Tin học 6 Kết nối tri thức Bài 17: Chương trình máy tính

- Ngôn ngữ lập trình chính là ngôn ngữ được dùng để tạo ra chương trình chỉ dẫn cho máy tính hiểu cách thực hiện công việc.

- Chương trình là tập hợp các lệnh viết bằng ngôn ngữ lập trình nào đó, chỉ dẫn theo từng bước của thuật toán để máy tính thực hiện. Nói cách khác, chương trình là một cách mô tả khác của thuật toán để máy tính có thể “hiểu” và thực hiện được.

- Chương trình máy tính dựa trên các dữ liệu đầu vào, tiến hành các bước xử lí để trả lại kết quả đầu ra.

- Scratch là ngôn ngữ lập trình trực quan em đã được học ở Tiểu học.

Ví dụ dưới đây là chương trình chỉ dẫn máy tính thực hiện công việc tính tổng hai số a và b bằng ngôn ngữ lập trình trực quan Scratch:

Hình 6.13. Chương trình Scratch tính tổng hai số a và b

→ Máy tính thực hiện công việc theo chương trình.

→ Chương trình là mô tả thuật toán để máy tính “hiểu” và thực hiện được.

→ Chương trình dựa trên các dữ liệu đầu vào, tiến hành các bước xử lí để trả lại kết quả đầu ra.

Nhiệm vụ: Ba bạn An, Minh, Khoa đã làm những tấm thiệp chúc mừng ngày Nhà giáo Việt Nam để bán lấy tiền mua sách tặng các bạn học sinh vùng khó khăn. Gọi số tiền bản được là a, số tiền mua vật liệu là b, cần tính toán số tiền lãi thu được hoặc số tiền bị lỗ. Em hãy mô tả thuật toán giải quyết yêu cầu trên bằng sơ đồ khối và chương trình Scratch.

Hướng dẫn

a) Xác định đầu vào, đầu ra của bài toán

- Yêu cầu bài toán là tính số tiền lãi thu được hoặc số tiền lỗ. Để đơn giản bài toán, trong trường hợp tiền mua vật liệu bằng tiền bán được, ta coi như tiền lãi bằng 0. Như vậy, nếu số tiền bán được lớn hơn hoặc bằng tiền mua vật liệu thì tiền lãi = a = b, còn không thì tiền lỗ = b = a.

+ Đầu vào: hai số a, b.

+ Đầu ra: Số tiền lãi hoặc lỗ.

 b) Trình bày thuật toán bằng sơ đồ khối

Hình 6.14. Sơ đồ khối mô tả thuật toán tính tiền lãi, lỗ của việc bán thiệp

 c) Chương trình Scratch tính tiền lãi, lỗ của việc bán thiệp

Bài tập minh họa

Bài 1: Trong trò chơi “Làm theo chỉ dẫn”, Khoa cần hiểu và thực hiện được chỉ dẫn của An để hoàn thành việc vẽ bức tranh. Các chỉ dẫn của An cũng cần phải rõ ràng, dễ hiểu để Khoa thực hiện được. Đó chính là một ví dụ về việc thực hiện thuật toán theo các bước được liệt kê bằng ngôn ngữ tự nhiên.

Nếu thuật toán được chuyển giao cho máy tính thực hiện thì theo em, làm thế nào để máy tính có thể hiểu và thực hiện được?

Hướng dẫn giải

Nếu thuật toán được chuyển giao cho máy tính thực hiện thì theo em, cần phải chuyển thuật toán thành ngôn ngữ máy tính hoặc ngôn ngữ mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.

Bài 2: Thế nào là viết chương trình? Chương trình máy tính?

Hướng dẫn giải

- Viết chương trình là viết các lệnh chỉ dẫn cho máy tính thực hiện các công việc hay giải một bài toán cụ thể

- Chương tình máy tính là một dãy các lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được

Bài 3: Tại sao cần phải viết chương trình?

Hướng dẫn giải

Viết chương trình giúp con người điều khiển máy tính đơn giản hơn

Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:

• Biết được chương trình là mô tả một thuật toán để máy tính "hiểu" và thực hiện được.
• Hình thành và phát triển tư duy thuật toán, bước đầu có tư duy điều khiển hệ thống.
• Góp phần rèn luyện kĩ năng cộng tác, giao tiếp và thuyết trình (thông qua các hoạt động nhóm).
• Góp phần rèn luyện sự chăm chỉ, kiên trì và cẩn thận trong quá trình học.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 6 Kết nối tri thức Chủ đề 6 Bài 17 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Chương trình máy tính là gì?

  • A. một tập hợp các lệnh viết bằng ngôn ngữ lập trình, thể hiện theo các bước của thuật toán để máy tính “hiểu” và thực hiện
  • B. một bản hướng dẫn cho người sử dụng biết thực hiện công việc nào đó
  • C. hình vẽ sơ đồ khối thuật toán để cho máy tính biết cách giải quyết một công việc
  • D. chương trình trên ti vi về máy tính

• Câu 2:

  Để viết chương trình cho máy tính, người lập trình sử dụng loại ngôn ngữ nào ?

  • A. Ngôn ngữ chỉ gồm hai kí hiệu 0 và 1  
  • B. Ngôn ngữ lập trình
  • C. Ngôn ngữ tự nhiên    
  • D. Ngôn ngữ chuyên ngành

• Câu 3:

  Trong các tên sau đây, đâu là tên của một ngôn ngữ lập trình?

  • A. Scratch  
  • B. Window Explorer
  • C. Word    
  • D. PowerPoint 

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 6 Kết nối tri thức Chủ đề 6 Bài 17 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập hoạt động 1 trang 71 SGK Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 1 trang 71 SGK Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập luyện tập 1 trang 74 SGK Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập luyện tập 2 trang 74 SGK Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập luyện tập 3 trang 74 SGK Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập vận dụng 1 trang 74 SGK Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập vận dụng 2 trang 74 SGK Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.1 trang 63 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.2 trang 63 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.3 trang 63 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.4 trang 64 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.5 trang 64 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.6 trang 65 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.7 trang 65 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.8 trang 65 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.9 trang 66 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.10 trang 66 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.11 trang 66 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.12 trang 67 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.13 trang 67 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.14 trang 67 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.15 trang 68 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.16 trang 69 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Bài tập 17.17 trang 69 SBT Tin học 6 Kết nối tri thức

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!