Giải bài tập Địa lí 10 Kết nối tri thức Bài 5: Hệ quả địa lí các chuyển động của Trái Đất

Trong hệ Mặt Trời, Trái Đất không ngừng vận động, trong đó có chuyển động tự quay quanh trục và quay quanh Mặt Trời. Các chuyển động này tạo ra những hệ quả địa lí vô cùng quan trọng đối với thiên nhiên và cuộc sống con người. Đó là những hệ quả nào? Tại sao lại có những hệ quả đó?

Dựa vào hình 5.1 và kiến thức đã học, hãy trình bày chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất (chiều tự quay, độ nghiêng của trục, chu kì tự quay,…).

Hình 5.1. Chuyển động tự quay và hiện tượng ngày đêm trên Trái Đất

Đọc thông tin trong mục a và quan sát hình 5.1, trả lời các câu hỏi sau:

- Tại sao có sự luân phiên ngày đêm trên Trái Đất?

- Nếu Trái Đất chỉ chuyển động quanh Mặt Trời mà không tự quay quanh trục thì trên Trái Đất hiện tượng ngày đêm sẽ diễn ra như thế nào?

Hình 5.1. Chuyển động tự quay và hiện tượng ngày đêm trên Trái Đất

Dựa vào thông tin trong mục b và quan sát hình 5.2, hãy cho biết:

- Tại sao các địa điểm nằm trên các kinh tuyến khác nhau lại có giờ địa phương khác nhau.

- Những nước nào có cùng giờ với Việt Nam.

Hình 5.2. Bản đồ giờ trên Trái Đất

Dựa vào hình 5.3 và kiến thức đã học, hãy mô tả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời (quỹ đạo, hướng chuyển động, hướng và độ nghiêng của trục Trái Đất, thời gian hoàn thành 1 vòng chuyển động).

Hình 5.3. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa ở bán cầu Bắc

Dựa vào thông tin và hình 5.4 trong mục a, hãy giải thích hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau ở hai bán cầu.

Hình 5.4. Hiện tượng ngày và đêm vào các ngày 22-6 và ngày 22-12

Dựa vào thông tin trong mục b và hình 5.3, hãy trình bày hiện tượng mùa diễn ra ở bán cầu Bắc.

Hình 5.3. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa ở bán cầu Bắc

1. Ngày và giờ Mê-hi-cô là bao nhiêu khi Việt Nam là 7 giờ sáng ngày 1-1-2022?

2. Hiện tượng ngày đêm chênh lệch diễn ra như thế nào ở vùng nhiệt đới, ôn đới và hàn đới?

3. Hãy cho biết nguyên nhân sinh ra mùa trên Trái Đất. Hiện tượng mùa khác nhau như thế nào ở các vùng nhiệt đới, ôn đới và hàn đới.

Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

1. Giải thích tại sao người hâm mộ bóng đá ở Việt Nam muốn theo dõi trực tiếp các trận bóng của giải ngoại hạng Anh thường phải thức đêm để xem, trong khi thực tế các trận bóng bên Anh thường được bắt đầu vào buổi chiều.

2. Giải thích câu ca dao:

Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối

Câu ca dao đó đúng với những khu vực nào trên Trái Đất.

Lựa chọn đáp án đúng.

1.1. Ở cùng một thời điểm, người đứng ở các kinh tuyến khác nhau sẽ nhìn thấy mặt trời ở độ cao khác nhau nên có giờ khác nhau. Nguyên nhân là

A. Trái Đất tự quay quanh trục.

B. trục Trái Đất nghiêng.

C. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời.

D. Trái đất có dạng khối cầu

1.2. Khi Luân Đôn là 0 giờ ngày 20 – 11- 2021 thì

A. Hà Nội là 8 giờ cùng ngày.

B. Xơ – un (Hàn Quốc) là 9 giờ cùng ngày.

C. Tô – ky – ô (Nhật Bản) là 10 giờ cùng ngày.

D. Béc-lin (Đức) là 2 giờ cùng ngày.

1.3. Khi Hà Nội là 9 giờ ngày 2 – 09 - 2021 thì

A. Tô – ky – ô (Nhật Bản) là 9 giờ cùng ngày.

B. Luân Đôn (Anh) là 2 giờ cùng ngày.

C. Băng Cốc (Thái Lan) là 2 giờ cùng ngày.

D. Xơ – un (Hàn Quốc) là 12 giờ cùng ngày.

1.4. Nếu múi giờ số 12 đang là 2 giờ ngày 15 – 2 thì cùng lúc đó Việt Nam (múi giờ số 7) đang là mấy giờ ngày bao nhiêu  

A. 7 giờ ngày 15 - 2

B. 7 giờ ngày 14 - 2

C. 21 giờ ngày 15 - 2

D. 21 giờ ngày 14 - 2

1.5. Đường chuyển ngày quốc tế được quy định là 

A. kinh tuyến 0⁰ đi qua múi giờ số 0

B. kinh tuyến 90⁰ Đ đi qua giữa múi giờ số 6 (+6)

C. kinh tuyến 180⁰  đi qua giữa múi giờ số 12 (+12)

D. kinh tuyến 90⁰ T đi qua giữa múi giờ số 18 (- 6)

1.6. Đường chuyển ngày quốc tế không phải là đường thẳng do 

A. Trái Đất hình khối cầu không phải mặt phẳng.

B. được điều chỉnh theo biên giới quốc gia.

C. kinh tuyến 180⁰ không phải là đường thẳng.

D. nằm giữa biển

1.7. Nhưng ngày nào trong năm ở mọi địa điểm trên bề mặt Trái Đất đều có ngày và đêm dài bằng nhau? 

A. Ngày 21 – 3 và ngày 22 – 6.

B. Ngày 21 – 3 và ngày 23 – 9.

C. Ngày 22 – 6 và ngày 23 – 9.

D. Ngày 22 – 6 và ngày 22 – 12.

Dựa vào hình 5.1 SGK và kiến thức đã học, hãy trình bày đặc điểm chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất. Nếu Trái Đất chỉ chuyển động quanh Mặt Trời mà không tự quay quanh trục thì trên Trái Đất hiện tượng ngày đêm diễn ra như thế nào?

Khi ở Luân Đôn (Anh) là 9 giờ ngày 20 – 11 – 2021 thì cùng lúc đó ở các thành phố Hà Nội (múi số 7), Mát – xcơ – va (múi số 2), Niu Oóc (múi số 19), Ri – ô đê Gia – nê – rô (múi số 21) là mấy giờ, ngày nào?

Vẽ hình thể hiện độ dài ban ngày và ban đêm của các điểm trên Trái Đất vào ngày 21/3 và 23/9.

Dựa vào hình dưới đây và kiến thức đã học:

- Trình bày chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.

- Xác định 4 ngày mở đầu 4 mùa ở các nước vùng ôn đới bán cầu Nam.

- Cho biết thời gian các mùa diễn ra ở các nước vùng ôn đới bán cầu Nam.

Dựa vào hình dưới đây:

- Nhận xét độ dài ban ngày và ban đêm giữa các địa điểm ở bán cầu Bắc và bán cầu Nam trên Trái Đất vào ngày 22 - 6 và ngày 22 - 12. Nơi nào trên Trái Đất có ngày dài 24 giờ, đêm dài 24 giờ và nơi nào có 6 tháng ngày và 6 tháng đêm?

- Cho biết độ dài thời gian ban ngày và thời gian ban đêm vào ngày 22 - 12 ở các vĩ độ: 0°, 66°33°B và 90°B.

Ghép các ô bên trái với các ô bên phải sao cho phù hợp.

Ghép ô ở giữa với ô bên trái và ô bên phải sao cho phù hợp.

Hãy sử dụng các cụm từ sau để hoàn thành đoạn văn dưới đây:

Trái Đất có dạng hình khối cầu và tự quay quanh trục từ tây sang đông, nên ở cùng một thời điểm, người đứng ở các (1)................ khác nhau sẽ nhìn thấy Mặt Trời ở các độ cao khác nhau, vì vậy các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau, đó là (2).............. (hay giờ mặt trời). Giờ địa phương không thuận tiện trong đời sống, sản xuất. Do đó, người ta chia bề mặt Trái Đất làm (3)..................., mỗi múi rộng 15 độ kinh tuyến. Các địa phương nằm trong cùng một múi giờ sẽ thống nhất có một giờ, đó là (4)............... Giờ ở múi số 0 (múi có đường kinh tuyến gốc chạy qua giữa múi ) được lấy làm (5).............. hay giờ GMT. Trong thực tế, ranh giới các múi giờ thường được điều chỉnh theo biên giới quốc gia, tạo thành các (6).................

Trong các câu sau, câu nào đúng, câu nào sai? Hãy sửa những câu sai.

a) Mùa là khoảng thời gian trong năm, có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu.

b) Nguyên nhân sinh ra các mùa là do dạng khối cầu của Trái Đất.

c) Hiện tượng mùa diễn ra ngược nhau giữa bán cầu Bắc và bán cầu Nam.

d) Bốn mùa biểu hiện rõ nhất ở vùng nhiệt đới.

Tại sao người hâm mộ bóng đá ở Việt Nam muốn theo dõi trực tiếp các trận bóng của giải Ngoại hạng Anh thường phải thức đêm để xem, trong khi thực tế các trận bóng bên Anh thường bắt đầu vào buổi chiều?

Giải thích câu tục ngữ sau:

Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối.

Câu tục ngữ đó đúng với những khu vực nào trên Trái Đất?

Xếp thứ tự nguyên nhân sinh ra mùa sao cho đúng.