Soạn bài Sự tích Hồ Gươm - Ngữ văn 6 Tập 1 Cánh diều

- Truyện Sự tích Hồ Gươm ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc.

- Kết cấu chặt chẽ, các chi tiết nghệ thuật thực - ảo đan xen hợp lí khiến cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, tô đậm hình ảnh người anh hùng Lê Lợi - linh hồn của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

- Các chi tiết tưởng tượng kì ảo nhiều ý nghĩa. (như Rùa Vàng, gươm thần...), nhiều chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian.

Câu 1. Em hãy nêu những sự kiện chính trong truyện Sự tích Hồ Gươm.

Trả lời:

- Quân Minh sang xâm lược nước ta.

- Nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy chống lại chúng.

- Lê Thận - một người đánh cá vớt được lưỡi gươm.

- Lê Lợi bắt được chuôi gươm nạm ngọc.

- Nhờ thanh gươm báu, nghĩa quân của Lê Lợi đánh bại quân Minh.

- Rùa Vàng hiện lên đòi lại thanh gươm.

Câu 2. Trong truyện, nhân vật nào nổi bật? Nhân vật ấy có đặc điểm gì?

Trả lời:

- Nhân vật nổi bật: Lê Lợi

- Đặc điểm nổi bật: Một con người chính trực, dũng cảm và có tài năng lãnh đạo.

Câu 3. Những chi tiết nào liên quan đến lịch sử? Theo em, những chi tiết nào là hoang đường, kì ảo?

Trả lời:

- Chi tiết liên quan đến lịch sử là: Vào thời giặc Minh xâm lược, nghĩa quân Lam Sơn do Lê Lợi chỉ huy đã đánh thắng quân thù.

- Những chi tiết hoang đường, kì ảo:

+ Lê Thận thả lưới 3 lần đều vớt được thanh gươm.

+ Khi Lê Lợi đến, thanh gươm sáng lên hai chữ "thuận thiên".

+ Chuôi gươm sáng tìm thấy trên ngọn cây, tra chuôi vào lưỡi thì vừa in.

+ Lưỡi gươm động đậy. 

+ Cảnh trả gươm cho Rùa Vàng.

Câu 4. Truyện muốn ca ngợi hay giải thích điều gì? Điều ấy có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

- Truyện Sự tích hồ Gươm ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. 

- Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm.

- Đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc.

Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Sự tích Hồ Gươm

Câu hỏi: Em hãy tóm tắt truyện Sự tích Hồ Gươm.

Trả lời:

Vào thời giặc Minh đô hộ, ở vùng Lam Sơn, có một nghĩa quân nổi dậy chống lại chúng, nhưng trong buổi đầu thế lực còn yếu nên nhiều lần bị thua. Đức Long Quân thấy vậy quyết định cho mượn gươm thần để họ giết giặc. Hồi ấy, ở Thanh Hóa có một người tên là Lê Thận làm nghề đánh cá. Một đêm nọ, Lê Thận đi thả lưới và vớt được một thanh sắt tới ba lần. Chàng bèn đưa lại cạnh mồi lửa thì phát hiện ra đó là một lưỡi gươm. Về sau, chàng tham gia nghĩa quân Lam Sơn. Một hôm, chủ tướng Lê Lợi đến nhà Lê Thận thấy ánh sáng phát ra thì lại gần xem. Thấy trên thanh gươm có khắc hai chữ “Thuận Thiên. Trong một lần nọ, bị giặc đuổi, Lê Lợi đi qua một khu rừng, nhặt được một cái chuôi. Lê Lợi nhớ đến lưỡi gươm ở nhà Lê Thận, khi đem tra gươm vào chuôi thì vừa như in. Có thanh gươm quý trong tay, nghĩa quân đánh đến đâu thắng đến đó. Một năm sau khi đuổi giặc Minh, Lê Lợi cưỡi thuyền rồng dạo quanh hồ Tả Vọng. Rùa Vàng nổi lên đòi lại gươm thần, vua bèn trả lại cho Rùa Vàng. Từ đó, hồ Tả Vọng cũng có tên là Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.

Sự tích Hồ Gươm là câu chuyện truyền thuyết kể về người anh hùng Lê Lợi - vị chủ tướng tài năng của nghĩa quân Lam Sơn đã lãnh đạo nhân dân đánh bại kẻ thù xâm lược. Để hiểu sâu hơn về câu chuyện này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:

• Kể lại diễn cảm truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm
• Trong vai Rùa Vàng kể lại câu chuyện Sự tích Hồ Gươm
• Cảm nghĩ về truyện Sự tích Hồ Gươm
• Đóng vai Lê Lợi kể lại Sự tích Hồ Gươm

Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài soạn này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.