Cảm nhận về Bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát

A. Sơ đồ gợi ý tóm tắt

B. Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

• Giới thiệu nhà thơ Cao Bá Quát
  • Cao Bá Quát (1809 – 1855)
  • Ông là nhà thơ tài năng và bản lĩnh
  • Thơ văn ông phê phán mạnh mẽ chế độ phong kiến nhà Nguyễn bảo thủ, lạc hậu.
• Giới thiệu về bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát
  • Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh Cao Bá Quát làm trong những lần ông vào Huế thi hội.

2. Thân bài

• Hình ảnh người đi đường trên bãi cát – cuộc đời

  • Bãi cát dài lại bãi cát dài,

    Đi một bước như lùi một bước.

    Mặt trời đã lặn, chưa dừng được,

    Lữ khách trên đường nước mắt rơi.

  • Không gian: “Bãi cát dài lại bãi cát dài”

    • Bãi cát dài, mênh mông, vô tận, mịt mờ và khó xác định.

    • Từ “lại” nhận mạnh sự nối dài tít tắp của bãi cát ⇒ sự chán chường, ngán ngẫm của nhân vật trữ tình.

  • Thời gian: “mặt trời đã lặn” ⇒ vào buổi chiều tà.

  • Tư thế con người: “Đi một bước như lùi một bước” ⇒ gợi sự vất vả, gian truân.

  • Hình ảnh:
    • Bãi cát: là con đường công danh, con đường đời vô cùng xa xôi, gian nan và mịt mù.
    • Người đi trên bãi cát: biểu tượng của người đi tìm chân lí giữa cuộc đời. Tuy chưa tìm ra được một con đường nào khác, nhưng con người này đã nhận tức được rõ ràng mỗi bước đi trên con đường ấy là khó khăn và thứ thách.
    • Nỗi niềm của nhân vật trữ tình: “nước mắt rơi” ⇒ tâm trạng mệt mỏi, buồn bã, kiệt sức nhưng vẫn cố gắng bước tiếp.
• Thực tế cuộc đời đầy cay đắng, vô vị

  • Không học được tiên ông phép ngủ,

    Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!

    Xưa nay, phường danh lợi,

    Tất tả trên đường đời,

    Đầu gió hơi men thơm quán rượu,

    Người say vô số, tỉnh bao người?

  • Điển cố về Hạ Hầu Ấn: nói lên nỗi niềm ưu thời của nhân vật trữ tình -> thể hiện tấm lòng đa mang cùng thời cuộc, không thể làm ngơ trước hoàn cảnh ngổn ngang của xã hội.

  • Quy luật xưa nay về phường danh lợi:

    • Hình ảnh “quán rượu ngon”: danh lợi

    • “Người say”: người đi tìm danh lợi, số lượng vô cùng nhiều, tất bật chạy ngược chạy xuôi để cầu danh lợi cho bản thân.

    • “Người tỉnh”: người có trách nhiệm với cuộc đời, với thời cuộc lại cô độc, trơ trọi trên hành trình tìm chân lí.

    • Nêu lên nhận định về những kẻ ham danh lợi, đồng thời thể hiện thái độ dứt khoát thoát khỏi con đường danh lợi vô nghĩa, tầm thường.

    • Nhận vật trữ tình tự nhận thấy mình cô độc trên hành trình mới, hành trình thoát khỏi vòng danh lợi.

• Sự bế tắc và nỗi tuyệt vọng của người đi

  • Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!

    Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt,

    Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít?

    Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”,

    Phía bắc núi Bắc, núi muôn trùng,

    Phía nam núi Nam, sóng dào dạt.

    Anh đứng làm chi trên bãi cát?

  • Tâm trạng băn khoăn đến thảng thốt “biết tính sao” để rồi rơi vào “đường cùng”

    • Đường bằng ⇒ mờ mịt

    • Đường ghê sợ ⇒ còn nhiều

    • Phía bắc ⇒ núi muôn trùng

    • Phía nam ⇒ sóng dào dạt

    • Sự bế tắc không lối thoát

  • Câu hỏi tu từ “Anh đứng làm chi trên bãi cát?”

    • Khát khao một sự đổi mới.

    • Muốn thoát khỏi con đường cũ để đi tìm một con đường mới.

3. Kết bài

• Nội dung:
  • Đây là một khúc bi ca mang đậm tính nhân văn của một con người cô đơn, tuyệt vọng trên con đường đời.
• Nghệ thuật:
  • Hình tượng thơ độc đáo, sáng tạo.
  • Hình ảnh thơ vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa biểu trưng sâu sắc.

C. Bài văn mẫu

Đề bài: Cảm nhận về bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát

Gợi ý làm bài

Trong nền văn học Việt Nam, có những nhà văn để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ với nhiều thể loại phong phú nhưng cũng có những tác giả để lại rất ít tác phẩm tuy nhiên những tác phẩm ấy lại được đánh giá cao và giàu ý nghĩa. Tiêu biểu đó là bài thơ Sa hành đoản ca (Bài ca ngắn đi trên bãi cát) của Cao Bá Quát. Bài thơ mang đầy sự phản kháng và giàu ý nghĩa sâu xa. Có thể nói, đó là những lời nói hay những dòng tâm sự của Cao Bá Quát muốn gửi gắm thông qua bài thơ này.

Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ này. Cao Bá Quát thi đỗ cử nhân vào năm 1831, tại Hà Nội để thi tiến sĩ thì cần phải vào Huế. Do đó ông đã nhiều phen vào Huế để thi hội nhưng tiếc thay những lần đi ấy lại không mang được kết quả tốt đẹp cho ông. Mà đường đi từ Hà Nội vào Huế thì trải qua nhiều khó khăn, vất vả qua những bãi cát trắng mênh mông. Chính những bãi cát mênh mông ấy đã gợi ý cho nhà thơ sáng tác nên bài thơ này. Hình ảnh con đường cùng trong bài thơ thể hiện sự bế tắc của chính ông khi trên đường đời nhiều sóng gió này. Và đặc biệt ta thấy được ở bài thơ sự bất bình của tác giả về chế độ khoa cử của nhà Nguyễn. Thêm nữa thời bấy giờ văn hóa phương Tây cũng du nhập vào nước ta, thế cho nên không thể tránh được việc so sánh hai nền giáo dục ở hai nơi. Và những người Nho sĩ nói riêng và chính là Cao Bá Quát nói chung đã thấy bất bình trước nền giáo dục lạc hậu của  nước nhà.

-----Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến-----

Như vậy qua bài thơ, ta thấy được hành trình thi cử đỗ đạt của nhà thơ vô cùng gian nan và nguy hiểm. Trên bãi cát mênh mông ấy con người hiện lên nhỏ nhoi đơn lẻ. Bãi cát ấy càng đi càng như lùi, một bước đi mà như lùi một bước. Con đường danh lợi làm cho nhà thơ cảm tháy chán nản và chúa ghét và ông biết rằng sự hấp dẫn của nó làm cho nhiều người mê mẩn say thì nhiều mà tỉnh thì ít. Ngay cả tác giả cũng biết điều đó nghĩa là mình nửa tỉnh nửa say thế nhưng vẫn đứng hoài làm chi trên bãi cát dài lại bãi cát dài ấy. Qua đây, nhà thơ bộc lộ tâm trạng cùng những thái độ của mình về nền giáo dục nước nhà.

Trên đây là bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát của Cao Bá Quát do Học247 biên soạn và tổng hợp. Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm:

• Phân tích bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----