Nêu ý nghĩa lịch sử của chiến dịch Hồ Chí Minh?

Về ý nghĩa lịch sử, với chiến thắng ngày 30/4/1975, nhân dân ta đã vĩnh viễn thoát khỏi ách nô dịch của các n­ước đế quốc, vĩnh viễn thoát khỏi hoạ đất nước bị chia cắt, giải phóng miền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên cả nư­ớc, bảo vệ những thành quả b­ước đầu của cách mạng XHCN ở miền Bắc, đư­a cả nư­ớc bư­ớc vào kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên độc lập tự do, thống nhất Tổ quốc và CNXH; đư­a dân tộc ta đứng vào hàng ngũ của quốc gia, dân tộc tiên phong trên thế giới.

Rời Tổ quốc tìm đường giải phóng dân tộc vào mùa hè năm 1911 từ một cửa biển phía nam để rồi đến năm 1941, Nguyễn Tất Thành - Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh mới trở về, bước chân trở về sau 30 năm bôn ba bắt đầu từ địa đầu núi rừng phía bắc Tổ quốc. 30 năm là một chặng đường dài với biết bao cuộc trường chinh qua các đại dương và lục địa, ghi nhận sự trưởng thành của một con người về tuổi đời, về nhận thức, tư tưởng, từ thân phận nô lệ trở thành một chiến sĩ cách mạng kiên cường và sáng tạo. Nhưng điều có ý nghĩa vô cùng sâu sắc là sự trưởng thành đó gắn liền với vận mệnh của đất nước.

Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử - chiến dịch quyết chiến, chiến lược trong tổng tiến công và nổi dậy Mùa xuân 1975 - cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã kết thúc thắng lợi và nhân dân ta đã thực hiện trọn vẹn tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh "đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào". Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh, vào thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang gay go, trong Di chúc của mình, Người đã khẳng định: “Đế quốc Mỹ nhất định phải cút khỏi nước ta. Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất…”. Đây là chiến dịch có những nét đặc sắc về tạo thời cơ, về cách đánh, về cường độ tiến công, về tác chiến hợp đồng quân binh, về mục tiêu, ý nghĩa của nó đối với phong trào giải phóng dân tộc và mãi mãi là sức mạnh của truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, là biểu tượng cốt cách của trí tuệ, của văn hoá Việt Nam và của nghệ thuật quân sự Việt Nam.

Năm nay, toàn dân tộc Việt Nam hướng đến kỷ niệm 39 năm ngày chiến thắng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, hướng về quá khứ oai hùng của dân tộc, trong bài viết này, tôi xin nêu lên một vài suy nghĩ của mình về: "Chiến dịch Hồ Chí Minh – chiến thắng có ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX". Bởi vì chiến thắng đó là sự kết tinh và thể hiện trình độ của nghệ thuật chiến tranh nhân dân của dân tộc ta được hun đúc qua hàng nghìn năm đánh giặc giữ nước và được phát huy cao độ trong thời đại Hò Chí Minh. Điều đó được thể hiện ở những khía cạnh chủ yếu sau:

Thứ nhất, thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh là thắng lợi của lòng yêu nước, chí căm thù giặc với khí phách hiên ngang của một dân tộc anh hùng được soi sáng bởi chân lý thời đại Hồ Chí Minh "Không có gì quý hơn độc lập tự do".

Trong chiến đấu xét đến cùng thì con người và tinh thần yêu nước là yếu tố quyết định. Khi tổng kết những cuộc chiến tranh tư sản và vô sản lớn trong các thế kỷ XVIII, XIX và những năm đầu của thế kỷ XX, V.I.Lênin đã rút ra kết luận: trong tất cả các cuộc chiến tranh ấy, mọi thắng lợi rút cuộc là do trạng thái tinh thần của nhân dân đang đổ máu trên chiến trường quy định. Như vậy, sức mạnh tinh thần là một yếu tố cực kỳ quan trọng, quyết định sự thành bại của mọi cuộc chiến tranh chính nghĩa. Lịch sử giữ nước chống ngoại xâm của dân tộc ta càng chứng minh tính đúng đắn của sức mạnh ấy. Lòng yêu nước, trí tuệ, sức mạnh văn hoá Việt Nam đã làm nên chiến thắng oanh liệt, oai hùng trong chiến dịch Hồ Chí Minh. Ai cũng biết sau cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc, hậu quả chiến tranh để lại rất nặng nề, hơn thế đất nước bị chia cắt hai miền, miền Nam tiếp tục trực tiếp chiến đấu chống đế quốc Mỹ và tay sai Ngô Đình Diệm, miền Bắc tuy hoà bình nhưng luôn hứng chịu bom đạn phá hoại của đế quốc Mỹ. Đất nước gặp muôn vàn khó khăn, thiếu thốn trăm bề, thiếu ăn, thiếu mặc, thiếu thuốc men, vũ khí, đạn dược ấy thế mà với lòng yêu nước, chí căm thù giặc sâu sắc, nguyện hy sinh tất cả để đánh đuổi đế quốc Mỹ của toàn dân tộc Việt Nam đã làm nên một chiến thắng lẫy lừng, chấn động địa cầu, đuổi đế quốc Mỹ ra khỏi đất nước thu giang sơn về một mối.

Tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, quyết chiến, quyết thắng đế quốc Mỹ, quyết tâm giải phóng miền Nam thống nhất Tổ quốc được nung nấu cả toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Người luôn khẳng định quyết tâm giành độc lập, tự do và kiên quyết tổ chức thực hiện quyết tâm đó. Trước đó (tháng 7 năm 1945) Người đã từng nói "Dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn, cũng phải giành cho được độc lập". Khi đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân vào xâm lược miền Nam và dùng không quân đánh phá miền Bắc, Hồ Chủ tịch khẳng định: "Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa…", "Không có gì quý hơn độc lập tự do…". Trước khi đi xa, trong Di chúc, Người khẳng định: "Cuộc kháng chiến chống Mỹ có thể kéo dài mấy năm nữa. Đồng bào ta có thể phải hy sinh nhiều của, nhiều người. Dù sao, chúng ta phải quyết tâm đánh giặc Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn" . Cùng với quyết tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân miền Bắc hậu phương chính của chiến trường miền Nam cũng sục sôi tinh thần cao độ những khẩu hiệu vang lên "tất cả vì tiền tuyến, tất cả vì miền Nam ruột thịt"; "xe chưa qua nhà không tiếc, đường chưa thông không tiếc máu xương"; "thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người"… Để phục vụ cho chiến dịch Hồ Chí Minh hàng ngàn xe vận tải chở quân, chở hàng theo đường Quốc lộ 1, đường Đông và Tây Trường Sơn ngày đêm hối hả lao về phía Nam, hàng vạn tấn vũ khí, lương thực, thuốc men vượt ngàn xa xôi tiến về Sài Gòn. "Thời gian lúc này là lực lượng, là sức mạnh, yêu cầu của mặt trận hết sức gấp, từng ngày, từng giờ. Cần phải hành quân hết sức nhanh, chi viện hết sức gấp" . Ở chiến trường miền Nam, trên mặt trận chiến đấu, đáp ứng Chỉ thị của Bộ Chính trị: "Nắm vững thời cơ chiến lược hơn nữa, với tư tưởng chỉ đạo "thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng", thực hiện "tổng công kích, tổng khởi nghĩa", cả dân tộc ra quân trong mùa xuân lịch sử với tinh thần "đi nhanh đến, đánh nhanh thắng" và với khí thế "thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng". Các binh chủng, quân chủng, bộ đội chủ lực, tăng thiết giáp… với khí thế sục sôi cách mạng, không sợ hy sinh tiến vào Sài Gòn giải phóng thành phố. Bấy nhiêu ấy, cũng đã nói lên sức mạnh tinh thần, quyết tâm thắng giặc Mỹ của dân tộc Việt Nam. 

Thứ hai, thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh là thắng lợi của trí tuệ Việt Nam, của tâm hồn, cốt cách và bản lĩnh văn hoá Việt Nam.

Tình cảm cách mạng trong sáng, lý tưởng cách mạng cao quý có thể tạo thành nhiệt tình cách mạng, ý chí vượt qua khó khăn thử thách, hy sinh để làm nên chiến thắng. Nhưng nếu không có tri thức cách mạng soi sáng thì cũng không thể làm nên lịch sử. Tri thức cách mạng Việt Nam là bước phát triển từ trí tuệ Việt Nam, đưa nó lên tầm cao mới. Trí tuệ cách mạng ấy trước hết bắt nguồn từ đường lối khoa học và cách mạng của Đảng và của Chủ tịch Hồ Chí Minh với chủ trương "kháng chiến trường kỳ, toàn dân, toàn diện"; với tư duy quân sự đạt tới nghệ thuật: "kết hợp giữ gìn và phát triển lực lượng" với “tổng tiến công giành toàn thắng", "dĩ đoản chế trường"; "dĩ bất biến, ứng vạn biến"; "thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng", bám sát thực tiễn chiến trường, phân tích chỗ mạnh, chỗ yếu của địch mà tìm ra cách đánh, địch co cụm ta phân tán; kết hợp ba thứ quân; nghệ thuật tác chiến đột phá lần lượt, liên tục, kết hợp với bao vây triệt phá đi nhanh đến đánh nhanh thắng. Với cách đánh ấy đã đưa chiến dịch Hồ Chí Minh trở thành một trận đánh mang đặc trưng riêng trong lịch sử chiến tranh của nhân loại, đã đưa trí tuệ Việt Nam, trí tuệ Hồ Chí Minh, trở thành đỉnh cao của thế kỷ XX. Với cách đánh ấy, chúng ta đã buộc đế quốc Mỹ phải rút quân hoàn toàn khỏi miền Nam, ngụy quyền Sài Gòn đầu hàng không điều kiện. Tính trong cuộc tổng tiến công nổi dậy mùa xuân năm 1975, với hơn 50 ngày đêm thần tốc chiến đấu ta đã tiêu diệt và làm tan rã hơn một triệu quân Ngụy, chúng ta đã tiêu diệt hàng trăm máy bay, xe tăng, xe bọc thép của đế quốc Mỹ, xoá bỏ hoàn toàn chế độ thực dân mới của Mỹ đã ra sức xây dựng trong hơn 20 năm. Với thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh, Đảng ta, nhân dân ta, quân đội ta được rèn luyện cả về phẩm chất và tài năng, càng nhận thức sâu sắc hơn vị trí và sức mạnh của mình trong thời đại mới.

Thứ ba, thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh là hiện thân của cuộc chiến tranh chính nghĩa, thắng phi nghĩa, một cuộc chiến mà cái đẹp, cái cao thượng, cái anh hùng thắng cái xấu, cái các, cái thấp hèn. 

Thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh là hiện thân và biểu hiện hùng hồn của chính nghĩa thắng phi nghĩa, văn minh thắng tàn bạo, của hoà bình độc lập dân tộc thắng chủ nghĩa thực dân. Nếu như thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ, ghi rõ nơi chủ nghĩa thực dân tàn bạo lăn xuống dốc và tan rã, thì chiến dịch Hồ Chí Minh một lần nữa khẳng định lại điều đó, dù cho chủ nghĩa thực dân có nhiều thủ đoạn tinh vi hơn, sức mạnh lớn hơn, nhưng cuối cùng cũng bị thất bại bởi chân lý của chính nghĩa. Sau ngày quân và dân ta đập tan cuộc tập kích bằng không quân chiến lược B52 của Mỹ, nhà sử học Pháp Pie Risa Phêray đã nói rất đúng rằng: "Những tên lửa SAM được sử dụng bởi lý tưởng trong sáng, bởi nền văn hoá Việt Nam, bởi "tư chất Việt Nam" theo chúng tôi chính là chìa khoá mở cửa thắng lợi của Việt Nam" . Rôbớt Mắc Namara, nguyên Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, một trong những kiến trúc sư của chiến tranh xâm lược Việt Nam đã thừa nhận: "Thất bại của Mỹ ở chiến trường Việt Nam, là do Mỹ đánh Việt Nam mà không hiểu gì về lịch sử, địa lý, văn hoá, phong tục, tập quán, về con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam nói chung và những người lãnh đạo Việt Nam nói riêng" . Việt Nam có một nền văn hoá vững bền, có một học thuyết quân sự độc đáo đã được thử thách trong lịch sử. Thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh còn là hiện thân của cái đẹp, cái cao cả, cao thượng của dân tộc Việt Nam từ xa xưa. Nếu như trước đây, quân Minh bị vây hãm trong Đông Quan (Hà Nội), hạ khí giới, được Bình Định Vương cấp cho lương thực và phương tiện vận tải rút quân về nước và tới nước mình rồi mà còn "tim đập chân run", ở Điện Biên Phủ đánh Pháp xâm lược cũng vậy, sau khi chiến thắng ta rất mực cao thượng với binh lính Pháp, không những tha mạng sống cho chúng mà còn cung cấp thuốc men, lương thực, chăm sóc những lính thương binh, những người bị bệnh tật, một viên quan Pháp Mác-xen ha-Pagiơ đã thốt lên rằng: "… họ đã cho chúng tôi thuốc men và cơm ăn, cứu sống chúng tôi bằng cả trái tim nhân hậu. Trong tấm lòng biết ơn nhân dân Việt Nam, tôi không thể nào quên Chủ tịch Hồ Chí Minh với tấm lòng khoan dung, độ lượng và chính sách khoan hồng đối với chúng tôi". Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trong chiến dịch Hồ Chí Minh, dù quân Mỹ, Ngụy rất tàn bạo, chúng giết người, cướp của không một chút thương tiếc, chúng đã giết và đày đoạ hàng triệu người dân vô tội, tội ác chất đầy, thế nhưng sau khi thất bại chúng vẫn được đối xử đàng hoàng, tử tế. Chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước ta đối với chính quyền và quân đội Sài Gòn đã làm cho Dương Văn Minh - vị Tổng thống cuối cùng của chính quyền Ngụy Sài Gòn phải thốt lên rằng: "Riêng cá nhân tôi, tôi rất hân hoan, vì cho đến năm 60 tuổi tôi mới được trở thành công dân của nước Việt Nam độc lập, tự do". Truyền thống cao thượng, cao cả đó là nét đặc sắc của văn hoá Việt Nam "đánh kẻ chạy đi, chứ ai đánh kẻ chạy lại"; "lấy nhân nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân để thay cường bạo".

Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng là đỉnh cao của cuộc tổng tiến công và nổi dậy long trời lở đất của quân và dân ta từ đầu tháng 3 cho đến ngày 30 tháng 4, đã nhanh chóng đập tan hang ổ cuối cùng của địch giải phóng thành phố Sài Gòn trong một thời gian ngắn, làm tan rã toàn bộ lực lượng của địch, đánh đổ toàn bộ hệ thống chính quyền tay sai từ Trung ương đến địa phương, kết thúc toàn thắng của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của toàn miền Nam, hoàn thành nhiệm vụ lịch sử cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân trong cả nước. Nếu trước đây, với chiến dịch Điện Biên Phủ, chúng ta đánh bại chủ nghĩa thực dân cũ, thì ngày nay với chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, chúng ta đã kết thúc chủ nghĩa thực dân mới của đế quốc Mỹ ở Việt Nam, thực hiện trọn vẹn di chúc thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu.

Đánh giá thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước nói chung, chiến dịch Hồ Chí Minh nói riêng, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV tháng 12/1976 Đảng ta đã nhận định: "Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng thắng lợi của nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử của dân tộc như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tinh thần thời sự sâu sắc" . Giáo sư Nây Sihan - Đại học Goóc nen, Mỹ đã nhận xét rằng: "đây là một thí dụ vô song về sự toàn thắng của trí tuệ con người đối với máy móc". Và thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử là sự kết tinh của sức mạnh dân tộc, là đỉnh cao của nghệ thuật chiến tranh nhân dân, là bản hùng ca khải hoàn của một chân lý vĩnh hằng “Không có gì quý hơn độc lập tự do”

Kỷ niệm 39 năm ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng là dịp để mỗi chúng ta tự hào, hiểu thêm về truyền thống vẻ vang, oai hùng của dân tộc, của các thế hệ cha anh trong thời đại Hồ Chí Minh. Đồng thời giáo dục và trao truyền lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ tiếp tục phát huy tinh thần, trí tuệ, chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong thời kỳ CNH, HĐH và hội nhập quốc tế./.