Ét-va Mun-chơ và “Tiếng thét” - Ngữ văn 11 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo

1.1.1. Tác giả

- Su-si Hút-gi sinh ngày 27/11/1960) là một nhà sử học nghệ thuật, tác giả, nhà minh họa và nhà báo với hơn 100 cuốn sách cùng tên.

- Hút-gi có bằng Thạc sĩ Lịch sử Nghệ thuật tại Đại học Birkbeck, thuộc hệ thống Đại học London, và là thành viên của Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia Anh.

- Bà đã cộng tác với nhiều tổ chức nổi tiếng như Bảo tàng Victoria & Albert, Bảo tàng London, Phòng trưng bày Tate và Viện Nghệ thuật Hoàng gia Anh trong nhiều ấn phẩm, các bài báo, cũng như các lớp dạy về lịch sử nghệ thuật.

- Hút-gi đã hai lần được nhật báo The Independent vinh danh là cây bút nghệ thuật số 1.

1.1.2. Tác phẩm

a. Thể loại:

Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

Ét-va-mun- chơ và “Tiếng thét” trích từ “Câu chuyện nghệ thuât” của Su-si Hút-gi.

c. Bố cục văn bản:

- Phần 1 (Từng trải... Trường phái Biểu hiện Đức): Phong cách vẽ của Ét-va-Mun-chơ.

- Phần 2 (Còn lại): Cảm nhận về bức tranh của họa sĩ Ét-va-Mun-chơ.

d. Tóm tắt tác phẩm:

Ét-va Mun-chơ trở thành một họa sĩ với sức sáng tạo dồi dào, ám ảnh bởi cái chết, sự giả dối và lọc lừa sau khi trải qua những chấn thương tâm lí thời thơ ấu. Nguồn cảm hứng đặc biệt, với những đề tài bí hiểm và những đường nét méo mó và màu sắc dữ dội sau chuyến đi thăm nước Pháp. Bức tranh “Tiếng thét của thiên nhiên” là một trong những bản được Mun-chơ sáng tác từ năm 1893 đến năm 1910. Nhân vật chính trong tranh với đôi bàn tay xương xẩu, gầy gò ôm chiếc đầu trông như hộp sọ với đôi mắt mở to và miệng há hốc như thốt lên một tiếng thét câm lặng. Nhân vật quái dị với những hình thù uốn éo mang lại cảm giác ghê sợ và rùng rợn, nó tạo ra một cảm giác đe dọa khó hiểu.

1.2.1. Bức tranh “Tiếng thét”

- Những chi tiết nghệ thuật quan trọng trong bức tranh "Tiếng thét":

+ Nhân vật chính trong tranh có đôi bàn tay xương xẩu, gầy gò ôm lấy chiếc đầu trông như hộp sọ với đôi mắt mở to và miệng há hốc như thốt lên một tiếng thét câm lặng. 

 + Hai người đang đi bộ trên cầu ở đằng sau.

+ Những đường xoáy và màu sắc chói chang thiếu tự nhiên càng làm tăng thêm cảm giác lo âu.

Bức tranh The Scream (Tiếng thét) của họa sĩ nổi tiếng Edvard Munch được vẽ năm 1893

- Cảm giác đối với người xem: 

+ Nhân vật quái dị với những hình thù uốn éo xuất hiện trong bức tranh mang lại cảm giác ghê sợ và rùng rợn.

+ Sự mô hồ, dị thường của nhân vật chính và hai người đang đi bộ trên cầu ở đằng sau tạo nên một cảm giác đe dọa khó hiểu.

+ Những đường xoáy và màu sắc chói chang thiếu tự nhiên càng làm tăng thêm cảm giác lo âu.

- Giá trị của các yếu tố tượng trưng trong bức tranh "Tiếng thét":

+ Nhân vật chính trong tranh có đôi bàn tay xương xẩu, gầy gò ôm lấy chiếc đầu trông như họp sọ

+ Hai người đang đi bộ trên cầu

+ Những đường xoáy và màu sắc chói chang thiếu tự nhiên: bầu trời đột nhiên chuyển sang màu đỏ như máu, những lưỡi lửa lửng lơ phía trên vịnh biển hẹp màu xanh đen và trên thành phố.

1.2.2. Cơ sở để xác định yếu tố tượng trưng

- Ngữ cảnh: lịch sử, văn hóa, xã hội trong thời điểm tác phẩm được sáng tác.

- Các yếu tố nghệ thuật: như phong cách, kỹ thuật, màu sắc, âm nhạc, hình ảnh, biểu tượng và sử dụng ngôn ngữ tượng trưng.

- Nội dung của tác phẩm: bao gồm các sự kiện, nhân vật, đối tượng và mối liên hệ giữa chúng.

- Cách tác giả truyền đạt thông điệp của mình: thông qua các yếu tố tượng trưng.

=> Tác dụng: Từ những cơ sở này, ta có thể giải mã những yếu tố tượng trưng trong tác phẩm nghệ thuật và hiểu rõ hơn về ý đồ và thông điệp mà tác giả muốn truyền tải.

1.3.1. Về nội dung

Văn bản Ét-va-mun- chơ và “Tiếng thét” đề cập đến những chi tiết nghệ thuật quan trọng sâu trong bức tranh "Tiếng thét". Qua đó, người đọc cảm nhận một cách rõ nét hơn những dụng ý của người họa sĩ ẩn sau bức tranh. Đồng thời thấu hiểu hơn về cảm xúc của nhân vật chính và nghệ thuật vẽ tài tình của người họa sĩ.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Văn bản ngắn gọn, súc tích, cô đọng, cung cấp đầy đủ thông tin.

- Văn phong, ngôn từ rõ ràng, mạch lạc.

Theo em, cần dựa vào những cơ sở nào để xác định yếu tố tượng trưng trong một tác phẩm nghệ thuật?

Lời giải chi tiết:

- Bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội thời điểm sáng tác tác phẩm.

- Cuộc đời, phong cách sáng tác, quan điểm, kinh nghiệm cá nhân của chính người nghệ sĩ sáng tác tác phẩm.

- Những biểu tượng, từ ngữ, nét vẽ được thể hiện trong tác phẩm nghệ thuật. Yếu tố này đóng vai trò cung cấp cho chúng ta thông tin về những ý nghĩa tượng trưng mà tác giả muốn truyền tải.

- Các kỹ thuật và phong cách sử dụng trong tác phẩm, chẳng hạn như cách tác giả sử dụng ánh sáng, màu sắc, hình dạng hay cách sắp đặt các yếu tố có thể giúp chúng ta hiểu được những ý nghĩa tượng trưng mà tác phẩm muốn truyền tải.

Học xong bài Ét-va Mun-chơ và “Tiếng thét”, các em cần:

- Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản.

- Phát hiện được các giá trị văn hoá, triết lí nhân sinh từ văn bản.

- So sánh được hai văn bản văn học viết cùng đề tài ở các giai đoạn khác nhau.

- Liên tưởng, mở rộng vấn đề để hiểu sâu hơn văn bản được đọc.

Tác phẩm Ét-va Mun-chơ và “Tiếng thét” đề cập đến những chi tiết nghệ thuật quan trọng sâu trong bức tranh "Tiếng thét". Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:

• Soạn bài đầy đủ Ét-va Mun-chơ và “Tiếng thét”
• Soạn bài tóm tắt Ét-va Mun-chơ và “Tiếng thét”

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Qua tác phẩm Ét-va Mun-chơ và “Tiếng thét”, người đọc cảm nhận một cách rõ nét hơn những dụng ý của người họa sĩ ẩn sau bức tranh. Đồng thời thấu hiểu hơn về cảm xúc của nhân vật chính và nghệ thuật vẽ tài tình của người họa sĩ. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: