Vị trí địa lí và phạm lãnh thổ có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành đặc điểm tự nhiên của một lãnh thổ. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đã khiến cho thiên nhiên Việt Nam mang những đặc điểm chung của thiên nhiên vùng nhiệt đới, đồng thời cũng có những sắc thái riêng, khác với các nước, các khu vực có cùng vĩ độ. Vậy vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ nước ta như thế nào, cùng HOC247 tìm hiểu trong nội dung của Bài 1: Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ Việt Nam trong chương trình SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều để tìm hiểu.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ Việt Nam
1.1.1. Đặc điểm vị trí địa lí
- Việt Nam nằm trên bán đảo Đông Dương và ở gần trung tâm khu vực Đông Nam Á.
- Nước ta vừa gắn với lục địa Á-Âu, vừa tiếp giáp với Biển Đông và thông ra Thái Bình Dương.
- Phần lãnh thổ đất liền kéo dài từ vĩ độ 8°34′B đến vĩ độ 23°23'B và từ kinh độ 109°28′Đ đến kinh độ 109°28′Đ. Vùng biển kéo dài tới khoảng vĩ độ 6°50′B và từ khoảng kinh độ 101°Đ đến khoảng kinh độ 117°20’Đ trên Biển Đông.
- Vị trí địa lý của Việt Nam có các đặc điểm nổi bật bao gồm: nằm trong vùng nhiệt đới bán cầu Bắc, trong khu vực hoạt động của gió mùa châu Á; trên đường di lưu và di cư của nhiều loài sinh vật trên đất liền và trên biển; ở nơi giao nhau của hai vành đai sinh khoáng lớn là Thái Bình Dương và Địa Trung Hải; chịu ảnh hưởng mạnh của biến đổi khí hậu và có nhiều thiên tai.
Hình 1. Bản đồ vị trí Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á năm 2021
1.1.2. Phạm vi lãnh thổ
- Lãnh thổ Việt Nam bao gồm vùng đất, vùng biển và vùng trời.
- Vùng đất bao gồm đất liền, các đảo và quần đảo với tổng diện tích đất của các đơn vị hành chính là 331 344 km.
- Đường biên giới trên đất liền của Việt Nam tiếp giáp với ba quốc gia là Trung Quốc, Lào và Campuchia, chiều dài gần 5 000 km.
- Đường bờ biển của Việt Nam có chiều dài 3 260 km, kéo dài từ Quảng Ninh đến Kiên Giang, hình chữ S.
- Vùng biển của Việt Nam thuộc Biển Đông có diện tích khoảng 1 triệu km và có hàng nghìn đảo, quần đảo trong đó có Hoàng Sa và Trường Sa.
- Vùng trời rộng lớn bao trùm lên trên lãnh thổ, bao gồm không gian trên đất liền, mở rộng đến hết ranh giới ngoài của lãnh hải và không gian trên các đảo, quần đảo.
1.2. Ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đối với sự hình thành đặc điểm địa lí tự nhiên Việt Nam
- Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ là nhân tố quan trọng gây ra tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa và sự phân hoá da dạng của thiên nhiên nước ta.
- Khí hậu của nước ta có tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa với nhiệt độ trung bình cao, lượng mưa và độ ẩm lớn, có hai mùa gió, và phân hoá từ bắc xuống nam và từ đông sang tây.
- Vị trí địa lí của nước ta làm cho nước ta chịu ảnh hưởng nhiều của thiên tai và biến đổi khí hậu như bão, lũ lụt, hạn hán, nước biển dâng.
- Đối với sinh vật: Vị trí địa lí của nước ta nằm trên đường di lưu và di cư của sinh vật, do đó Việt Nam có tài nguyên sinh vật phong phú, đa dạng, không chỉ ở sinh vật nhiệt đới mà còn ở các loài cận nhiệt đới và ôn đới.
- Đối với khoáng sản: Vị trí địa lí của nước ta nằm ở nơi giao nhau của hai vành đai sinh khoảng lớn là Thái Bình Dương và Địa Trung Hải, do đó Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng với nhiều loại như than, dầu mỏ, khí tự nhiên, sắt, đồng, bô-xit, a-pa-tít, đá vôi, sét, cao lanh.
Hình 2. Một phần dãy núi Bạch Mã - ranh giới tự nhiên giữa hai miền khí hậu phía bắc và phía nam của nước ta
Bài tập minh họa
Bài 1: Từ bắc vào nam, phần đất liền nước ta kéo dài khoảng bao nhiêu vĩ độ?
Hướng dẫn giải
+ Điểm cực Bắc của nước ta có tọa độ 23023’B và 105020’Đ;
+ Điểm cực Nam có tọa độ 8034’B và 104040’Đ.
=> Từ Bắc vào Nam, phần đất liền nước ta kéo dài khoảng bao nhiêu vĩ độ 150 vĩ độ.
Bài 2: Nêu đặc điểm của vị trí của Việt Nam về mặt tự nhiên?
Hướng dẫn giải
- Đặc điểm của vị trí địa lí Việt Nam về mặt tự nhiên như sau:
+ Vị trí nội chí tuyến; nằm gần trung tâm khu vực Đông Nam Á.
+ Là cầu nối giữa đất liền và biển, giữa các nước Đông Nam đất liền và Đông Nam Á hải đảo.
+ Nằm tiếp xúc của các luồng gió mùa và các luồng sinh vật.
Luyện tập Bài 1 Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều
Học xong bài này các em cần biết:
- Trình bày được đặc điểm vị trí địa lí Việt Nam.
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đối với sự hình thành đặc điểm địa lí tự nhiên Việt Nam.
3.1. Trắc nghiệm Bài 1 Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều Chương 1 Bài 1 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
Câu 1:
Đường bờ biển nước ta kéo dài từ
- A. Móng Cái đến Hà Tiên.
- B. Quảng Ninh đến Cà Mau.
- C. Móng Cái đến Cần Thơ.
- D. Quảng Ninh đến Long An.
-
Câu 2:
Tính đến năm 2022, nước ta có bao nhiêu tỉnh/thành phố tiếp giáp với Biển Đông?
- A. 27.
- B. 28.
- C. 26.
- D. 29.
-
- A. cận nhiệt đới trên núi.
- B. nhiệt đới ẩm gió mùa.
- C. nhiệt đới khô trên núi.
- D. cận xích đạo gió mùa.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 1 Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều Chương 1 Bài 1 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 89 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi trang 90 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi trang 91 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi trang 92 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD
Luyện tập 1 trang 92 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD
Vận dụng 2 trang 92 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD
Hỏi đáp Bài 1 Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
