Sinh học 10 Cánh diều Ôn tập chủ đề 1: Giới thiệu khái quát chương trình môn Sinh học

Bài 1: Giới thiệu chương trình môn Sinh học, Sinh học và sự phát triển bền vững

a. Giới thiệu chương trình môn Sinh học

- Sinh học là khoa học về sự sống. Đối tượng nghiên cứu của sinh học là thế giới sinh vật gồm thực vật, động vật, vi khuẩn, nấm, và con người.

Hình 1.1. Đối tượng và các lĩnh vực nghiên cứu của sinh học

- Sinh học có vai trò trong chăm sóc sức khoẻ và điều trị bệnh cho con người; cung cấp lương thực, thực phẩm; phát triển kinh tế, xã hội; tạo không gian sống và bảo vệ môi trường.

- Các lĩnh vực nghiên cứu của sinh học là: sinh học phân tử, sinh học tế bào, sinh lí học, sinh hoá học, sinh thái học, di truyền học và sinh học tiến hoá

b. Sinh học và sự phát triển bền vững

- Phát triển bền vững được hiểu là sự phát triển nhằm thoả mãn nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm tổn hại đến nhu cầu phát triển của các thế hệ tương lai.

- Sinh học đóng góp vào việc xây dựng chính sách môi trường và phát triển kinh tế, xã hội. Đặc biệt chú ý đến vai trò của đa dạng sinh học, giảm thiểu rủi ro và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, duy trì phát triển bền vững.

- Mối quan hệ giữa sinh học với những vấn đề xã hội: sinh học phát triển dựa trên các thành tựu khoa học công nghệ. Khi sinh học và khoa học công nghệ phát triển thì thúc đẩy kinh tế phát triển. Sự phát triển sinh học, khoa học công nghệ và kinh tế đặt ra vấn đề đạo đức sinh học.

Bài 2: Các phương pháp nghiên cứu và học tập môn Sinh học

a. Phương pháp nghiên cứu và học tập môn Sinh học

- Phương pháp quan sát là sử dụng giác quan thu thập thông tin, gồm ba bước; xác định mục tiêu, đối tượng và đặc điểm cần quan sát; lựa chọn phương tiện quan sát và thu nhận thông tin; xử lí thông tin và báo cáo kết quả.

- Phương pháp làm việc trong phòng thí nghiệm là một phương pháp thu nhận thông tin được thực hiện trong không gian giới hạn của phòng thí nghiệm, gồm ba bước: chuẩn bị, tiến hành và báo cáo kết quả.

- Phương pháp thực nghiệm khoa học là phương pháp thu thập thông tin trên đối tượng nghiên cứu trong những điều kiện được tác động có chủ đích. Thực nghiệm khoa học gồm các bước: chuẩn bị các điều kiện cho thực nghiệm; tiến hành và thu thập số liệu thực nghiệm; xử lí số liệu thực nghiệm và báo cáo.

- Nghiên cứu khoa học được thực hiện theo các bước tạo thành một tiến trình và mỗi bước là một kĩ năng: quan sát và đặt câu hỏi; hình thành giả thuyết khoa học; kiểm tra giả thuyết khoa học; làm báo cáo kết quả nghiên cứu.

b. Tin Sinh học

Tin sinh học là một lĩnh vực nghiên cứu liên ngành kết hợp dữ liệu sinh học với khoa học máy tính và thống kê. Tin sinh học được sử dụng trong lĩnh vực bảo tồn đa dạng sinh học, phân tích chức năng gene, nhận diện và dự đoán cấu trúc protein...

Bài 1.

Nêu một số vật liệu, thiết bị nghiên cứu và học tập môn Sinh học

Phương pháp giải:

Một số vật liệu, thiết bị nghiên cứu và học tập môn Sinh học:

+ Dụng cụ: kính hiển vi, kính lúp, bộ đồ mổ, bình tam giác, cốc đong, pipet nhựa,…

+ Máy móc, thiết bị: tủ lạnh, tủ cấy vi sinh, cân điện tử, các bộ cảm biến,…

+ Các phần mềm: thí nghiệm ảo, phần mềm dạy học, các phần mềm xử lí số liệu thống kê,...

+ Tranh ảnh, mô hình, mẫu vật.

+ Thiết bị an toàn: găng tay, kính bảo vệ mắt, áo bảo hộ,…

Lời giải chi tiết:

Một số vật liệu, thiết bị nghiên cứu và học tập môn Sinh học:

+ Dụng cụ: kính hiển vi, kính lúp, bộ đồ mổ, bình tam giác, cốc đong, pipet nhựa,…

+ Máy móc, thiết bị: tủ lạnh, tủ cấy vi sinh, cân điện tử, các bộ cảm biến,…

+ Các phần mềm: thí nghiệm ảo, phần mềm dạy học, các phần mềm xử lí số liệu thống kê,...

+ Tranh ảnh, mô hình, mẫu vật.

+ Thiết bị an toàn: găng tay, kính bảo vệ mắt, áo bảo hộ,…

Bài 2.

Việc xác định được có khoảng 30 000 gen trong DNA của con người có sự hỗ trợ của

A. Thống kê           B. Tin sinh học              C. Khoa học máy tính             D. Pháp y

Phương pháp giải:

Tin sinh học là một lĩnh vực nghiên cứu liên ngành kết hợp dữ liệu sinh học với khoa học máy tính và thống kê. Tin sinh học được sử dụng trong lĩnh vực bảo tồn đa dạng sinh học, phân tích, chức năng gene, nhận diện và dự đoán cấu trúc protein,…

Lời giải chi tiết:

Chọn đáp án B.

Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:

- Trình bày được mục tiêu môn Sinh học, phân tích được vai trò của sinh học.

- Trình bày được định nghĩa về phát triển bền vững, vai trò của sinh học trong phát triển bền vững môi trường sống và những vấn đề toàn cầu.

- Trình bày và vận dụng được một số phương pháp nghiên cứu sinh học.

- Trình bày và vận dụng được các kĩ năng trong tiến trình nghiên cứu khoa học.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 10 Cánh diều Ôn tập chủ đề 1 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Có mấy nhóm ngành nghề liên quan đến Sinh học?

  • A. 3
  • B. 4
  • C. 5
  • D. 6

• Câu 2:

  Đâu là lĩnh vực nghiên cứu của môn Sinh học?

  • A. Di truyền học và sinh học tiến hoá
  • B. sinh lí học, sinh hoá học, sinh thái học
  • C. Sinh học phân tử, sinh học tế bào
  • D. Cả 3 đáp án trên

• Câu 3:

  Phát triển bền vững là sự phát triển hài hòa giữa mấy hệ thống?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 5

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 10 Cánh diều Ôn tập chủ đề 1 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Giải bài 1.1 trang 4 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Giải bài 1.2 trang 4 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Giải bài 1.3 trang 4 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Giải bài 1.4 trang 4 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Giải bài 1.5 trang 4 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Giải bài 1.6 trang 4 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Giải bài 1.7 trang 4 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Giải bài 1.8 trang 5 SBT Sinh học 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!