Đố các bạn nước được tạo thành từ nguyên tử của các nguyên tố hoa học nào? Nước có thể được tạo thành như thế nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua bài học dưới đây Bài 2: Phản ứng hóa học và năng lượng của phản ứng hóa học trong chương trình Cánh diều. Mời các em cùng tham khảo!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Phản ứng hoá học là gì?
Phản ứng hoá học là quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác.
Chất ban đầu bị biến đổi trong phản ứng được gọi là chất tham gia phản ứng, chất tạo thành sau phản ứng được gọi là chất sản phẩm.
Ví dụ:
Khi đun nóng hỗn hợp bột sắt (iron) và bột lưu huỳnh (sulfur) ta được hợp chất iron(II) sulfide (FeS).
+ Chất tham gia phản ứng là sắt và lưu huỳnh.
+ Chất sản phẩm là iron(II) sulfide.
1.2. Diễn biến của phản ứng hoá học
- Các biến đổi hoá học xảy ra khi có sự phá vỡ liên kết trong các chất tham gia phản ứng và sự hình thành các liên kết mới để tạo ra chất sản phẩm.
.JPG)
Sơ đồ mô tả phản ứng đốt cháy khí methane trong không khí thu được carbon dioxide và nước
- Trong phản ứng hoá học, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác, kết quả là chất này biến đổi thành chất khác. Số nguyên tử của mỗi nguyên tố trước và sau phản ứng không thay đổi.
1.3. Dấu hiệu có phản ứng hoá học xảy ra
Để nhận biết có phản ứng hoá học xảy ra có thể dựa vào các dấu hiệu sau:
- Có sự thay đổi màu sắc, mùi, … của các chất; tạo ra chất khí hoặc chất không tan (kết tủa); …
Ví dụ: Trong phản ứng của sắt tác dụng với hydrochloric acid, quan sát thấy có bọt khí bay lên.
.JPG)
- Có sự toả nhiệt và phát sáng
Sự toả nhiệt và phát sáng cũng có thể là dấu hiệu của phản ứng hoá học xảy ra.
Ví dụ: Khi đốt nến, nến cháy có sự toả nhiệt và phát sáng.
.JPG)
1.4. Phản ứng toả nhiệt, phản ứng thu nhiệt
1.4.1. Khái niệm
Phản ứng hoá học khi xảy ra luôn kèm theo sự toả ra hoặc thu vào năng lượng (thường dưới dạng nhiệt), năng lượng này được gọi là năng lượng của phản ứng hoá học.
+ Phản ứng toả ra năng lượng (dưới dạng nhiệt) được gọi là phản ứng toả nhiệt. Phản ứng toả nhiệt làm nóng môi trường xung quanh.
Ví dụ: Phản ứng đốt cháy than; phản ứng đốt cháy xăng, dầu trong các động cơ; …
+ Phản ứng thu vào năng lượng (dưới dạng nhiệt) được gọi là phản ứng thu nhiệt. Phản ứng thu nhiệt làm lạnh môi trường xung quanh.
Ví dụ: Phản ứng nung vôi (phân huỷ CaCO3 thành CaO và CO2).
1.4.2. Ứng dụng của phản ứng toả nhiệt
- Trong sản xuất và đời sống, các phản ứng toả nhiệt có ứng dụng chính là cung cấp năng lượng nhiệt (nhiệt năng) cho các ngành công nghiệp, làm cho các động cơ hay máy phát điện hoạt động.
- Nhiệt năng thu được khi đốt cháy các nhiên liệu như than, xăng, dầu, … có thể được dùng để đun nấu, sưởi ấm, thắp sáng, … Than được sử dụng chủ yếu làm nhiên liệu trong công nghiệp. Xăng, dầu được sử dụng chủ yếu trong vận hành các máy móc, phương tiện giao thông như: xe máy, ô tô, tàu thuỷ, …
|
- Phản ứng hoả học là quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác. - Trong phản ứng hoá học, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác, kết quả là chất này biến đổi thành chất khác. - Dấu hiệu thường dùng để nhận biết có phản ứng hoá học xảy ra: có sự thay đổi màu sắc, mùi,.. của các chất; tạo ra chất khí hoặc chất không tan (kết tủa); có sự toả nhiệt và phát sáng;... - Phản ứng toả nhiệt là phản ứng toả ra năng lượng dưới dạng nhiệt. - Phản ứng thu nhiệt là phản ứng thu vào năng lượng dưới dạng nhiệt. |
Bài tập minh họa
Ví dụ 1: Phản ứng thu nhiệt là
A. Phản ứng có nhiệt độ lớn hơn môi trường xung quanh
B. Phản ứng có nhiệt độ nhỏ hơn môi trường xung quanh
C. Phản ứng có nhiệt độ bằng môi trường xung quanh
D. Phản ứng không có sự thay đổi nhiệt độ
Hướng dẫn giải
Phản ứng thu nhiệt là phản ứng có nhiệt độ nhỏ hơn môi trường xung quanh
Đáp án B
Ví dụ 2: Đốt cháy xăng, dầu trong các động cơ là:
A. Phản ứng thu nhiệt
B. Phản ứng tỏa nhiệt
C. Phản ứng phân hủy
D. Phản ứng thế
Hướng dẫn giải
Đốt cháy xăng, dầu trong các động cơ là: Phản ứng tỏa nhiệt
Đáp án B
Luyện tập Bài 2 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Học xong bài này các em cần biết:
- Nêu được khái niệm phản ứng hoá học, chất đầu và sản phẩm.
- Nêu được sự sắp xếp khác nhau của các nguyên tử trong phân tử chất đầu và sản phẩm.
- Chỉ ra được một số dấu hiệu chứng tỏ có phản ứng hoá học xảy ra.
- Nêu được khái niệm và đưa ra được ví dụ minh hoạ về phản ứng toả nhiệt, thu nhiệt.
- Trình bày được các ứng dụng phổ biến của phản ứng toả nhiệt (đốt cháy than, xăng, dầu).
3.1. Trắc nghiệm Bài 2 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm KHTN 8 Cánh diều Bài 2 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 2 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập KHTN 8 Cánh diều Bài 2 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 16 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 1 trang 16 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 2 trang 17 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 3 trang 17 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Luyện tập 1 trang 18 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 4 trang 18 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Thực hành trang 18 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Vận dụng 1 trang 19 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Luyện tập 2 trang 19 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Thực hành 2 trang 19 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 5 trang 19 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Luyện tập 3 trang 20 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Vận dụng 2 trang 20 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Hỏi đáp Bài 2 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
