Bài 7: Cấu trúc của Trái Đất. Thạch quyển. Thuyết kiến tạo mảng giúp các em hiểu được cấu trúc của Trái Đất và trình bày đặc điểm của mỗi lớp cấu tạo Trái Đất dựa vào kênh hình. Đồng thời, phân biệt được vỏ Trái Đất và Thạch Quyển, trình bày được nội dung chính của thuyết kiến tạo mảng. Hi vọng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các em học sinh trong quá trình học tập.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Cấu trúc của Trái Đất
Cấu trúc của Trái Đất
- Có cấu tạo không đồng nhất.
- Gồm 3 lớp chính:
- Vỏ cứng ở bên ngoài.
- Bao Manti ở giữa.
- Trong cùng là nhân.
- Các lớp khác nhau về độ dày, thể tích, vật chất cấu tạo…
1. Lớp vỏ Trái Đất
- Vị trí: Ở trên cùng
- Độ dày: 5 – 70km
- Cấu tạo thường có 3 tầng, có cấu tạo vật chất là cứng.
- Tầng trầm tích dày từ 0 – 15km (không liên tục).
- Tầng granit
- Tầng badan
- Có 2 kiểu:
- Vỏ lục địa
- Vỏ đại dương
2. Lớp Manti
- Vị trí: dưới vỏ Trái Đất.
- Độ dày: từ 15 km - 2900km. Chiếm: 80% thể tích, 68,5% khối lượng Trái Đất
- Cấu tạo gồm 2 tầng:
- Manti trên từ 15 – 700km, ở trạng thái quánh dẻo
- Manti dưới từ 700 – 2900km, có trạng thái rắn.
3. Nhân Trái Đất
- Vị trí: trong.cùng.
- Độ dày khoảng 3470km.
- Cấu tạo gồm 2 lớp:
- Nhân ngoài
- Nhân trong
- Thành phần chủ yếu là các kim loại nặng như Ni, Fe
→ Là phần cứng bên ngoài cùng của Trái Đất, bao gồm vỏ Trái Đất + phần trên cùng của lớp Manti, có độ dày tới 100km
1.2. Thuyết Kiến tạo mảng
- Thuyết kiến tạo mảng là thuyết về hình thành và phân bố lục địa và đại dương
1. Nội dung thuyết Kiến tạo mảng
- Vỏ trái đất trong quá trình hình thành của nó đã bị biến dạng do các đứt gẫy và tách ra thành một số đơn vị kiến tạo. Mỗi đơn vị là một mảng cứng, gọi là các mảng kiến tạo.
- Các mảng không chỉ là những bộ phận lục địa nổi trên bề mặt trái đất mà còn bao gồm cả những bộ phận lớn của đáy đại dương (lục địa chỉ là bộ phận nổi cao nhất trên mảng kiến tạo).
- Các mảng kiến tạo nhẹ, nổi trên một lớp vật chất quánh dẻo, thuộc phần trên của lớp Manti. Chúng không đứng yên mà dịch chuyển trên lớp quánh dẻo này do hoạt động của các dòng đối lưu vật chất quánh dẻo, có nhiệt độ cao trong tầng Manti trên, nằm ngang dưới thạch quyển.
- Trong khi dịch chuyển, các mảng kiến tạo có thể có nhiều cách tiếp xúc.
2. Vỏ Trái Đất gồm có các đơn vị kiến tạo mảng tạo thành
- Thạch quyển được cấu tạo bởi 7 mảng kiến tạo lớn.
- Bảy mảng kiến tạo lớn là: (Thái Bình Dương; Ấn Độ - Ôxtrâylia; Âu - Á; Phi; Bắc Mĩ; Nam Mĩ; Nam Cực)
3. Các mảng kiến tạo luôn dịch chuyển trên lớp vật chất quánh dẻo của Manti trên
a. Tiếp xúc tách dãn:
- Khi hai mảng tách xa nhau, ở các vết nứt tách dãn, macma sẽ phun trào lên, tạo thành các dãy núi ngầm, kèm theo hiện tượng động đất, núi lửa...
b. Tiếp xúc dồn nén:
- Khi hai mảng lục địa xô vào nhau, chỗ tiếp xúc bị nén ép, dồn lại và nhô lên(mảng nọ xô chờm hoặc luồn xuống dưới mảng kia), hình thành các dãy núi, sinh ra động đất, núi lửa,...
c. Tiếp xúc trượt ngang:
- Đứt gãy dọc theo đường tiếp xúc.
2. Luyện tập và củng cố
Qua bài học này các em cần nắm các nội dung sau: Trình bày được nội dung của Cấu trúc của Trái Đất, Thạch quyển, Thuyết kiến tạo mảng.
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lý 10 Bài 7 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Từ 5 đến 60km
- B. Từ 5 đến 50km
- C. Từ 5 đến 70km
- D. Từ 5 đến 80km
-
- A. Lớp vỏ trái đất, lớp Manti trên, lớp nhân trong.
- B. Lớp vỏ trái đất, lớp Manti, lớp nhân trong.
- C. Lớp nhân trong, lớp Manti, lớp vỏ lục địa.
- D. Lớp Manti, lớp vỏ lục địa, lớp nhân.
-
Câu 3:
Thạch quyển bao gồm:
- A. Bộ phận vỏ lục địa và vỏ đại dương.
- B. Tầng badan, tầng trầm tích, tầng granit.
- C. Phần trên của lớp manti và lớp vỏ trái đất.
- D. Lớp vỏ trái đất.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
2.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lý 10 Bài 7 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 28 SGK Địa lý 10
Bài tập 2 trang 28 SGK Địa lý 10
Bài tập 1 trang 21 SBT Địa lí 10
Bài tập 2 trang 21 SBT Địa lí 10
Bài tập 3 trang 21 SBT Địa lí 10
Bài tập 4 trang 21 SBT Địa lí 10
Bài tập 6 trang 22 SBT Địa lí 10
Bài tập 7 trang 22 SBT Địa lí 10
Bài tập 1 trang 11 Tập bản đồ Địa Lí 10
Bài tập 2 trang 11 Tập bản đồ Địa Lí 10
Bài tập 3 trang 11 Tập bản đồ Địa Lí 10
Bài tập 4 trang 11 Tập bản đồ Địa Lí 10
3. Hỏi đáp Bài 7 Địa lí 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Địa Lý 10 HỌC247
