Phân tích tác phẩm Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn bài chi tiết

1. Mở bài

• Giới thiệu chung về hoàn cảnh ra đời của văn bản.
• Lí do văn bản này của Phạm Văn Đồng được đánh giá là tiểu luận có vị trí khá đặc biệt trong tiến trình nghiên cứu về nhà thơ, nhà yêu nước lớn – Nguyễn Đình Chiểu.

2. Thân bài

• Phần đầu: Nguyễn Đình Chiểu – nhà thơ lớn của dân tộc.
  • Nêu vấn đề: Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc nên cần phải được nghiên cứu, tìm hiểu, đề cao hơn nữa.
  • Phân tích hai lí do làm cho ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu chưa sáng tỏ trên bầu trời văn nghệ của dân tộc.
  • Cách so sánh: “ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu”, “Trên trời có những vì sao có ánh sáng khác thường, nhưng con mắt của chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy, và càng nhìn thì càng thấy sáng’. ⇒Thể hiện sự yêu mến, trân trọng của tác giả với Nguyễn Đình Chiểu.

⇒ Cách đặt vấn đề của tác giả độc đáo: nêu vấn đề, lí giải nguyên nhân, cách so sánh giàu hình ảnh, cụ thể, giàu tính hình tượng.

• Phần thân bài: Cuộc đời và con người của Nguyễn Đình Chiểu
  • Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ yêu nước
    • Cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu: là nho sinh, bị mù, viết thơ văn phục vụ kháng chiến với tâm hồn trong sáng và cao quý.
    • Quan điểm sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu: thơ văn mang tính chiến đấu, khinh miệt bọn lợi dụng văn chương để làm việc phi nghĩa.
  • Nội dung quan trọng nhất của bài viết: làm sáng tỏ giá trị to lớn của bộ phận thơ văn yêu nước trong sự nghiệp văn thơ của Nguyễn Đình Chiểu.
    • Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu làm sống lại trong tâm trí chúng ta phong trào kháng Pháp oanh liệt và bền bỉ của nhân dân Nam Bộ suốt 20 năm trời.
    • Đánh giá về Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc: là khúc khải hoàn ca ngợi những người anh hùng thất thế nhưng vẫn hiên ngang.

⇒ Văn viết rõ ràng, lí lẽ, dẫn chứng đầy đủ giúp cho người đọc nhận thấy được vẻ đẹp đáng kính trọng của con người và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.

• Tác giả đánh giá về Lục Vân Tiên
  • Giá trị nội dung:
    • Ca ngợi chính nghĩa, những đạo đức đáng quý trọng ở đời, ca ngợi những con người trung nghĩa.
    • Những đạo nghĩa được đề cao trong Lục Vân Tiên gần với đạo đức của nhân dân.
  • Giá trị nghệ thuật
    • Là một chuyện kể, chuyện nói.
    • Lời văn nom na, giản dị, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ truyền đạt.
  • Hạn chế của tác phẩm:
    • Nội dung: những giá trị đạo đức có một phần đã lỗi thời.
    • Nghệ thuật: có những chỗ lời văn không hay lắm.

3. Kết bài

• Tác giả khẳng định:
  • Vai trò của người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng.
  • Vai trò to lớn của văn học đối với đời sốn.
  • Tưởng nhớ đến Nguyễn Đình Chiểu: một con người anh dũng, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc.

C. Bài văn mẫu

Đề bài:  Phân tích tác phẩm Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc của Phạm Văn Đồng

Gợi ý làm bài:

Năm 1963, ở miền Bắc nước ta, lễ kỉ niệm 75 năm ngày mất của Nguyễn Đình Chiểu đã được tổ chức hết sức trọng thể. Đây được xem là một cái mốc giàu ý nghĩa của tiến trình nghiên cứu về nhà thơ yêu nước lớn này của dân tộc. Trong số những bài viết ra đời nhân dịp đó, tiểu luận "Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc" của Phạm Văn Đồng có một vị trí khá đặc biệt, do cách đặt vấn đề và khả năng gợi mở hướng nghiên cứu mới của nó. Chính lời mở và lời kết của áng văn đã cho thấy rõ điểu này.

-----Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến-----

Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc quả là một bài nghị luận văn học có giá trị. Ngoài việc chứa đựng những khám phá đáng trân trọng đối với thơ văn Nguyễn Đình Chiểu, nó còn mang tính chất của một lời kêu gọi hướng về tầng lớp văn nghệ sĩ, mong họ hết lòng đem ngòi bút của mình phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng. Đặc biệt, nó cũng đặt nền tảng cho việc xác lập một quan điểm đánh giá đúng đắn đối với các hiện tượng văn học của quá khứ. Bài viết thực sự đã kết tinh được những ưu điểm thường thấy của văn nghị luận Phạm Văn Đồng: chứa chan nhiệt huyết đối với các vấn đề lớn của đất nước; lí trí và tình cảm quyện chặt vào nhau trong mỗi dòng văn; tạo được sự cân bằng giữa những đề xuất thiết thực và những gợi mở về một con đường đi tới các đích xa...

 

Trên đây là bài văn mẫu Phân tích tác phẩm Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc của Phạm Văn Đồng. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm:

• Em hãy viết một đoạn phân tích vì sao Nguyễn Đình Chiểu được mệnh danh là Ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc Việt Nam

 

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----