Khí hậu là một trong những nhân tố tự nhiên có ảnh hưởng lớn đến đời sống và sản xuất của con người. Khí hậu nước ta có tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm, đa dạng và diễn biến thất thường. So với các nước cùng vĩ độ ở khu vực Tây Nam Á, Nam Á và Bắc Phi, khí hậu nước ta có nhiều nét khác biệt, tạo nên sự đặc sắc cho khí hậu nước ta. Vậy khí hậu nước ta có đặc điểm gì? Hãy cùng HOC247 tìm hiểu qua nội dung của Bài 6: Đặc điểm khí hậu trong chương trình SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo. Mời các em cùng tham khảo!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa
a. Tính chất nhiệt đới ẩm
- Tính chất nhiệt đới thể hiện qua các yếu tố bức xạ.
+ Lượng bức xạ tổng cộng ở nước ta lớn
+ Cán cân bức xạ trên toàn lãnh thổ Việt Nam luôn dương.
+ Nhiệt độ trung bình nằm ở hầu hết mọi nơi trên cả nước đều trên 20°C (trừ vùng núi cao) và tăng dần từ Bắc vào Nam.
- Tính chất ẩm thể hiện qua yếu tố lượng mưa và độ ẩm.
+ Lượng mưa trung bình năm lớn, từ 1 500 – 2 000 mm/năm.
+ Cân bằng ẩm luôn dương, độ ẩm không khí cao, trên 80%.
b. Tính chất gió mùa
- Việt Nam nằm trong phạm vi hoạt động của Tín phong bán cầu Bắc.
- Chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khí hoạt động theo mùa với hai mùa gió chính: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.
+ Gió mùa mùa đông: hoạt động từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, do tác động của khối khí lạnh từ phương bắc di chuyển xuống theo hướng đông bắc.
+ Gió mùa mùa hạ: hoạt động từ tháng 5 đến tháng 10, chịu tác động của khối khí nhiệt đới ẩm di chuyển theo hướng tây nam.
Hình 1. Bản đồ khí hậu Việt Nam
1.2. Khí hậu phân hoá đa dạng
Do ảnh hưởng của vị trí địa lí, hình dạng lãnh thổ và địa hình nên khí hậu nước ta có sự phân hoá đa dạng:
- Phân hoá bắc - nam:
+ Miền khí hậu phía Bắc (từ dãy Bạch Mã về phía bắc): khí hậu nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh, ít mưa; mùa hạ nóng, ẩm và mưa nhiều.
+ Miền khí hậu phía Nam (từ dãy Bạch Mã về phía nam): khí hậu cận xích đạo gió mùa, nền nhiệt cao quanh năm và hầu như không thay đổi trong năm, có hai mùa mưa và khô phân hoá rõ rệt.
- Phân hoá đông – tây:
+ Khí hậu có sự phân hoá giữa hai sườn của dãy Hoàng Liên Sơn, Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam, tạo nên sự khác biệt về chế độ nhiệt và ẩm giữa hai sườn.
+ Vùng Biển Đông, khí hậu có tính chất gió mùa nhiệt đới hải dương.
- Phân hoá theo độ cao: khí hậu Việt Nam phân hoá thành ba đai cao gồm: đai nhiệt đới gió mùa, đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi và đai ôn đới gió mùa trên núi.
Hình 2. Tuyết rơi trên đỉnh Fansipan
Bài tập minh họa
Bài 1: Hãy trình bày những đặc điểm thể hiện tính nhiệt đới ẩm của khí hậu nước ta?
Hướng dẫn giải
- Tính chất nhiệt đới thể hiện qua các yếu tố bức xạ:
+ Lượng bức xạ tổng cộng của nước ta lớn; cán cân bức xạ trên lãnh thổ luôn dương (từ 70 - 100 kcal/cm2/năm).
+ Nhiệt độ trung bình năm ở hầu hết mọi nơi trên cả nước đều trên 200C (trừ vùng núi cao) và tăng dần từ Bắc vào Nam.
+ Số giờ nắng nhiều, đạt từ 1400 - 3000 giờ/ năm.
- Tính chất ẩm thể hiện qua yếu tố lượng mưa và độ ẩm:
+ Lượng mưa trung bình năm lớn: từ 1500 - 2000 mm/năm. Ở những khu vực đón gió biển hoặc vùng núi cao, lượng mưa trong năm thường nhiều hơn, khoảng 3000 - 4000 mm/ năm.
+ Cân bằng ẩm luôn dương, độ ẩm không khí cao, trên 80%.
Bài 2: Tại sao khí hậu nước ta có sự phân hoá đa dạng?
Hướng dẫn giải
- Ảnh hưởng của vị trí địa lí và lãnh thổ: làm cho khí hậu nước ta phân hóa theo chiều Bắc - Nam rõ rệt, khí hậu thất thường, thường xuyên đón bão nhiệt đới, các thiên tai khác (lũ lụt, sương giá, ...).
- Tác động của địa hình và hoàn lưu gió mùa:
+ Địa hình tạo nên sự phân hóa khí hậu theo độ cao.
+ Địa hình kết hợp với hướng gió làm cho khí hậu nước ta phân hóa Đông - Tây (Đông Bắc và Tây Bắc ranh giới là dãy Hoàng Liên Sơn; phân hóa giữa sườn Đông và sườn Tây Trường Sơn; mùa mưa-khô đối lập nhau giữa khu vực Nam Bộ, Tây Nguyên và ven biển Trung Bộ, ....)
Luyện tập Bài 6 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Học xong bài này các em cần biết:
- Trình bày được đặc điểm khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa của Việt Nam.
- Chứng minh được sự phân hoá đa dạng của khí hậu Việt Nam.
3.1. Trắc nghiệm Bài 6 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 2 Bài 6 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. 1500 - 2000mm/năm.
- B. 1200 - 1800mm/năm.
- C. 1300 - 2000mm/năm.
- D. 1400 - 2200mm/năm.
-
- A. Nhiệt độ và số giờ nắng.
- B. Lượng mưa và độ ẩm.
- C. Độ ẩm và cán cân bức xạ.
- D. Ánh sáng và lượng mưa.
-
- A. Tín phong.
- B. Đông Bắc.
- C. Tây Nam.
- D. Đông Nam.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 6 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo Chương 2 Bài 6 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Đang cập nhật câu hỏi và gợi ý làm bài.
Hỏi đáp Bài 6 Lịch sử và Địa lí 8 CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
