Trong những ngày thời tiết hanh khô, nếu dùng một mảnh giấy bóng kính cọ xát 5 – 7 lần vào tóc, sau đó nhấc nhẹ ra thì có thể thấy một số sợi tóc được hút lên theo tờ giấy bóng kính. Vì sao lại có hiện tượng như vậy? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua bài học dưới đây Bài 20: Sự nhiễm điện trong chương trình Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều. Mời các em cùng tham khảo!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Sự nhiễm điện do cọ xát
1.1.1. Làm vật nhiễm điện bằng cách cọ xát
- Nhiễm điện có thể hút các vật nhẹ như cong ven, vỏ trấu.
- Cách thực hiện: treo thanh nhựa vào giá thí nghiệm, cọ xát mảnh vải khô với thanh nhựa để làm vật nhiễm điện, đưa gần đầu thanh nhựa khác để quan sát hiện tượng xảy ra.
- Nhiễm điện do cọ xát: Nhiều thí nghiệm chứng tỏ có thể làm nhiễm điện các vật bằng cách cọ xát. Các vật nhiễm điện có thể hút hoặc đẩy nhau, và khi đặt gần nhau có thể phát ra tia lửa điện.
Đưa mành vài đã nhiễm diện lại gần thanh nhựa treo trên giá | Đưa thanh nhựa đã nhiểm điện lại gần thanh nhựa treo trên giá |
1.1.2. Nguyên nhân các vật có thể bị nhiễm điện khi cọ xát
- Nguyên nhân nhiễm điện: Sau khi cọ xát, một vật trừ sẽ nhiễm điện dương, trong khi vật kia nhiễm điện âm.
Hình 20.1. Cọ xát miếng vải khô vào thanh nhựa
1.1.3. Một số hiện tượng thực tế liên quan đến sự nhiễm điện do cọ xát
- Ví dụ về nhiễm điện: Các vật nhiễm điện có thể tương tự với miếng vải hay thanh nhựa. Hiện tượng nhiễm điện cũng xảy ra khi cởi áo len và khi cọ xát một quả bóng.
Hình 20.2
1.2. Dòng điện
- Dòng điện: Trong sự phóng điện giữa hai vật nhiễm điện trái dấu, các hạt mang điện tạo nên dòng điện, tồn tại trong thời gian ngắn. Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang điện.
1.3. Vật dẫn điện, vật cách điện
- Vật dẫn điện có các điện tích di chuyển tự do để tạo dòng điện, ví dụ như kim loại và cơ thể người
- Vật cách điện không có các điện tích di chuyển tự do để tạo dòng điện, ví dụ như giấy bóng kính và thanh nhựa
- Khi các vật cách điện cọ xát với nhau, các electron có thể di chuyển từ vật này sang vật khác làm cho các vật này nhiễm điện. - Các vật nhiễm điện cùng dấu đẩy nhau, trái dấu hút nhau. - Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang điện. - Vật dẫn điện là vật cho dòng điện đi qua. Vật không dẫn điện là vật không cho dòng điện đi qua. |
Bài tập minh họa
Ví dụ 1: Nhiều vật sau khi cọ xát có khả năng
A. Đẩy các vật khác
B. Hút các vật khác
C. Vừa hút vừa đẩy các vật khác
D. Không hút, không đẩy các vật khác
Hướng dẫn giải
Nhiều vật sau khi cọ xát có khả năng hút các vật khác vì sẽ tạo nên hiện tượng nhiễm điện, hai vật nhiễm điện sẽ luôn hút nhau.
Đáp án B
Ví dụ 2: Những ngày hanh khô, khi chải tóc khô bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra vì:
A. Lược nhựa chuyển động thẳng kéo sợi tóc thẳng ra.
B. Các sợi tóc trơn hơn và bị cuốn thẳng ra.
C. Tóc đang rối, bị chải thì thẳng ra.
D. Khi cọ xát với tóc lược nhựa bị nhiễm điện nên nó hút và kéo làm cho sợi tóc thẳng ra.
Hướng dẫn giải
Có thể thấy, khi chải tóc bằng lược nhựa trong những ngày hanh khô sẽ thấy sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra là vì khi cọ xát với tóc lược nhựa bị nhiễm điện, tạo nên hai vật nhiễm điện cùng dấu, từ đó có hiện tượng lược hút và kéo làm cho sợi tóc thẳng ra.
Đáp án D
Luyện tập Bài 20 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Học xong bài này các em cần biết:
- Giải thích được sơ lược nguyên nhân một vật cách điện nhiễm điện do cọ xát.
- Giải thích được một vài hiện tượng thực tế liên quan đến sự nhiễm điện do cọ xát.
- Định nghĩa được dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang điện.
- Phân loại được vật dẫn điện, vật không dẫn điện.
3.1. Trắc nghiệm Bài 20 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm KHTN 8 Cánh diều Bài 20 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 20 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập KHTN 8 Cánh diều Bài 20 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 99 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Thực hành trang 99 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 1 trang 100 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 2 trang 100 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 3 trang 100 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 4 trang 100 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 5 trang 101 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Luyện tập trang 101 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Vận dụng trang 101 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Hỏi đáp Bài 20 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!