Phân tích nguyên nhân dẫn đến sự chia cắt đất nước trong các thế kỉ XVI – XVIII. Cho biết hậu quả của việc chia cắt đất nước đối với tiến trình phát triển lịch sử đất nước.

a) Nguyên nhân dẫn đến sự chia cắt đất nước trong các thế kỉ XVI – XVIII:

Do các tập đoàn phong kiến tranh chấp quyền lực đã tiến hành các cuộc chiến tranh phong kiến gây nên tình trạng chia cắt đất nước.

– Thời Nam – Bắc triều:

+ Đầu thế kỉ XVI, nhà Lê lâm vào khủng hoảng suy yếu, các thế lực phong kiến nổi dậy tranh cháp quyền lực, mạnh nhất là thế lực của Thái phó Mạc Đăng Dung.

+ Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê phải nhường ngôi, lập ra nhà Mạc, đóng đô ở Thăng Long, gọi là Bắc triều.

+ Nguyễn Kim, một tướng cũ của nhà Lê, chạy vào Thanh Hóa, bí mật xây dựng lực lượng và tôn Lê Duy Ninh lên làm vua, lập ra triều Lê, đóng đô ở Thanh Hóa gọi là Nam triều. Cuộc nội chiến Nam – Bắc triều kéo dởi gần 50 năm (từ năm 1545 đến năm 1592) với gần 40 trận chiến lớn nhỏ đã tởn phá đất nước hết sức nặng nề.

+ Năm 1592, quân Nam triều tấn công ra Thăng Long, giành thắng lợi quyết định. Cục diện chiến tranh Nam – Bắc triều về cơ bản đã chấm dứt, nhưng lực lượng nhà Mạc còn chiếm cứ nhiều nơi, rồi rút lên cô” thủ ở Cao Bằng cho đến năm 1677.

–   Sự chia cắt Đàng Trong, Đàng Ngoài:

+ Do mâu thuẫn trong nội bộ Nam triều: Trịnh Kiểm thâu tóm trong tay mình mọi quyên hành và loại bỏ dần ảnh hưởng của họ Nguyễn.

+ Trước tình thế đó, Nguyễn Hoàng – con trai của Nguyễn Kim đã xin vào trán thủ ở Thuận Hóa (vùng đất từ phía nam đèo ngang đến đèo Hải Vân), sau được giao kiêm lĩnh Trán thủ cả xứ Quảng Nam (vùng đất từ đèo Hải Vân đến đèo Cù Mông). Dần dần, biến khu vực Thuận – Quảng trở thành vùng đất của tập đoởn phong kiến Nguyễn, ra sức xây dựng lực lượng để chống họ Trịnh.

+ Chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ. Trong vòng 45 năm (từ năm 1627 đến năm 1672), họ Trịnh – Nguyễn đánh nhau bảy lần. Cuối cùng, hai bên giảng hòa, lấy sông Gianh (Quảng Bình) làm giới tuyến, chia đất nước làm hai: Đàng Ngoài (từ sông Gianh trở ra) và Đàng Trong (từ sông Gianh trở vào).

b) Hậu quả của việc chia cắt đất nước đối với tiến trình phát triển lịch sử đất nước:

–   Đất nước chia cắt, khối đại đoàn kết dân tộc bị chia rẽ, là cơ hội cho giặc ngoại xâm nhòm ngó xâm chiếm.

–   Làm hao tổn sức người, sức của của dân, làm hạn chế sự phát triển của nền kinh tế, văn hóa; xã hội không ổn định, đất nước suy yếu.

–   Chiến tranh liên miên, nhân dân phải gánh chịu những hậu quả nặng nề, đồng ruộng, xóm làng bị triệt phá. Chính quyền phong kiến không quan tâm đến việc phát triển sản xuất, nền kinh tế bị giảm sút, yếu kém, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn, khổ cực.

– Nền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ bị xâm phạm nghiêm trọng, công cuộc xây dựng và phát triển đất nước bị gián đoạn, tâm lí chia rẽ vùng miền ảnh hưởng đến quá trình thống nhất đất nước.