Gió mùa ảnh hưởng thế nào đến khí hậu khu vực Đông Nam Á?

Gió mùa là một hình thức hoạt động quan trọng của khí quyển. Hướng gió thay đổi hầu như ngược chiều nhau giữa mùa đông và mùa hè. Trên thế giới nơi có gió mùa, rõ nhất là vùng Đông và Nam Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, bán đảo Trung Nam và bán đảo Ấn Độ.

Đặc điểm của gió mùa trước hết phải kể là hướng gió thay đổi: Mùa đông gió từ đất liền thổi ra biển, thời tiết lạnh giá, hanh khô. Mùa hè gió từ biển thổi vào đất liền, thời tiết nóng ẩm. Chiều gió gần như ngược nhau, đó là đặc điểm nổi bật nhất.

Mùa hè gió thổi từ biển vào, khối không khí nóng ẩm, dễ hình thành mây và mưa, càng gần biển, mưa càng nhiều, ở sâu trong đất liền mưa rất ít. Hơn nữa thời gian mưa cũng bắt đầu từ miền ven biển rồi mới vào đến bên trong và thời gian kết thúc mùa mưa cũng bắt đầu ngược lại. Đây là đặc điểm thứ hai.

Vì núi cao có thể ngăn cản sự di chuyển của một thành phần khối này, khả năng mưa nhiều, nhất là ở phía dốc núi hứng gió. Như vậy có nghĩa là mưa ở vùng núi nhiều hơn vùng đồng bằng, phía dốc núi hứng gió mưa nhiều hơn phía bên kia. Đây là đặc điểm thứ ba.

Đặc điểm thứ tư là mưa tập trung vào mùa hạ, chiếm hơn một nửa lượng mưa cả năm, vì mùa này gió từ biển thổi vào. Mùa đông ít mưa vì gió từ đất liền thổi ra.

Những nước có gió mùa như Trung Quốc, Đông Á, Đông Nam Á, Triều Tiên, Nhật Bản, vào mùa hè vừa nóng vừa mưa nhiều, là điều kiện tốt cho lúa phát triển, do đó đều là những nước trồng lúa nước tập trung nhất.

Tuy nhiên, gió mùa đổi hướng giữa mùa đông và mùa hè không phải đúng giờ, đúng địa điểm và có cường độ như nhau, mỗi năm một khác, do đó cũng có những năm bị hạn hán nặng.

Nam Á và Đông Nam Á là những khu vực chịu ảnh hưởng sâu sắc của chế độ gió mùa. Nguyên tắc chung là mùa đông gió từ lục địa thổi ra biển, hướng Bắc, Đông Bắc với đặc tính chung là: lạnh, khô, ít mưa. Mùa hạ, gió từ biển thổi vào lục địa hướng Nam, Tây Nam với đặc tính chung là nóng, ẩm, mưa nhiều. Nhờ chế độ gió mùa nên hai khu vực này có mưa khá nhiều so với những khu vực cùng vĩ độ như Tây Nam Á hay Bắc Phi. 
Tuy nhiên chế độ gió mùa ở 2 khu vực này cũng không hoàn toàn giống nhau cả về nguồn gốc và tác động của gió. 
Về cơ bản, có thể nói ngắn gọn: Gió mùa ở Nam Á còn chịu ảnh hưởng của hướng địa hình nên hoạt động không đều trên toàn lãnh thổ. Gió mùa ở Đông Nam Á tác động khá mạnh và bao trùm hầu khắp khu vực, thậm chí tràn xuống quá xích đạo, tác động đến cả vùng Bắc của Ôtxtraylia

- Địa hình bị chia cắt mạnh không có những đồng bằng lớn, khó khăn cho giao thông đường bộ.

- Sự phức tạp của gió mùa đã gây ra nhiều thiên tai như bão lụt, hạn hán, sương muối và mưa đá,…

- Vị trí địa lí là trung tâm của đường giao thông quốc tế cũng khiến cho Đông Nam Á ngay từ rất sớm đã bị các nước bên ngoài nhóm ngó, xâm lược.