Hãy cùng HOC247 tìm hiểu tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội của các nước Đông Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây qua nội dung của Bài 3: Tình hình Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX trong chương trình SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo. Mời các em cùng tham khảo!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Quá trình xâm nhập của tư bản phương Tây vào các nước Đông Nam Á
- Các nước tư bản phương Tây đã đến Đông Nam Á sau các cuộc phát kiến địa lí, với vùng đất giàu nguyên liệu và có vị trí quan trọng cho giao thương trên biển.
- Bồ Đào Nha chiếm vương quốc Ma-lắc-ca vào năm 1511, mở đầu cho quá trình xâm chiếm và thuộc địa hóa của Đông Nam Á.
- Thực dân phương Tây xâm chiếm các quốc gia Đông Nam Á bằng nhiều cách thức khác nhau, trừ nước Xiêm giữ độc lập mặc dù chịu nhiều lệ thuộc về chính trị, kinh tế vào Anh và Pháp.
Hình 1. Một số quốc gia Đông Nam Á dưới ách đô hộ của tư bản phương Tây
1.2. Tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá – xã hội của các nước Đông Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây
a. Tình hình chính trị
- Chính quyền thực dân chia thuộc địa thành các đơn vị hành chính, tạo chia rẽ dân tộc và tạo khoảng cách giữa các quốc gia.
- Triều đình phong kiến đầu hàng, phụ thuộc vào chính quyền thực dân.
- Quan chức thực dân cai trị trực tiếp ở trung ương và cử người bản xứ cai quản ở địa phương.
Hình 2. Quang cảnh khu trung tâm Xin-ga-po (Singapore) năm 1846 (tranh vẽ, thế kỉ XIX, Bảo tàng quốc gia Xingapo)
b. Tình hình kinh tế
- Chính quyền thực dân thực hiện chính sách cướp đoạt ruộng đất.
- Nhiều đồn điền thực dân xuất hiện ở Đông Nam Á.
- Các ngành công nghiệp chế biến, sản xuất hàng tiêu dùng được chú trọng đầu tư.
- Hoạt động khai thác khoáng sản được đẩy mạnh.
- Xây dựng hệ thống đường sắt, đường bộ, bến cảng để phục vụ khai thác thuộc địa.
Hình 3. Khai thác thiếc ở thung lũng Kin-ta (Kinta) (Ma-la.xi-a (Malaysia)
c. Tình hình xã hội, văn hóa
- Chủ nghĩa thực dân phương Tây xâm nhập vào Đông Nam Á phá vỡ trật tự xã hội truyền thống và áp đặt nền thống trị mới mang đậm màu sắc kì thị "ngu dân chủng tộc".
- Xã hội phân hoá với sự xuất hiện của tầng lớp mới như tư sản dân tộc, trí thức mới, tiểu tư sản và công nhân.
- Văn hoá phương Tây du nhập vào Đông Nam Á với công trình kiến trúc, nghệ thuật và truyền bá tôn giáo, luật pháp, giáo dục để phục vụ nền cai trị của thực dân.
Hình 4. Một gia đình tư sản ở Ý-an-gun (Yangoon), Mi-an-ma (tranh vẽ của Mau-sin-lét (Maung Hsin Let), năm 1890)
1.3. Cuộc đấu tranh chống ách đô hộ của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á từ cuối thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX
- Quá trình đấu tranh chống thực dân phương Tây ở Đông Nam Á khác nhau về thời điểm và hình thức, nhưng cùng mục đích chống lại ách cai trị bất công của thực dân.
- Nhân dân Ban-đa chống công ty Đông Ấn Hà Lan vào thế kỉ XVII.
- Cuộc khởi nghĩa của Hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô chống thực dân Hà Lan vào đầu thế kỉ XIX.
- Làn sóng đấu tranh chống Pháp ở Nam Kỳ diễn ra sau khi Pháp đánh chiếm vào thế kỉ XIX.
- Nhân dân Mi-an-ma chống thực dân Anh từ năm 1824 đến năm 1896.
Hình 5. Hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô bị bắt vào năm 1830 (tranh vẽ, năm 1857, trưng bày tại Cung điện quốc gia Gia-các ta (Jakarta))
Bài tập minh họa
Bài 1: Nêu những nét chính về quá trình thực dân phương Tây xâm lược Đông Nam Á?
Hướng dẫn giải
- Do Đông Nam Á có vị trí địa lí quan trọng, lại giàu tài nguyên khoáng sản nên sớm trở thành mục tiêu xâm lược của các nước tư bản phương Tây.
- Năm 1511, Bồ Đào Nha đánh chiếm vương quốc Ma-lắc-ca. Sự kiện này đã mở đầu quá trình xâm chiếm, áp đặt sự thống trị, biến các nước Đông Nam Á thành thuộc địa của thực dân phương Tây.
- Trong các thế kỉ XVI - XIX, bằng nhiều cách thức và thủ đoạn khác nhau, thực dân phương Tây đã từng bước xâm chiếm gần hết các quốc gia trong khu vực:
+ Hà Lan cai trị In-đô-nê-xi-a (Indonesia);
+ Anh chiếm toàn bộ bán đảo Ma-lay-a (Malaya), phía Bắc đảo Booc-nê-ô (Borneo) và Mi-an-ma (Myanmar);
+ Pháp đặt ách đô hộ lên ba nước Đông Dương;
+ Tây Ban Nha, sau đó là Mỹ chiếm Phi-líp-pin (Philippines);
- Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á giữ được độc lập, do tiến hành canh tân đất nước và chính sách ngoại giao khôn khéo.
Bài 2: Hãy trình bày vài cuộc đấu tranh tiêu biểu chống ách đô hộ của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á?
Hướng dẫn giải
- Cuộc đấu tranh của nhân dân trên quần đảo Ban-da (In-đô-nê-xi-a, thế kỉ XVII)
- Khởi nghĩa của Hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô ở Gia-va (In-đô-nê-xi-a, thế kỉ XIX)
- Các cuộc đấu tranh chống Pháp của nhân dân Việt Nam (1858 - 1884)
- Các cuộc đấu tranh chống Anh của nhân dân Mi-an-ma (1824 - 1885).
Luyện tập Bài 3 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Học xong bài này các em cần biết:
- Trình bày được những nét chính trong quá trình xâm nhập của tư bản phương Tây vào các nước Đông Nam Á.
- Nêu được những nét nổi bật về tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá – xã hội của các nước Đông Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây.
- Mô tả được những nét chính về cuộc đấu tranh của các nước Đông Nam Á chống lại ách đô hộ của thực dân phương Tây.
3.1. Trắc nghiệm Bài 3 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 2 Bài 3 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Mi-an-ma.
- B. Phi-líp-pin.
- C. Việt Nam.
- D. In-đô-nê-xi-a.
-
- A. Mi-an-ma.
- B. Việt Nam.
- C. Cam-pu-chia.
- D. In-đô-nê-xi-a.
-
- A. Mục đích đấu tranh.
- B. Thời điểm diễn ra.
- C. Hình thức đấu tranh.
- D. Lực lượng lãnh đạo.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 3 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 2 Bài 3 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 20 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi trang 20 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi trang 21 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi trang 22 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi trang 23 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi trang 24 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 1 trang 25 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 2 trang 25 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 3 trang 25 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng 4 trang 25 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo - CTST
Hỏi đáp Bài 3 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
