Bài phân tích và cảm nhận của tác giả Bùi Mạnh Nhị đầy sâu sắc và ý nghĩa, nói lên được vẻ đẹp của bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng. Để cảm nhận được những nét đẹp độc đáo trong bài ca dao này, Học247 xin gửi đến các em bài soạn Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng chi tiết dưới đây. Ngoài ra, để nắm vững hơn nội dung bài học, các em có thể tham khảo thêm Soạn bài Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng tóm tắt.
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
- Tác giả đã nêu lên cảm xúc của mình trước bài ca dao về cả nghệ thuật và nội dung. Đồng thời ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Nam.
1.2. Nghệ thuật
- Văn bản nghị luận lí lẽ sắc bén, dẫn chứng cụ thể, rõ ràng.
- Ngôn ngữ khoa học, phù hợp với văn nghị luận.
2. Soạn bài Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng
Câu 1. Theo Bùi Mạnh Nhi, những hình ảnh đặc sắc nào của quê hương đã được khắc hoạ qua bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng?
Trả lời:
- Theo tác giả, hai hình ảnh đặc sắc của quê hương đã được khắc hoạ đó là vẻ đẹp cả cánh đồng lúa bao la, trù phú, tốt tươi, đầy sức sống. Trên nền thiên nhiên đó là vẻ đẹp của người con gái thon thả, mảnh mai, duyên dáng và đầy sức sống. Hai hình ảnh - cánh đồng và cô gái đã hợp thành bức tranh đồng quê đầy tươi sáng, sinh động.
Câu 2. Bài viết này đã đề cập đến những nét độc đáo nào của bài ca dao?
Trả lời:
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật độc đáo: Hai dòng thơ đầu được kéo dài tới 12 tiếng, sử dụng nhiều biện pháp tu từ như đối xứng, điệp ngữ, điệp từ, ngôn ngữ mang màu sắc địa phương.
- Bài ca dao có nhiều cách hiểu ở hai dòng thơ cuối: Hai dòng thơ cuối có thể là lời của cô gái nhưng cũng có thể là lời của chàng trai, từ đó tạo ra nhiều cách hiểu khác nhau về ý nghĩa của câu ca dao.
Câu 3. Bài viết đã thể hiện cảm xúc gì của tác giả khi đọc bài ca dao? Nêu một số chi tiết trong văn bản làm căn cứ cho ý kiến của em.
Trả lời:
Cảm xúc của tác giả và một số chi tiết làm căn cứ:
- Sự yêu mến, trân trọng với vẻ đẹp của thiên nhiên và con người quê hương (ví dụ như chi tiết tác giả nói về cánh đồng: cánh đồng không chỉ rộng lớn, mênh mông mà còn rất đẹp, trù phú, đầy sức sống; đó chính là con người, là cô thôn nữ thon thả, mảnh mai, duyên dáng và đầy sức sống…).
- Thể hiện sự bất ngờ, thú vị bởi sự sâu sắc của bài thơ (bài ca dao gây ấn tượng ngay từ những dòng thơ đầu, tuy nhiên bài ca dao có thể còn mang nhiều tinh ý khác, tuỳ vào việc hiểu đó là lời ai nói, ai hát)…
Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng.
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Em hãy viết một bài văn ngắn nêu cảm nhận của em về bài ca dao mà tác giả Bùi Mạnh Nhị đã phân tích:
"Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát,
Đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng, cũng bát ngát mênh mông.
Thân em như chẽn lúa đòng đòng,
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai"
Trả lời:
"Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát,
Đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng, cũng bát ngát mênh mông"
Cả hai câu thơ mở đầu đều không có chủ ngữ, khiến cho người nghe, người đọc rất dễ đồng cảm với cô gái, tưởng chừng như đang cùng cô gái đi thăm đồng, đang cùng cô "Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng…" và ngược lại. Nhờ vậy mà cái cảm giác về sự mênh mông, bát ngát của cánh đồng cũng lan truyền sang ta một cách tự nhiên và ta cảm thấy như chính mình đã trực tiếp cảm nhận, rút ra và nói lên điều đó.
Hai tiếng "bên ni" và "bên tê" vốn là tiếng nói của bà con Thanh, Nghệ dùng để chỉ vị trí "bên này", "bên kia", được đưa vào bài ca thể hiện đức tính mộc mạc, chất phác của cô thôn nữ, của một miền quê. Nghệ thuật đảo từ ngữ: "mênh mông bát ngát - bát ngát mênh mông" góp phần đặc tả cánh đồng lúa rộng bao la, tưởng như không nhìn thấy bến bờ "lúa hai mùa cuộn sóng, đến chân trời"… Có yêu quê hương tha thiết mới có cái nhìn đẹp, cách nói hay như thế!
"Thân em như chẽn lúa đòng đòng,
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai"
"Phất phơ" nghĩa là nhẹ nhàng đung đưa, uốn lượn… Chẽn lúa đòng đòng "phất phơ" bay nhẹ trước làn gió trên đồng nội vào một buổi sớm mai hồng thơ mộng. Thiếu nữ hân hoan sung sướng thấy hồn mình phơi phới hướng về một ngày mai hạnh phúc như "chẽn lúa đòng đòng" đang "phất phơ" dưới ánh bình minh. Tại sao nhà thơ đồng quê lại dùng hình ảnh "ngọn nắng"? Có thể dùng hình ảnh làn nắng, tia nắng thì ý câu cao dao vẫn đúng. Nhưng "ngọn nắng" hay hơn, sát nghĩa hơn. Vì đó là tia nắng, làn nắng đầu tiên của một ngày đẹp trời, ánh hồng ban mai đang tụ hội và rập rờn trên ngọn lúa xanh.
Đọc ca dao dân ca, sao mà ta thấy thích thú lạ về câu hát nói về cánh đồng lúa quê hương và hình ảnh cô thôn nữ đứng giữa đồng quê một sớm mai hồng rạng rỡ. Bài ca dao quả là một bức tranh tuyệt đẹp và giàu ý nghĩa.
(Sưu tầm)
4. Một số bài văn mẫu Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng
Bài soạn Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng nhằm giúp các em cảm thụ được kĩ năng phân tích một bài ca dao cụ thể. Để hiểu hơn về cách phân tích của tác giả Bùi Mạnh Nhị, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu về văn bản Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng dưới đây:
5. Hỏi đáp bài Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng
Trong quá trình tìm hiểu bài soạn này, nếu có bất cứ khó khăn gì các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
