Nội dung bài giảng giúp chúng ta tìm hiểu về một khái niệm khá quan trọng khi nghiên cứu về Năng lượng như bảo toàn năng lượng, hao phí năng lượng và những các thức tiết kiệm điện năng... Để nghiên cứu rõ và cụ thể hơn về các kiến thức trên, mời các em cùng tham khảo.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Bảo toàn năng lượng
Tìm hiểu sự truyền năng lượng giữa các vật
Hình 42.1. Đẩy xe hàng
Khi người đẩy xe hàng, xe hàng đã nhận được năng lượng để chuyển động. Ta nói, năng lượng từ người đã truyền sang xe hàng.
Hình 42.2. Phơi thóc (a) và rót nước vào cốc nước đá (b)
→ Năng lượng có thể truyền từ vật này sang vật khác.
Hiện tượng năng lượng có thể truyền từ vật này sang vật khác được ứng dụng rất nhiều trong khoa học và cuộc sống. Ví dụ, hiện nay các thiết bị trao đổi nhiệt được ứng dụng rất rộng rãi trong cuộc sống của chúng ta như thiết bị sưởi ấm, tủ lạnh, điều hoà không khí, ...
Tìm hiểu sự chuyển hoá giữa các dạng năng lượng
⇒ Năng lượng có thể chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác.
Hiện tượng năng lượng có thể chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác được ứng dụng rất nhiều trong cuộc sống như chế tạo các động cơ nhiệt, các động cơ điện, đèn thắp sáng, ...
Tìm hiểu định luật bảo toàn năng lượng
Thả viên bi từ vị trí A, viên bi lăn xuống tới vị trí B rồi lại lăn tới vị trí C.
Hình 42.4. Viên bi chuyển động trên máng cong
Kết quả thu được từ phép đo chính xác cho biết, phần năng lượng bị hao hụt của viên bị khi chuyển động đúng bằng phần nhiệt năng mới xuất hiện trong quá trình chuyển động đó.
⇒ Định luật bảo toàn năng lượng: “Năng lượng không tự nhiên sinh ra cũng không tự nhiên mất đi, nó chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác.”
1.2. Năng lượng hao phí trong sử dụng
Tìm hiểu năng lượng hao phí
Trong quá trình sử dụng năng lượng, thì luôn có một phần năng lượng là có ích và một phần năng lượng là hao phí.
Phần năng lượng ban đầu chuyển thành dạng năng lượng theo đúng mục đích sử dụng gọi là năng lượng có ích.
Phần năng lượng ban đầu chuyển thành năng lượng không đúng mục đích sử dụng gọi là năng lượng hao phí.
⇒ Khi năng lượng truyền từ vật này sang vật khác hoặc chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác luôn xuất hiện năng lượng | hao phí.
1.3. Tiết kiệm điện năng
Tìm hiểu về các hoạt động sử dụng năng lượng và các biện pháp tiết kiệm năng lượng
Tiết kiệm năng lượng là một yêu cầu cấp thiết đối với tất cả mọi lĩnh vực, mọi cá nhân nhằm đảm bảo an ninh năng lượng.
Bài tập minh họa
Bài 1: Hãy kể tên các thiết bị, dụng cụ tiêu thụ điện năng biến đổi thành nhiệt năng, quang năng, cơ năng để có thể sử dụng trực tiếp.
Hướng dẫn gải
Thiết bị, dụng cụ tiêu thụ điện năng biển đối thành nhiệt năng: bàn là, nổi cơm điện, ...
Thiết bị, dụng cụ tiêu thụ điện năng biến đối thành quang năng: đèn Led, đèn huỳnh quang, ....
Thiết bị, dụng cụ tiêu thụ điện năng biến đổi thành cơ năng: máy bơm, quạt điện, ...
Bài 2: Hãy nêu tên ba thiết bị/ dụng cụ trong đó có sự chuyến hoá năng lượng từ
a) hóa năng thành điện năng.
b) nhiệt năng thành quang năng.
c) điện năng thành cơ năng và nhiệt năng.
Hướng dẫn gải
a) Pin đồng hồ điện tử.
b) Bóng đèn dày tóc.
c) Quạt điện.
Bài 3: Sử dụng đồng hồ đo điện đa năng để đo lượng điện năng tiêu thụ của một bóng đèn, đồng hồ chỉ 2.5 kW.h. Tuy nhiên, theo tính toán cho thấy bóng đèn chỉ tiêu thụ năng lượng là 2,4kWh. Theo em, định luật bảo toàn năng lượng có còn đúng trong trường hợp này không?
Hướng dẫn gải
- Trong trường hợp này vì ta chỉ tính toán năng lượng tiêu thụ trên bóng đèn, còn chưa tính đến năng lượng hao phí trên đường dây truyền tải. Đồng hồ đã đo cả năng lượng tiêu thụ trên bóng đèn và năng lượng hao phí trên đường dây truyền tải. Do đó, định luật bảo toàn năng lượng vẫn đúng trong trường hợp này.
Bài 4: Trong cuộc thảo luận về khoa học kĩ thuật, bạn An đề xuất mô hình như sau Nếu chỉ để quạt điện làm mát thì chưa tận dụng hết công suất của quạt. Vì vậy, tạ gắn thêm vào trục cánh quạt các thiết bị khác như động cơ sạc điện, động cơ máy lạnh, .... Khi đó, ta sẽ được một thiết bị đa năng, vừa quạt mát và vừa thực hiện được các chức năng khác. Theo em, ý tưởng của bạn An có hợp lí không? Vì sao?
Hướng dẫn gải
- Nếu gắn thêm vào trục cánh quạt các thiết bị khác như động cơ sạc điện, động cơ máy lạnh, .... thì cánh quạt sẽ quay chậm lại, Theo định luật bảo toàn năng lượng, không thể xảy ra việc không cung cấp thêm năng lượng cho quạt, quạt phải làm thêm nhiều việc mà tốc độ quay của quạt không đổi. Vì vậy ý tưởng của An không hợp lí.
Luyện tập
Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:
- Nêu được sự truyền năng lượng trong một số trường hợp đơn giản trong thực tiễn.
- Lấy được ví dụ chứng tỏ năng lượng có thể chuyển từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
- Nêu được định luật bảo toàn năng lượng và lấy được ví dụ minh hoạ.
- Nêu được năng lượng hao phí luôn xuất hiện khi năng lượng được chuyển từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
- Đề xuất được biện pháp để tiết kiệm năng lượng trong các hoạt động hằng ngày.
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo Chủ đề 10 Bài 42 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Tăng lên
- B. Không đổi
- C. Giảm đi
- D. Có thể tăng hoặc giảm
-
- A. Động năng chuyển hóa thành thế năng
- B. Thế năng chuyển hóa thành động năng
- C. Thế năng được bảo toàn
- D. Động năng được bảo toàn
-
- A. Thế năng chuyển hoá thành động năng.
- B. Động năng chuyển hoá thành thế năng.
- C. Không có sự chuyển hóa năng lượng
- D. Cả 2 đáp án đều đúng
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo Chủ đề 10 Bài 42 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập mở đầu trang 183 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Trả lời Câu hỏi thảo luận 1 mục 1 trang 183 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 1 trang 183 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 2 mục 1 trang 184 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 3 mục 1 trang 184 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 4 mục 1 trang 184 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 1 trang 184 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Vận dụng mục 1 trang 184 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 5 mục 1 trang 185 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 6 mục 1 trang 185 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 1 trang 185 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 7 mục 2 trang 186 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 2 trang 186 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 8 mục 3 trang 186 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 9 mục 3 trang 186 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Câu hỏi thảo luận 10 mục 3 trang 186 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Luyện tập mục 3 trang 186 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Trả lời Vận dụng mục 2 trang 186 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 1 trang 187 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 2 trang 187 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 3 trang 187 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 4 trang 187 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.1 trang 123 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.2 trang 123 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.3 trang 123 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.4 trang 123 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.5 trang 123 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.6 trang 123 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.7 trang 123 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.8 trang 124 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.9 trang 124 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải bài 42.10 trang 124 SBT KHTN 6 Chân trời sáng tạo - CTST
Hỏi đáp Bài 42 Khoa học tự nhiên 6
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
