Viết phương trình phản ứng biểu diễn sự oxi hóa của các chất sau : H2, S, P, C.?

2H₂ + O₂ ----> 2H₂O

S + O₂    ----> SO₂

4P + 5O₂ ----> 2P₂O₅

C + O₂    -----> CO₂

2h2+o2->2h2o

s+o2->so2

4P+5O2->2P2O5

c+O2->CO2

2h2 + o2 -> 2h20 

s + o2 -> so2  

4p + 5o2 -> 2p2o5

c+ o2 -> co2

 

I/ Phản ứng vừa có sự thay đổi số oxi hoá, vừa không có sự thay đổi số oxi hoá.

 

1/ Phản ứng hoá hợp.

-         Đặc điểm của phản ứng: Có thể xảy ra sự thay đổi số oxi hoá hoặc không.

Ví dụ:

Phản ứng có sự thay đổi số oxi hoá.

4Al _(r) + 3O_{2 (k)} ---->  2Al₂O_{3 (r)}

Phản ứng không có sự thay đổi số oxi hoá.

BaO _(r) + H₂O _(l) ----> Ba(OH)_{2 (dd)}

 

2/ Phản ứng phân huỷ.

- Đặc điểm của phản ứng: Có thể xảy ra sự thay đổi số oxi hoá hoặc không.

Ví dụ:

Phản ứng có sự thay đổi số oxi hoá.

2KClO_{3 (r)} -------> 2KCl _(r)  +   3O_{2 (k)}

Phản ứng không có sự thay đổi số oxi hoá.

CaCO_{3 (r)} ----->  CaO _(r) + CO_{2 (k)}

 

II/ Phản ứng có sự thay đổi số oxi hoá.

 

1/ Phản ứng thế.

-         Đặc điểm của phản ứng: Nguyên tử của đơn chất thay thế một hay nhiều nguyên tử của một nguyên tố trong hợp chất.

Ví dụ:

Zn _(r) + 2HCl _(dd) ----> ZnCl_{2 (dd)} + H_{2 (k)} 

 

2/ Phản ứng oxi hoá - khử.

-         Đặc điểm của phản ứng: Xảy ra đồng thời sự oxi hoá và sự khử. hay xảy ra đồng thời sự nhường electron và sự nhận electron.

Ví dụ:

CuO _(r)­ +  H_{2 (k)} ------>  Cu _(r)  +  H₂O _(h)

Trong đó:

-         H₂ là chất khử (Chất nhường e cho chất khác)

-         CuO là chất oxi hoá (Chất nhận e của chất khác)

-         Từ H₂ -----> H₂O được gọi là sự oxi hoá. (Sự chiếm oxi của chất khác)

-         Từ CuO ----> Cu được gọi là sự khử. (Sự nhường oxi cho chất khác)

 

III/ Phản ứng không có thay đổi số oxi hoá.

 

1/ Phản ứng giữa axit và bazơ.

-         Đặc điểm của phản ứng: Sản phẩm thu được là muối và nước.

Ví dụ:

2NaOH _(dd) + H₂SO_{4 (dd)} ----> Na₂SO_{4 (dd)} + 2H₂O _(l)

NaOH _(dd) + H₂SO_{4 (dd)} ----> NaHSO_{4 (dd)} + H₂O _(l)

Cu(OH)_{2 (r)} + 2HCl _(dd) ----> CuCl­_{2 (dd)} + 2H₂O _(l)

Trong đó:

Phản ứng trung hoà (2 chất tham gia ở trạng thái dung dịch).

-         Đặc điểm của phản ứng: là sự tác dụng giữa axit và bazơ với lượng vừa đủ.

-         Sản phẩm của phản ứng là muối trung hoà và nước.

Ví dụ:

NaOH _(dd) + HCl _(dd) ----> NaCl _(dd) + H₂O _(l)

 

2/ Phản ứng gữa axit và muối.

-         Đặc điểm của phản ứng: Sản phẩm thu được phải có ít nhất một chất không tan hoặc một chất khí hoặc một chất điện li yếu.

Ví dụ:

Na₂CO_{3 (r)} + 2HCl _(dd) ----> 2NaCl _(dd) + H₂O _(l) + CO_{2 (k)}

BaCl_{2 (dd)} + H₂SO_{4 (dd)} -----> BaSO_{4 (r)} + 2HCl _(dd)

Lưu ý: BaSO₄ là chất không tan kể cả trong môi trường axit.

 

3/ Phản ứng giữa bazơ và muối.

-         Đặc điểm của phản ứng:

+ Chất tham gia phải ở trạng thái dung dịch (tan được trong nước)

+ Chất tạo thành (Sản phẩm thu được) phải có ít nhất một chất không tan hoặc một chất khí hoặc một chất điện li yếu.

+ Chú ý các muối kim loại mà oxit hay hiđroxit có tính chất lưỡng tính phản ứng với dung dịch bazơ mạnh.

Ví dụ:

2NaOH _(dd) + CuCl_{2 (dd)} ---->  2NaCl _(dd) + Cu(OH)_{2 (r)}

Ba(OH)_{2 (dd)} + Na₂SO_{4 (dd)} ---> BaSO_{4 (r)} + 2NaOH _(dd)

NH₄Cl _(dd) + NaOH _(dd) ---> NaCl _(dd) + NH_{3 (k)} + H₂O _(l)

AlCl_{3 (dd)} + 3NaOH _(dd) ----> 3NaCl _(dd) + Al(OH)_{3 (r)}

Al(OH)_{3 (r)} + NaOH _(dd) ---> NaAlO_{2 (dd)} + H₂O _(l)

 

4/ Phản ứng giữa 2 muối với nhau.

-         Đặc điểm của phản ứng:

+ Chất tham gia phải ở trạng thái dung dịch (tan được trong nước)

+ Chất tạo thành (Sản phẩm thu được) phải có ít nhất một chất không tan hoặc một chất khí hoặc một chất điện li yếu.

Ví dụ:

NaCl _(dd) + AgNO_{3 (dd)} ----> AgCl _(r) + NaNO_{3 (dd)}

BaCl_{2 (dd)} + Na₂SO_{4 (dd)} ----> BaSO_{4 (r)} + 2NaCl _(dd)

2FeCl_{3 (dd)} + 3H₂O _(l) + 3Na₂CO_{3 (dd)} ----> 2Fe(OH)_{3 (r)} + 3CO_{2 (k)} + 6NaCl _(dd)

 

CÁC PHƯƠNG PHÁP CÂN BẰNG MỘT PHƯƠNG TRÌNH PHẢN ỨNG.

 

1/ Cân bằng phương trình theo phương pháp đại số.

Ví dụ: Cân bằng phương trình phản ứng

P₂O₅ + H₂O -> H₃PO₄

Đưa các hệ số x, y, z vào phương trình ta có:

- Căn cứ vào số nguyên tử P ta có: 2x = z            (1)

- Căn cứ vào số nguyên tử O ta có: 5x + y = z          (2)

- Căn cứ vào số nguyên tử H ta có: 2y = 3z                   (3)

Thay (1) vào (3) ta có: 2y = 3z = 6x => y =  = 3x

Nếu x = 1 thì y = 3 và z = 2x = 2.1 = 2

=> Phương trình ở dạng cân bằng như sau:  P₂O₅ +  3H₂O -> 2H₃PO₄

 

Ví dụ: Cân bằng phương trình phản ứng.

Al + HNO_{3 (loãng)} ----> Al(NO₃)₃ + NO + H₂O

Bước 1: Đặt hệ số bằng các ẩn số a, b, c, d trước các chất tham gia và chất tạo thành (Nếu 2 chất mà trùng nhau thì dùng 1 ẩn)

Ta có.

a Al  + b HNO₃ ----> a Al(NO₃)­₃ + c NO + b/2 H₂O.

Bước 2: Lập phương trình toán học với từng loại nguyên tố có sự thay đổi về số nguyên tử ở 2 vế.

Ta nhận thấy chỉ có N và O là có sự thay đổi.

N:        b = 3a + c               (I)

O:       3b = 9a + c + b/2     (II)

Bước 3: Giải phương trình toán học để tìm hệ số

Thay (I) vào (II) ta được.

3(3a + c) = 9a + c + b/2

2c = b/2 ----> b = 4c ---> b = 4 và c = 1. Thay vào (I) ---> a = 1.

Bước 4: Thay hệ số vừa tìm được vào phương trình và hoàn thành phương trình.

Al  +  4 HNO₃ ----> Al(NO₃)₃ + NO + 2 H₂O

Bước 5: Kiểm tra lại phương trình vừa hoàn thành.

 

2/ Cân bằng theo phương pháp electron.

Ví dụ:

Cu  +  HNO_{3 (đặc)} -----> Cu(NO₃)₂  + NO₂ + H₂O

Bước 1: Viết PTPƯ để xác định sự thay đổi số oxi hoá của nguyên tố.

Ban đầu: Cu⁰ ----> Cu^{+ 2} Trong chất sau phản ứng Cu(NO₃)₂

Ban đầu: N^{+ 5} (HNO₃) ----> N^{+ 4} Trong chất sau phản ứng NO₂

Bước 2: Xác định số oxi hoá của các nguyên tố thay đổi.

Cu⁰ ----> Cu^{+ 2}

N^{+ 5}  ----> N^{+ 4}

Bước 3: Viết các quá trình oxi hoá và quá trình khử.

            Cu⁰ – 2e ----> Cu^{+ 2}

            N^{+ 5} + 1e ----> N^{+ 4}

Bước 4: Tìm bội chung để cân bằng số oxi hoá.

1    Cu⁰ – 2e ----> Cu^{+ 2}

2    N^{+ 5} + 1e ----> N^{+ 4}

Bước 5: Đưa hệ số vào phương trình, kiểm tra, cân bằng phần không oxi hoá - khử  và hoàn thành PTHH.

Cu  +  2HNO_{3 (đặc)} -----> Cu(NO₃)₂  + 2NO₂ + H₂O

        + 2HNO_{3 (đặc)} ----->

Cu  +  4HNO_{3 (đặc)} -----> Cu(NO₃)₂  + 2NO₂ + 2H₂O

 

3/ Cân bằng theo phương pháp bán phản ứng ( Hay ion – electron)

 

      Theo phương pháp này thì các bước 1 và 2 giống như phương pháp electron.

Bước 3: Viết các bán phản ứng oxi hoá và bán phản ứng khử theo nguyên tắc:

+ Các dạng oxi hoá và dạng khử của các chất oxi hoá, chất khử nếu thuộc chất điện li mạnh thì viết dưới dạng ion. Còn chất điện li yếu, không điện li, chất rắn, chất khí thì viết dưới dạng phân tử (hoặc nguyên tử). Đối với bán phản ứng oxi hoá thì viết số e nhận bên trái còn bán phản ứng thì viết số e cho bên phải.

Bước 4: Cân bằng số e cho – nhận và cộng hai bán phản ứng ta được phương trình phản ứng dạng ion.

Muốn chuyển phương trình phản ứng dạng ion thành dạng phân tử ta cộng 2 vế những lượng tương đương như nhau ion trái dấu (Cation và anion) để bù trừ điện tích.

Chú ý: cân bằng khối lượng của nửa phản ứng.

Môi trường axit hoặc trung tính thì lấy oxi trong H₂O.

Bước 5: Hoàn thành phương trình.

 

MỘT SỐ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC THÔNG DỤNG.

 

Cần nắm vững điều kiện để xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch.

Gồm các phản ứng:

1/    Axit  +   Bazơ   Muối    +   H₂O

2/    Axit  +   Muối    Muối mới  +   Axít mới

3/    Dung dịch Muối   +   Dung dịch Bazơ   Muối mới   +   Bazơ mới

4/    2 Dung dịch Muối tác dụng với nhau    2 Muối mới

Điều kiện để xảy ra phản ứng trao đổi là:  Sản phẩm thu được phải có ít nhất một chất không tan hoặc một chất khí hoặc phải có H₂O và các chất tham gia phải theo yêu cầu của từng phản ứng.

                                 Tính tan của một số muối và bazơ.

-         Hầu hết các muối clo rua đều tan ( trừ muối AgCl , PbCl₂ )

-         Tất cả các muối nit rat đều tan.

-         Tất cả các muối của kim loại kiềm đều tan.

-         Hầu hết các bazơ không tan ( trừ các bazơ của kim loại kiềm, Ba(OH)₂ và Ca(OH)₂ tan ít.

* Na₂CO₃ , NaHCO₃ ( K₂CO₃ , KHCO₃ ) và các muối cacbonat của Ca, Mg, Ba đều tác dụng được với a xít.

NaHCO₃  +   NaHSO₄     Na₂SO₄  +  H₂O    +   CO₂ 

Na₂CO₃   +   NaHSO₄    Không xảy ra

NaHCO₃  +   NaOH      Na₂CO₃  +  H₂O

Na₂CO₃   +   NaOH    Không xảy ra

2NaHCO₃      Na₂CO₃  +  H₂O   +    CO₂

NaHCO₃  +   Ba(OH)₂      BaCO₃  +   NaOH    +    H₂O 

2NaHCO₃  +   2KOH     Na₂CO₃  +   K₂CO₃  +    2H₂O     

    

Na₂CO₃   +   Ba(OH)₂    BaCO₃   +    2NaOH

Ba(HCO₃)₂  +  Ba(OH)₂     2BaCO₃   +   2H₂O

Ca(HCO₃)₂  +  Ba(OH)₂     BaCO₃   +    CaCO₃   +   2H₂O

NaHCO₃  +   BaCl₂      không xảy ra

Na₂CO₃   +   BaCl₂    BaCO₃   +    2NaCl

Ba(HCO₃)₂  +  BaCl₂    không xảy ra

Ca(HCO₃)₂  +  CaCl₂     không xảy ra

NaHSO₃  +   NaHSO₄     Na₂SO₄  +  H₂O    +   SO₂ 

Na₂SO₃   +   H₂SO₄    Na₂SO₄  +   H₂O    +   SO₂

2NaHSO₃  +   H₂SO₄      Na₂SO₄  +  2H₂O   +   2SO₂    

Na₂SO₃   +   2NaHSO₄     2Na₂SO₄    +   H₂O    +    SO₂

2KOH   +   2NaHSO₄     Na₂SO₄    +  K₂SO₄ + H₂O

(NH₄)₂CO₃   +   2NaHSO₄     Na₂SO₄  +  (NH₄)₂SO₄ +  H₂O  + CO₂

Fe    +    CuSO₄     FeSO₄     +   Cu

Cu    +   Fe SO₄    không xảy ra

Cu    +     Fe₂(SO₄)₃      2FeSO₄   +   CuSO₄ 

Fe    +     Fe₂(SO₄)₃      3FeSO₄ 

2FeCl₂   +    Cl₂     2FeCl₃ 

 

Một số PTHH cần l­ưu ý:

 

Ví dụ: Hoà tan m( gam ) M_xO_y vào dung dịch axit (HCl, H₂SO₄, HNO₃)

Ta có PTHH cân bằng như sau: l­ưu ý 2y/x là hoá trị của kim loại M

M_xO_y     +     2yHCl         xMCl_2y/x    +     yH₂O

2M_xO_y    +    2yH₂SO₄      xM₂(SO₄)_2y/x    +    2yH₂O 

M_xO_y      +      2yHNO₃        xM(NO₃)_2y/x       +     yH₂O

VD: Hoà tan m( gam ) kim loại M vào dung dịch a xit (HCl, H₂SO₄)

Ta có PTHH cân bằng như­ sau: lưu ý x là hoá trị của kim loại M

2M     +     2xHCl        2MCl_x       +    xH₂ 

áp dụng:

Fe     +    2HCl       FeCl₂      +     H₂

2Al     +    2*3 HCl     2AlCl₃   +   3H₂

                   6

2M      +    xH₂SO₄      M₂(SO₄)_x     +      xH₂

áp dụng:

Fe      +    H₂SO₄     FeSO₄      +      H₂

2Al      +    3H₂SO₄     Al₂(SO₄)_3­     +      3H₂

 

Các phản ứng điều chế một số kim loại:

·        Đối với một số kim loại như­ Na, K, Ca, Mg thì dùng phương pháp điện phân nóng chảy các muối Clorua.

     PTHH chung:      2MCl_{x (r )}     2M_{(r )}    +    Cl_{2( k )}

(đối với các kim loại hoá trị II thì nhớ đơn giản phần hệ số)

·        Đối với nhôm thì dùng phư­ơng pháp điện phân nóng chảy Al₂O₃, khi có chất xúc tác Criolit(3NaF.AlF₃) , PTHH:     2Al₂O_{3 (r )}    4Al _{( r )}   +    3 O_{2 (k )}

·        Đối với các kim loại như  Fe , Pb , Cu thì có thể dùng các phương pháp sau:

- Dùng H₂:                           Fe_xO_y     +    yH₂      xFe      +    yH₂O _{( h )}

- Dùng C:                            2Fe_xO_y      +    yC_{(r )}    2xFe      +    yCO_{2 ( k )}

- Dùng CO:                         Fe_xO_y      +    yCO _{(k )}    xFe      +    yCO_{2 ( k )}

     - Dùng Al( nhiệt nhôm ):   3Fe_xO_y     +   2yAl _{(r )}   3xFe     +    yAl₂O_{3 ( k )}

- PTPƯ nhiệt phân sắt hiđrô xit:   

4xFe(OH)_2y/x  +  (3x – 2y) O₂    2xFe₂O₃    +   4y H₂O

Một số phản ứng nhiệt phân của một số muối

1/ Muối nitrat

·        Nếu M là kim loại đứng tr­ước Mg (Theo dãy hoạt động hoá học)

2M(NO₃)_x      2M(NO₂)_x    +    xO₂

(Với những kim loại hoá trị II thì nhớ đơn giản phần hệ số )

·        Nếu M là kim loại kể từ Mg đến Cu (Theo dãy hoạt động hoá học)

4M(NO₃)_x     2M₂O_x   +   4xNO₂   +   xO₂ 

(Với những kim loại hoá trị II thì nhớ đơn giản phần hệ số )

·        Nếu M là kim loại đứng sau Cu (Theo dãy hoạt động hoá học)

2M(NO₃)_x      2M      +     2NO₂    +   xO₂

      (Với những kim loại hoá trị II thì nhớ đơn giản phần hệ số)

2/ Muối cacbonat

- Muối trung hoà:     M₂(CO₃)_{x (r)}     M₂O_{x (r)}     +    xCO_2(k)

(Với những kim loại hoá trị II thì nhớ đơn giản phần hệ số)

- Muối cacbonat axit:  2M(HCO₃)_x(r)      M₂(CO₃)_x(r)     +   xH₂O_{( h )}  +   xCO_2(k)

(Với những kim loại hoá trị II thì nhớ đơn giản phần hệ số)

3/ Muối amoni

NH₄Cl      NH_{3 (k)}   +   HCl _{( k )}

NH₄HCO₃      NH_{3 (k)}   +   H₂O _{( h )} +    CO_2(k)

NH₄NO₃      N₂O _(k)   +   H₂O _{( h )}

NH₄NO₂      N_{2 (k)}   +   2H₂O _{( h )}

(NH₄)₂CO₃      2NH_{3 (k)}   +   H₂O _{( h )}  +   CO_2(k)

2(NH₄)₂SO₄      4NH_{3 (k)}   +   2H₂O _{( h )}  +  2SO_{2 ( k )}  + O_2(k)

 

 

Bài 1: Viết các phương trình hoá học biểu diễn các phản ứng hoá học ở các thí nghiệm sau:

a)     Nhỏ vài giọt axit clohiđric vào đá vôi.

b)    Hoà tan canxi oxit vào nước.

c)     Cho một ít bột điphotpho pentaoxit vào dung dịch kali hiđrôxit.

d)    Nhúng một thanh sắt vào dung dịch đồng(II) sunfat.

e)     Cho một mẫu nhôm vào dung dịch axit sunfuric loãng.

f)      Nung một ít sắt(III) hiđrôxit trong ống nghiệm.

g)     Dẫn khí cacbonic vào dung dịch nước vôi trong đến dư.

h)    Cho một ít natri kim loại vào nước.

 

Bài 2: Có những bazơ sau: Fe(OH)₃, Ca(OH)₂, KOH, Mg(OH)₂. Hãy cho biết những bazơ nào:

a)     Bị nhiệt phân huỷ?

b)    Tác dụng được với dung dịch H₂SO₄?

c)     Đổi màu dung dịch phenolphtalein từ không màu thành màu hồng?

 

Bài 3: Cho các chất sau: canxi oxit, khí sunfurơ, axit clohiđric, bari hiđrôxit, magiê cacbonat, bari clorua, điphotpho penta oxit. Chất nào tác dụng được với nhau từng đôi một. Hãy viết các phương trình hoá học của phản ứng.

Hướng dẫn: Lập bảng để thấy được các cặp chất tác dụng được với nhau rõ hơn.

 

Bài 4: Cho các oxit sau: K₂O, SO₂, BaO, Fe₃O₄, N₂O₅. Viết phương trình hoá học(nếu có) của các oxit này lần lượt tác dụng với nước, axit sunfuric, dung dịch kali hiđroxit.

 

Bài 5: Cho một lượng khí CO dư đi vào ống thuỷ tinh đốt nóng có chứa hỗn hợp bột gồm: CuO, K₂O, Fe₂O₃ (đầu ống thuỷ tinh còn lại bị hàn kín). Viết tất cả các phương trình hoá học xảy ra.

 

Bài 6: Nêu hiện tượng và viết PTHH minh hoạ

a/ Cho Na vào dung dịch Al₂(SO₄)₃

b/ Cho K vào dung dịch FeSO₄

c/ Hoà tan Fe₃O₄ vào dung dịch H₂SO₄ loãng.

d/ Nung nóng Al với Fe₂O₃ tạo ra hỗn hợp Al₂O₃ và Fe_xO_y.

PTHH tổng quát:

3x Fe₂O₃  +  ( 6x – 4y ) Al    6 Fe_xO_y +  ( 3x – 2y ) Al₂O₃

Bài 7: Cho thí nghiệm

MnO₂        +          HCl_đ        Khí A

Na₂SO₃     +    H₂SO_{4 ( l )}        Khí B

FeS   +                    HCl        Khí C

NH₄HCO₃   +   NaOH_dư        Khí D

Na₂CO₃    +    H₂SO_{4 ( l )}        Khí E

a.     Hoàn thành các PTHH và xác định các khí A, B, C, D, E.

b.     Cho A tác dụng C, B tác dụng với dung dịch A, B tác dung với C, A tác dung dịch NaOH ở điều kiện thường, E tác dụng dung dịch NaOH. Viết các PTHH xảy ra.

 

Bài 8: Nêu hiện tượng xảy ra, giải thích và viết PTHH minh hoạ khi:

1/  Sục từ từ đến dư CO₂ vào dung dịch nước vôi trong; dung dịch NaAlO₂.

2/  Cho từ từ dung dịch axit HCl vào dung dịch Na₂CO₃.

3/  Cho Na vào dung dịch MgCl₂, NH₄Cl.

4/  Cho Na vào dung dịch CuSO₄, Cu(NO₃)₂.

5/  Cho Ba vào dung dịch Na₂CO₃, (NH₄)₂CO₃, Na₂SO₄.

6/  Cho Fe vào dung dịch AgNO₃  dư

7/  Cho từ từ đến dư dung dịch NaOH vào dung dịch AlCl₃, Al₂(SO₄)₃.

8/  Cho Cu ( hoặc Fe ) vào dung dịch FeCl₃.

9/  Cho từ từ đến dư bột Fe vào hỗn hợp dung dịch gồm AgNO₃ và Cu(NO₃)₂.

10/  Sục từ từ NH₃ vào dung dịch AlCl₃.

 

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN HOÁ HỌC THÔNG DỤNG.

1. Phương pháp số học

Giải các phép tính Hoá học ở cấp II phổ thông, thông thường sử dụng phương pháp số học: Đó là các phép tính dựa vào sự phụ thuộc tỷ lệ giữa các đại lượng và các phép tính phần trăm. Cơ sở của các tính toán Hoá học là định luật thành phần không đổi được áp dụng cho các phép tính theo CTHH và định luật bảo toàn khối lượng các chất áp dụng cho cá phép tính theo PTHH. Trong phương pháp số học người ta phân biệt một số phương pháp tính sau đây:

a. Phương pháp tỉ lệ.

Điểm chủ yếu của phương pháp này là lập được tỉ lệ thức và sau đó là áp dụng cách tính toán theo tính chất của tỉ lệ thức tức là tính các trung tỉ bằng tích các ngoại tỉ.

Thí dụ: Tính khối lượng cácbon điôxit CO₂ trong đó có 3 g cacbon.

Bài giải

      1mol CO₂ = 44g

Lập tỉ lệ thức:  44g CO₂           có 12g C

xg                  3g C

                    44 : x  = 12 : 3

=> x = 

Vậy, khối lượng cacbon điôxit là 11g

Thí dụ 2: Có bao nhiêu gam đồng điều chế được khi cho tương tác 16g đồng sunfat với một lượng sắt cần thiết.

Bài giải

Phương trình Hoá học: CuSO₄ + Fe - > FeSO₄ + Cu

160g                     64g

16g                       xg

=> x = 

Vậy điều chế được 6,4g đồng.

 

b. Phương pháp tính theo tỉ số hợp thức.

Dạng cơ bản của phép tính này tính theo PTHH tức là tìm khối lượng của một trong những chất tham gia hoặc tạo thành phản ứng theo khối lượng của một trong những chất khác nhau. Phương pháp tìm tỉ số hợp thức giữa khối lượng các chất trong phản ứng được phát biểu như sau:

"Tỉ số khối lượng các chất trong mỗi phản ứng Hoá học thì bằng tỉ số của tích các khối lượng mol các chất đó với các hệ số trong phương trình phản ứng". Có thể biểu thị dưới dạng toán học như sau:

Trong đó: m₁ và m₂ là khối lượng các chất, M₁, M₂ là khối lượng mol các chất còn n₁, n₂ là hệ số của PTHH.

Vậy khi tính khối lượng của một chất tham gia phản ứng Hoá học theo khối lượng của một chất khác cần sử dụng những tỉ số hợp thức đã tìm được theo PTHH như thế nào ? Để minh hoạ ta xét một số thí dụ sau:

Thí dụ 1: Cần bao nhiêu  gam Pôtat ăn da cho phản ứng với 10g sắt III clorua ?

Bài giải

PTHH         FeCL₃ + 3KOH -> Fe(OH)₃ + 3KCL

   10g          ?

Tính tỉ số hợp thức giữa khối lượng Kali hiđrôxit và sắt II clorua

M_KOH = (39 + 16 + 1) = 56g

* Tìm khối lượng KOH: m

Thí dụ 2: Cần bao nhiêu gam sắt III chorua cho tương tác với kalihiđrôxit để thu được 2,5g Kaliclorua?

Bài giải

PTHH         FeCl₃ + 3 KOH - >  Fe(OH)₃ + 3KCl

Tính tỉ số hợp thức giữa khối lượng FeCl₃ và Kaliclorua

 ; M_KCL  74,5g

* Tính khối lượng FeCl₃: 

c. Phương pháp tính theo thừa số hợp thức.

Hằng số được tính ra từ tỉ lệ hợp thức gọi là thừa số hợp thức và biểu thị bằng chữ cái f. Thừa số hợp thức đã được tính sẵn và có trong bảng tra cứu chuyên môn.

Việc tính theo thừa số hợp thức cũng cho cùng kết quả như phép tính theo tỉ số hợp thức nhưng được tính đơn giản hơn nhờ các bảng tra cứu có sẵn.

Thí dụ: Theo thí dụ 2 ở trên thì thừa số hợp thức là:

f = 

=> 

2H₂+O₂→2H₂O

S+O₂→SO₂

4P+5O₂→2P₂O₅ 

C+O_{2 dư}→CO₂

C+O_2 thiếu→ CO(khí độc)