiều thành tựu, sản lượng nông phẩm trong những năm 60 tăng trung bình 16%/năm, đến năm 1970 sản lượng nông nghiệp đạt 186 triệu tấn ngũ cốc, năng suất trung bình khoảng 15,6 tạ/ha.

*Khoa học –kỹ thuật:

Liên Xô là nước đi đầu trong các lĩnh vực: Lý ,Hoá ,điện tử ,khoa học vũ trụ, điện nguyên tử…

Năm1949 chế tạo thành công bom nguyên tử, 1957 phóng vệ tinh nhân tạo thành công.

1961 phóng tàu vũ trụ có người lái bay quanh trái đất.

Liên Xô còn đứng đầu thế giới về trình độ học vấn (3/4 dân số có trình độ đại học và trung học)

Đầu những năm 70 LX đạt thế cân bằng về quân sự so với các nước Phương tây và sức mạnh hạt nhân với Mỹ (1972 ký hiệp ước ABM, hiệp định SALT1 và SALT2 với Mỹ)…

Sau chiến tranh uy tín chính trị và địa vị quốc tế của LX được nâng cao.

c. Ý nghĩa:  

Làm đảo lộn chiến lược toàn cầu của Mỹ và đồng minh của Mỹ.

Thể hiện tính ưu việt của CNXH, trên mọi lĩnh vực: Đời sống, kinh tế, quốc phòng , an ninh…

Củng cố hoà bình ,tăng cường sức mạnh cho lực lượng cách mạng thế giới.

Liên Xô và Mỹ được xem là hai siêu cường của thế giới.